تولید کنندگان پوشاک در رقابتی نابرابر

قاچاق بی‌رویه پوشاک به کشور در سال‌های اخیر چنان گسترش یافته که تولید داخل را با تنگناهای زیادی مواجه کرده است. وزارت صنعت در راستای حمایت از تولید و کنترل قاچاق رسمی و غیر‌رسمی پوشاک، اوایل شهریورماه امسال با انتشار اطلاعیه‌ای از واردکنندگان و فروشندگان پوشاک برندهای خارجی خواست برای احراز هویت و ثبت نمایندگی خود در سامانه‌ای که به این منظور طراحی شده بود، اقدام کنند. بر همین اساس افراد و واحدهای مشمول موظف شدند تا تاریخ ۲۷ شهریورماه برابر قانون و مقررات مشخصات خود را ثبت کنند در غیر‌این صورت با آنها به‌عنوان عرضه‌کنندگان غیرمجاز برخورد می‌شود.

همچنین وزارت صنعت در بخشنامه‌ای ضوابط لازم در خصوص عرضه محصولات وارداتی پوشاک را به اتحادیه‌های صنفی عرضه‌کننده پوشاک در سراسرکشور ابلاغ کرد. زمان اجرای این بخشنامه از اول آبان‌ماه سال 1394 تعیین شد. حالا با گذشت دو ماه از ابلاغ این بخشنامه، نشان‌های تجاری پوشاک (برندهای) خارجی بسیاری بر سر در فروشگاه‌ها در سراسر کشور دیده می‌شود که به گفته تولیدکنندگان پوشاک داخلی بسیاری از آنها مجوزی برای نمایندگی‌ برندهای خارجی ندارند.

نتایج نامشهود ثبت برندهای خارجی پوشاک

مهدی یكتا، تولیدکننده پارچه و دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، ضمن اظهار بی‌اطلاعی از نتایج ثبت برندهای خارجی پوشاک در کشور می‌گوید: ما هیچ اطلاعی از نتیجه این طرح نداریم و نمی‌دانیم کدام یک از برندهای خارجی مجوز گرفته‌اند و در سامانه وزارت صنعت ثبت شده‌اند. حتی درخواست مکتوبی هم به وزارت صنعت دادیم اما پاسخی دریافت نکردیم.

وی می‌افزاید: برند یا فروشگاهی را هم سراغ نداریم که در صورت نداشتن مجوز، از ادامه کارشان جلوگیری شده باشد. مسئولان وزارت صنعت می‌گویند برندهای خارجی را مجبور به ثبت رجیستری کردند اما آثار این نظارت‌ها را کسی ندیده است. این نشان می‌دهد که مبارزه با قاچاق کار ساده‌ای نیست و پیچیدگی‌هایی دارد و کاری از دست وزارتخانه هم بر نمی‌آید.

دولت ناتوان از مقابله با قاچاق

دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک، ادامه می‌دهد: وزارت صنعت و دولت از وضعیت قاچاق در کشور به خوبی آگاهند اما توان مقابله ندارند. قاچاق 5‌میلیون دلاری پوشاک که با اسب و قاطر وارد کشور نمی‌شود بلکه شبکه‌های سازمان یافته‌ای پشت آن هستند. یکتا تاکید می‌کند: قدرت قاچاقچیان بسیار بالاتر از تولیدکنندگان است و از سوی دیگر دولت هم نگاه حمایتی به تولید ندارد. البته در سال‌های اخیر که قیمت جهانی نفت کاهش شدید یافته، دولت نیم‌نگاهی به تولید دارد که کافی نیست.

قاچاقچیان پوشاک، رسمی با کارت بازرگانی!

مسعود شابختی، مدیرعامل شرکت جامه‌بافت نیز در همین زمینه به «فرصت امروز»، می‌گوید: در حال حاضر بزرگ‌ترین عارضه تولید پوشاک، قاچاق بی‌رویه و اشباع بازار توسط قاچاقچیان است. این حجم از قاچاق نیز با کولبر و غیر‌رسمی وارد کشور نمی‌شود بلکه قاچاقچیان به‌صورت رسمی در بازار فعالیت می‌کنند و به‌صورت تضمینی و تنها با دریافت یک برگ چک، کالا را تحویل فروشگاه‌ها می‌دهند.

این تولیدکننده لباس گرم می‌افزاید: بنابراین، قاچاق پوشاک دیگر به‌صورت غیررسمی انجام نمی‌شود و از مبادی قانونی و رسمی توسط افراد بانفوذ وارد می‌شود و کسی نمی‌تواند جلوشان قد علم کند. به هر روی با این حجم گسترده قاچاق پوشاک، تنها تولیدکنندگان داخلی آسیب می‌بینند و اشتغال‌آفرینی و کسب‌و‌کار محدود می‌شود بلکه سر دولت هم کلاه می‌رود.

رشد قاچاق همگام با عدم قانونمندی

شابختی تصریح می‌کند: در چنین وضعیتی هیچ سرمایه‌گذاری تمایلی به سرمایه‌گذاری در تولید ندارد. به همین دلیل فرار سرمایه‌ها را از کشور شاهد هستیم. قاچاق بزرگ‌ترین عامل فرار سرمایه است و زمانی که قانونمندی در تولید و توزیع وجود نداشته باشد، قاچاقچیان بیشتر امکان رشد پیدا می‌کنند. این تولیدکننده پوشاک وضعیت تولید را بسیار نامطلوب توصیف و اظهار می‌کند: ما اکنون با 50‌درصد ظرفیت کار می‌کنیم و در برخی محصولات حتی قیمت تمام شده تولید را هم نمی‌توانیم بگیریم.

شابختی می‌افزاید: هزینه‌های زیادی مانند بیمه کارگری، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات تکلیفی، مالیات بر اجاره، عوارض و غیره بر تولیدکننده تحمیل می‌شود اما کالاهای قاچاق از تمامی این هزینه‌ها در امان هستند. این داستان رقابت نابرابر تولیدکنندگان ایرانی با تولیدکنندگان ترکیه‌ای و چینی است که کالاهای‌شان به وفور و بدون محدودیت در فروشگاه‌های کشور فروخته می‌شوند. دولت دیواری به نام تعرفه را گذاشته اما قاچاقچیان این دیوار را فرو ریختند.

تولیدکنندگان پوشاک در رقابتی نابرابر با همتایان خارجی

وی در خصوص کیفیت پوشاک داخلی می‌گوید: کیفیت پوشاک داخل بالاست و می‌توانیم با برندهای خارجی معتبر هم رقابت کنیم به شرط اینکه در شرایط برابر باشیم. ما 20 سال به آلمان صادرات داشتیم و در شهر دوسلدورف فروشگاه داشتیم که در جریان تحریم‌ها، بازارمان را از دست دادیم. بنابراین ما حتی در بازارهای اروپایی نیز توان رقابت و حضور داریم.

تولید به نقطه سر به سر رسیده است

شاهرخ جعفری، مدیرعامل شرکت سله بن و تولیدکننده پوشاک به «فرصت امروز» می‌گوید: تولید دیگر به‌صرفه نیست و ما در حال حاضر به نقطه سربه سر و به اصطلاح مایه به مایه رسیده‌ایم. هزینه‌های تولید به قدری بالاست که قیمت تمام شده را نیز افزایش می‌دهد و سودی برای تولیدکننده باقی نمی‌ماند. وی ادامه می‌دهد: ما از ابتدای امسال که رکود بیشتر شد، ظرفیت تولید را تا 50‌درصد کاهش دادیم. ضمن اینکه با شروع رکود در سال‌های گذشته نیز میزان تولید را کم کرده بودیم.

این تولیدکننده پوشاک با اشاره به وضعیت قاچاق پوشاک در کشور تصریح می‌کند: گرچه وزارت صنعت، طرح‌هایی برای نظارت و کنترل بازار پوشاک ارائه داده اما شفاف‌سازی انجام نشده است. در آخرین اقدام وزارتخانه در این زمینه، سامانه‌ای برای ثبت برندهای خارجی که مجوز دارند، در سایت وزارت صنعت ساماندهی کرده اما هیچ نشانی از تعداد برندهای ثبت شده وجود ندارد.

آمار‌های تایید نشده در خصوص برندهای خارجی

جعفری می‌افزاید: شوربختانه مسئولان هم اطلاعات دقیقی نمی‌دهند و تنها آمارهای تایید نشده‌ای را نقل قول می‌کنند که اعتباری ندارد. ما در این خصوص پیگیری هم کردیم تا برندهایی را که اجازه فعالیت دارند یا نمایندگی فروش گرفته‌اند، شناسایی کنیم اما هیچ کس اطلاعات درستی نمی‌دهد.

وی تاکید می‌کند: به اعتقاد من، وزارت صنعت هم نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و جلو قاچاق بی‌رویه پوشاک را بگیرد. قاچاقچیان از چنان توان و ارتباطات قوی برخوردارند که کسی نتوانسته مقابل آنها بایستد. در مقابل، وضعیت تولیدکنندگان هر روز بدتر می‌شود و به نوعی واحدهای تولیدی تعطیل هستند. واحدهایی هم که تولید اندکی دارند، درآمدهای دیگری دارند.