حوزه دین، اخلاق، امنیت ملی و اصول قانون اساسی خطوط قرمز مطبوعات

مراسم روز خبرنگار با حضور علی جنتی (وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی)، حسین انتظامی (معاون مطبوعاتی) و جمعی از اهالی رسانه و خبرنگاران صبح شنبه - 17 مرداد ماه - در تالار وحدت برگزار شد. علی جنتی در ابتدای مراسم روز خبرنگار ضمن گرامیداشت این روز و یاد شهدای خبرنگار به‌ویژه شهید صارمی، سخنانی را درباره وضعیت حال حاضر رسانه‌ها در کشور بیان کرد.

جنتی در بخشی از سخنان خود در روز خبرنگار عنوان کرد: ظرفیت‌سازی‌های جدید، میدان دادن به روزنامه‌نگاران به‌ویژه روزنامه‌نگارانی را که آشنا به مسائل بین‌الملل هستند می‌طلبد و فضای مجازی در این راستا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر ملتی که در این عرصه تولیدکننده باشد و نه مصرف‌کننده‌، پیشرو و پیروز است. در این فضا کسانی موفق خواهند شد که به اقتضائات روز آشنا باشند و احساساتی عمل نکنند و درگیر بعضی از تحقیق‌های منسوخ شده گذشته نباشد. همه تجربیات نشان می‌دهد که خفقان و خمودگی مطبوعات با استبداد حکومت‌ها رابطه مستقیم دارد. جامعه‌ای که مطبوعات در آن نشاط نداشته باشند و نتوانند حرف‌شان را درست بیان کنند، به سمت دیکتاتوری پیش می‌رود. معتقدیم جمهوری اسلامی ایران یکی از شعارهایش استقلال و آزادی بیان بوده است. در قانون هم بر تنوع و تکثر رسانه‌ها و آزادی بیان تأکید شده است. این دولت تلاش خود را بر این گذاشته است که این بخش از قانون را به درستی انجام دهد. از رسانه‌ها انتظار می‌رود در سایه آزادی بیان مفهوم آزادی مسئولانه را مدنظر قرار دهند و به آن رسالت اصلی خودشان همت داشته باشند. رسانه‌ها نماینده افکار عمومی ملت هستند و خودشان با رسالت‌شان بیشتر آشنا هستند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با تأکید بر اینکه در قانون اساسی هیچ خط قرمزی برای رسانه‌ها قائل نیستیم، حوزه دین، اخلاق، امنیت ملی و اصول قانون اساسی را در این امر مستثنا دانست. جنتی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تأکید بر اینکه اعتقاد داریم دخالت دولت در رسانه‌ها مغایر امنیت ملی و امنیت پایدار اجتماعی‌، سیاسی و فرهنگی است، گفت: لذا باید این مسئله به حداقل برسد؛ ضمن اینکه سیاست صحیح و درستی است که کار را به خود اصحاب رسانه واگذار کنیم و با این اقدام دولت هم بی‌جهت مقابل رسانه‌ها قرار نمی‌گیرد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این زمینه در جهت توسعه زیرساخت‌ها و توسعه حرفه‌ای رسانه‌ها تلاش می‌کند که بخش عمده‌ای از آن مربوط به مسائل رفاهی و معیشتی و بخشی مربوط به امنیت شغلی است. او همچنین در این مراسم مطرح کرد: ما معتقدیم به جای شعارهای تعارف‌گونه مرسوم یا تقدیم بعضی از هدایای پوپولیستی به خبرنگاران، به اصلاح قوانین و ساختارهایی که خبرنگاران با آن روبه‌رو هستند بپردازیم.

وزیر فرهنگ همچنین با تأکید بر این مطلب که دولت باید خودش از رسانه‌داری فاصله بگیرد، یادآور شد: درگذشته به دولت و شهرداری‌ها یکسری روزنامه داده شد، در این زمینه ما فقط کاری که می‌توانیم بکنیم این است که یارانه‌ای را که در گذشته برابر با بخش‌خصوصی به آنها داده می‌شد قطع کنیم. مبنای ما بر این است که به روزنامه‌های دولتی یارانه ندهیم و بخش‌خصوصی را تقویت کنیم. دولت نباید بخش‌خصوصی را براند.

او سپس در زمینه اعطای مجوز به نشریات نیز عنوان کرد: با تلاشی که می‌شود‌ و تشکیلات منظمی که در هیأت نظارت بر مطبوعات وجود دارد، اعطای مجوز برای نشریات از دو سال به پنج ماه رسیده است و در حال حاضر 3000 مجوز اعم از الکترونیک و غیرالکترونیک به رسانه‌ها داده شده است که رقم قابل توجهی است. از ابتدای دولت یازدهم عنوان شد که این دولت به افراد موافق و مخالف مجوز نمی‌دهد اما بعدها دیده شد که برای دولت فرقی نمی‌کند که آن رسانه موافق یا مخالف باشد یا منتقد باشد. اما طبیعتا این نباید فراموش شود با کسانی که با قانون مشکل دارند برخورد می‌شود.

جنتی در ادامه تأکید کرد که حفظ خط قرمز احترام به مقدسات دینی از سوی رسانه‌ها پذیرفته شود و افزود: در ماده شش قانون مطبوعات نیز تأکید شده که نشر مطالب مخالف اسلام جزو خطوط قرمز است. او سپس درباره برخورد با تخلفات رسانه‌ها نیز مطالبی را یادآور شد و گفت: در ارتباط با برخورد با متخلفان در رسانه سه مرجع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، هیأت نظارت بر مطبوعات و قوه قضاییه فعالیت می‌کنند. در عین حال ما با قوه قضاییه مکاتبه‌ای کرده‌ایم که با توجه به اینکه نهادی که تشکیل شده وظیفه‌اش همین است که به تخلفات نشریات رسیدگی کند‌، این را به هیأت نظارت واگذارند، اگرچه از نظر قانون آنها، قوه قضاییه حق دارد با متخلف برخورد کند. اما اگر این پروسه به هیأت نظارت واگذار شود، هیأت نظارت پخته‌تر به مسائل رسانه‌ها رسیدگی می‌کند.

جنتی در بخش پایانی سخنان خود با یادآوری این مطلب که توقیف رسانه آخرین راه برخورد با یک رسانه است‌، یادآور شد: در لایحه قانونی که ارائه شده، از نظر ما اقداماتی صورت گرفته است. این لایحه در اختیار تعدادی از صاحب نظران قرار گرفته و قرار است به مجلس برود و تصویب شود. در این لایحه نیز مراحل مختلفی را مدنظر قرار داده‌ایم که اگر تخلفی از رسانه‌ها سر زد، توقیف بعد از مراحل قانونی مقابله با تخلف و آخرین مرحله باشد. پیش از سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حسین انتظامی، معاونت مطبوعاتی وزیر در این مراسم سخنرانی کرد و ضمن تبریک روز خبرنگار درباره وضعیت روزنامه‌نگاری در شرایط اکنون ایران سخن گفت. بخشی از مراسم روز خبرنگار به گفت‌وشنود اهالی رسانه با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص داشت. در این گفت‌وشنود، اهالی رسانه حرف‌ها و درددل‌های خود را با وزیر ارشاد به‌راحتی در میان گذاشتند و حتی برخی بی‌نوبت این فرصت را یافتند که مشکلات‌شان را در مقابل مسئولان فرهنگی مطرح کنند.

این مراسم با حضور محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان همراه شد. رضا رفیع، طنزپرداز که پیش‌تر خبرنگار بوده است، اجرای مراسم روز خبرنگار را در تالار وحدت بر عهده داشت. او در بخشی‌هایی از این برنامه اشعار طنزی خطاب به وزرای کشور و خبرنگاران سرود و فضای شادی را به تالار وحدت بخشید. او همچنین به جو شاد ایجاد شده در جامعه و بین مردم پس از توافق هسته‌ای اشاره کرد و سپس آن را به جو صمیمی تالار وحدت در روز خبرنگار تعمیم داد و گفت: امروز همه خوشحالیم و می‌خندیم. این مراسم با جلسه گفت‌وگو شنود وزیر ارشاد با خبرنگاران ادامه یافت و اهالی رسانه مطالبی را درباره چالش‌های رسانه مطرح کردند.