تمدید تحریم ها امیدها را کاهش می دهد؟

تمدید تحریم های 10ساله علیه ایران در شرایطی انجام شد که بسیاری از کارشناسان اقتصادی منطقه و خاورمیانه در خصوص وضعیت آینده روابط تجاری بین ایران و سایر کشورها آینده ای مبهم را متصور شده اند.

زمان تمدید این طرح نیز در نوع خود حائز اهمیت بسزایی است. اکنون آمریکا در آستانه ورود دونالد ترامپ به کاخ ریاست جمهوری قرار دارد و رئیس جمهور معتدل تر و پیشینایالات متحده(باراک اوباما) جایگاه خود را به رئیس جمهور جمهوریخواه و تندرو جدید این کشور(دونالد ترامپ) تقدیم خواهد کرد.

اگرچه از زمان انتشار خبر احتمال تمدید این وضعیت تا زمان به تصویب رسیدن آن در مجلس نمایندگان، تعداد زیادی از چهره های داخل و خارج از ایران به اعتراض نسبت به نقض بندهای ذکر شده در توافق هسته ای واکنش نشان داده اند، اما با این وجود، این تمدید تحریم حکم تیر خلاصی برای تمامی گمانه زنی ها محسوب می شود. بر همین اساس است که رسانه های متعدد غربی به بررسی ابعاد این تصمیم پرداخته اند:

روابط ایران و آمریکا تحت تأثیر این تصمیم خواهد بود؟

یکی از نخستین واکنش های کاخ سفید به تصمیم کنگره، این موضوع بود که این تصمیم گیری تأثیر چندانی بر وضعیت روابط ایران و آمریکا نخواهد داشت. این همان مسئله ای است که از سوی نشریه واشنگتن تایمز نیز مورد توجه قرار گرفته است. این نشریه با اشاره به عدم امضای این لایحه توسط باراک اوباما به این موضوع پرداخته که حق وتوی باراک اوباما یک بار دیگر نشان داد مواضع کنگره و دولت ایالات متحده تا چه حد متفاوت است.

با این وجود در بخش بعدی این مقاله به این موضوع اشاره شده است که با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، معادلات تا حد زیادی متحول خواهد شد. جهت گیری های دونالد ترامپ همانقدر که غیر قابل پیش بینی به نظر می رسد، شفاف نیز است. بر همین اساس است که بررسی تأثیر تمدید تحریم ها علیه ایران تا حد زیادی به آینده جهت گیری های ایالت متحده در قبال ایران بستگی دارد.

 اثراتی که بلند مدت هستند

نگاهی به تاریخ روابط ایران و ایالات متحده نشان می دهد این نخستین باری نیست که ایران زیر فشار تحریم ها قرار گرفته است. به عبارت دیگر، موج سنگین تحریم ها که از اواخر دهه 90 علیه ایران وضع شد، برای هر دو کشور در حکم یک کدورت دیرینه است. این همان دیدگاهی است که از سوی کارشناسان اقتصادی فاکس نیوز به عنوان دور باطل تکراری در نظر گرفته می شود.

فاکس نیوز در گزارش خبری تحلیلی خود، ضمن اشاره به اثرات پیشین تحریم ها بر اقتصاد ایران، به موضوع شرطی شدن مقامات ایرانی نسبت به شرایط موجود پرداخته است.

در بخشی از این گزارش می خوانیم: تحریم های پس از پیروزی انقلاب در ایران، موضوع جدیدی نیست و بر همین اساس است که به رغم تمامی اعتراض ها، ناامیدی ها و حواشی پیرامون برقراری مجدد تحریم ها علیه این کشور، باز هم نمی توان تمدید تحریم ها را موضوع شوک آوری دانست. با این وجود اثرات منفی تحریم ها بلند مدت هستند و کاهش حجم مبادلات تجاری ایران با برخی کشورهای متحد با آمریکا، در انتظار فعالان اقتصادی ایران است.

تحریم های بلند مدت علیه ایران، اثرات زیان بار پرشماری برای اقتصاد ایران داشت. فعالان بخش خصوصی ایران امیدهای پررنگی برای فرار از شرایط انزوای اقتصادی داشتند و حتی پس از توافق هسته ای و نوید خروج ایران از تحریم ها، شدت امیدها افزایش یافت. اگرچه در ماه های ابتدایی لغو تحریم ها، یکی از عمده نارضایتی های موجود به زیرساخت های ضعیف و غیر قابل اتکا وابسته بود. با این حال همان کورسوی امیدی که در حاشیه لغو تحریم ها شکل گرفت، اکنون در شرایط تمدید تحریم های ایالات متحده علیه ایران، بی رمق شد.

یک مشکل دیرین با حواشی مدرن

نشریه بیزینس اینسایدر، اما نگرشی متضاد با نظری که پیش از این ذکر شد، دارد. کارشناسان این نشریه ضمن اشاره به مشکلاتی که طی سال های گذشته ایران و اقتصاد این کشور را تحت تأثیر قرار داده، به این موضوع اشاره کرده اند که با گذشت زمان، وضعیت تاجران و فعالان اقتصادی ایران نیز افزایش خواهد یافت. درواقع در شرایطی که بسیاری از مبادلات و توافقات تجاری مهم بین کشورها تنها با یک کلیک ساده و از طریق فضای مجازی انجام می شود، نمی توان انتظار داشت که تاجران ایرانی بدون این نوع روابط و با کمک ارتباطات غیر رسمی مبادلات خود را سازماندهی کنند.

برهمین اساس است که نمی توان با قطعیت به این موضوع امیدوار بود که ایران به واسطه تجارب گذشته خود در حوزه تحریم ها، اکنون نیز متحمل خسارت چندانی نشود. درواقع می توان نتیجه گرفت که مشکل دیرین ایران با ایالات متحده و تحریم های موجود، اثراتی بلند مدت و حواشی مدرن متعددی دارد؛ حاشیه هایی که بیش از هر نهاد، بر بخش خصوصی تأثیر خواهد داشت و فعالیت های تجاری و دادوستدهای این کشورها را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

 اگرچه بخش دولتی نیز از تیرهایی که از کمان تحریم خارج می شوند بی نصیب نمی ماند، اما قدرت بخش خصوصی برای مقابله با شرایط به مراتب پایین تر است. با همه اینها بخشی از آینده روابط تجاری ایران و ایالات متحده به شروع به آغاز به کار دولت ترامپ بستگی دارد.