درخت، دشمن آلودگی هوا

اسفندماه زمان بیداری زمین و بهترین موقع برای کاشتن درخت یا گل‌کاری است. آب وهوای ایران هم مثل بسیاری از کشورهای دیگر، با توجه به تغییرات جوی رو به گرم و خشک شدن می‌رود. کمبود آب هم که به مشکلی جهانی و جدی تبدیل شده دست به دست داده تا امسال با توجه و دقت و نکته بینی بیشتری گیاهی را انتخاب کنیم که به کاهش آلودگی هوا کمک کند و همزمان به آبیاری زیاد هم نیاز نداشته باشد. با توجه به افزایش و رشد جمعیت شهرنشین و بالا‌رفتن میزان آلاینده‌های موجود در هوا و از آن‌طرف کمبود بارندگی و ذخیره آب، چاره‌ای نیست جز آنکه به سهم خود کاری برای مقابله با از بین‌رفتن محیط‌زیست انجام دهیم.

موضوع مبارزه با کم‌آبی و آلودگی هوا این روزها درست به علت آنکه اثر مستقیم روی زندگی تک‌تک افراد اجتماع دارد، در همه جای دنیا موضوع مهم روز است. این هفته در بیشتر شهر‌های اروپا، بچه‌های دبستانی را برای کاشتن نهال از طرف مدرسه به اطراف شهر یا پارکی برده و به آنها کاشت و نگهداری از درختان و روش‌های صرفه جویی در مصرف آب و نگهداری از محیط‌زیست را به زبان ساده آموزش می‌دهند. محله‌های پردرخت معمولا به‌عنوان محله خوب شناخته می‌شوند وخانه‌هایی که از پنجره‌ یا ایوان آنها گل آویزان شده مقبول‌ترند و دیوارهای قدیمی که با پیچک و بوته‌های یاس پوشانده شده‌اند، قیمت ملک و منطقه را چند برابرافزایش می‌دهند.

مردم همه جای دنیا زندگی در محیطی سبز را دوست دارند. از قبر گرفته تا ویلا، هرکوچه و خیابانی که درخت یا پرچینی درآن باشد، شکیل‌تر و محبوب‌تر و در نتیجه گران‌قیمت‌تر است، اما سبزی و خرمی به آب احتیاج دارد. در حال حاضر با توجه به کم‌آبی، بهتر است از کاشتن درخت و گل‌هایی که نیاز به آبیاری مداوم دارند مثل چمن، خودداری شود. گیاهان زیادی به‌خصوص به بهبود کیفیت هوای آلوده شهری کمک می‌کنند. بعضی از درختان و گیاهانی که دربرابر کم‌آبی مقاوم و با آلودگی هوا مبارزه می‌کنند و مناسب شهری مثل تهران هستند، عبارتند از: آیلان یا اَراَر (Ailanthus altissima)، ابریشم (Albizia lebbeck)، داغداغان یا تاگوک (Tagouk)، توت، سنجد، بلوط، چنار، غان، بید، اقاقیا، زبان گنجشک وکاج.

درختان قدیمی هم نیاز به توجه ویژه دارند و با هرس شاخه‌ها به آنها زندگی و حیات دوباره می‌دهیم. همچنین می‌توان با استفاده از پوشاندن روی خاک یا محدود کردن محوطه دور درختان از هدررفتن آب جلوگیری کرد. استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای یکی از بهترین و اقتصادی‌ترین روش‌های مناسب درختان و باغچه‌هاست. درکشورهای اسپانیا، ایتالیا همچنین درجزایرقناری و مالت که هوا بیشتراوقات گرم و آفتابی است ازگیاه همیشه‌سبز و بالا رونده پیچک یا «پاپیتال» (عشقه - Hedera helix) برای مبازه با آلودگی هوا و زیبا‌سازی محیط بیرون خانه‌ها و دیوارهای شهر استفاده می‌شود. در بیشتر کشورهای اروپا به‌جای حصار یا درست جلوی حصار‌ها از بوته‌ها و گیاه‌هایی مثل برگِ ریز (Privet)یا شمشاد استفاده می‌کنند.

برای صرفه جویی در آبیاری می‌توان به‌جای خاک از بستر‌هایی مثل «پیت ماس» (خزه تورب) که مواد آلی زیادی دارد استفاده کرد یا از «کوکوپیت»(Cocopeat) که از الیاف و پوست نارگیل تهیه شده وظرفیت بسیار بالایی از آب را درخود نگه می‌دارد سود جست. روش و شیوه‌های فراوانی برای مصرف کمتر آب در آبیاری گیاهان وجود دارد، با هر بودجه و درهرفضای کوچکی می‌توان گیاهی کاشت تا هم به زیبایی محیط و هم به سلامتی خود و دیگران کمک کنیم. با کاشتن درخت بهترین و پرثمر‌ترین سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت را برای فرزندان یا نسل بعدی خود کرده‌ایم. گل‌ها مثل لاله و بنفشه بسیارزیبا هستند، اما اغلب عمر بهاری دارند؛ امسال به نیت سلامتی، نهالی بکارید و نام و کار نیک خود را جاودانه کنید.

* روزنامه نگار و جهانگرد