تجارتی پنهان و سودهایی عیان

تجارتی را تصور کنید که طی آن در حال پرداخت مبلغی وجه برای شیء یا اشیایی هستید که قابل مشاهده نیستند. آیا در شرایط عادی حاضر به شرکت در چنین کسب و کاری هستید؟ اغلب ما به چنین پرسشی پاسخ منفی می دهیم و مشارکت در پروژه ای که بر سر موضوعی مجازی و غیرقابل مشاهده باشد دور از عقل تصور می کنیم، اما جالب است بدانید بخش عمده ای از تجارت کشورهای مختلف با محوریت آب مجازی انجام می شود. آب مجازی، میزان آبی است که صرف پروژه های تولید و برداشت محصولات مختلف می شود؛ آبی که دیده نمی شود، اما هزینه بر است.

هند و صادرات پررونق آب مجازی

بخش کشاورزی هند همواره از قوی ترین بخش های صادراتی این کشور محسوب می شود، با این وجود صادرات آب مجازی نیز از حوزه های قدرت این کشور در عرصه صادرات محسوب می شود؛ صادراتی که می تواند به نوعی زیرمجموعه ای از بخش کشاورزی نیز در نظر گرفته شود.

اما سیاست های صادرات آب مجازی هند از کجا آمده اند؟ به نظر می رسد برنامه ریزی های صحیح دولتمردان هندی در بخش کشاورزی در موفقیت طرح های صادراتی بی تاثیر نیست. هند صادر کننده بزرگ اقلامی شامل برنج و گوشت بز است.

برای تولید یک کیلوگرم برنج به 2688 لیتر و برای تولید هریک کیلو گوشت به 8763 لیتر آب نیاز است. نکته جالب توجه میزان صادرات هند در خصوص این اقلام است. بین سال های 2014 تا 2015 میزان صادرات برنج باسماتی هند، بالغ بر 37 هزار تن بود، برای تولید این میزان برنج به 10 تریلیون لیتر آب نیاز است، بنابراین هند از سال 2014 تا 2015 به طور تقریبی 10 تریلیون لیتر آب صادر کرده است.

بر همین اساس است که دولت هند تلاش کرده به همان میزان که نرخ صادرات خود را افزایش می دهد، به افزایش کارایی مصرف آب و کاهش میزان هدررفت آن در طول چرخه تولید بپردازد. به عبارت دیگر با صرفه جویی در میزان آب مصرفی در بخش تولید، می توان به افزایش سودبخشی از طریق صادرات آب مجازی امیدوار بود. این سیاست صادراتی، مدت هاست به عنوان سرفصلی موثر برای صادرات کشاورزی هند در نظر گرفته می شود.

مصر و واردات هوشمندانه آب مجازی

دولتمردان مصر انتخابی هوشمندانه در عرصه تجارت آب مجازی اتخاذ کرده اند. با توجه به اینکه مصر از کشورهای در معرض بحران آب محسوب می شود، انتخاب روش های واردات آب مجازی از جمله موثر ترین اهکارهای کنترل بحران آب محسوب می شود. بخش بزرگی از سیاست های جبران کمبود آب در مصر بر واردات ذرت و گندم تکیه دارد.

درواقع بالغ بر 25درصد از سیاست های وارداتی این کشور بر حوزه اقلام پرمصرف متمرکز شده است. با این وجود یکی از مشکلات بزرگ در مسیر واردات آب مجازی، قیمت بسیار بالای اغلب اقلام وارداتی در این کشور است. با این وجود طرح های توسعه و استراتژی های رقابتی اقتصاد مصر نشان می دهند این کشور برای تامین امنیت غذایی و استقلال در تولید ناگریز از واردات برخی اقلام خوراکی است که برای تولید، به منابع آبی قابل توجهی نیاز دارند.

تعبیر کالیفرنیایی ها از آب مجازی

اگرچه مفهوم آب مجازی برای بسیاری از شهرها و دولت ها در بخش کشاورزی خلاصه می شود، اما این مفهوم در کالیفرنیا تعریفی متفاوت تر دارد. مدتی است، این ایالت آفتابی ایالات متحده، در بخش واردات آب مجازی فعال تر از گذشته شده است.

براساس گفته های فرماندار این ایالت، مردم این منطقه علاقه خاصی به استفاده از محصولات مختلف وارداتی دارند.از لباس های پنبه ای و نخی ایتالیایی گرفته تا تلفن های همراه، رایانه ها و سیستم های صوتی و تصویری جزو اقلامی هستند که از کشورهای مختلف وارد ایالات متحده می شوند و مشتری های خود را در ایالت کالیفرنیا به سرعت پیدا می کنند.

جی لوند، مدرس دانشکده اقتصاد نیویورک معتقد است شدت واردات آب مجازی در کالیفرنیا علل متعددی دارد، اما یکی از علت های کمتر مورد توجه، وجود مهاجران پرتعداد در این منطقه است. درواقع این کارشناس اقتصادی معتقد است مهاجرانی که ملیت هایی مختلف دارند. بیش از سایرین تمایل دارند از کالاهای غیر آمریکایی استفاده کنند.