درست تبلیغ کنید! تبلیغات قانونمند است

انسان مدرن امروزی در زندگی ماشینی خود ملزوماتی خاص دارد كه یكی از این ملزومات نیاز به اطلاع‌رسانی و ارتباط با دیگران است. دنیای پررنگ و لعاب امروز پدیده‌ای به نام تبلیغات را در خود جای داده كه تاثیر بسزایی در زندگی مردم جوامع مختلف دارد. اختصاص دقایق زیادی از برنامه‌های صدا و سیما، تخصیص صفحات بسیاری در مطبوعات و تعدد بیلبوردها در خیابان‌های شهرها چه در ایران و چه در سایر كشورها نشان از اثر غیر‌قابل انكار در زندگی انسان‌های این عصر است، تبلیغی كه گزینه‌های زیادی را حتی برای كوچك‌ترین كالای مصرفی پیش روی مردم قرار می‌دهد و اگر چه تنوع زیادی در این محصولات وجود دارد ولی انتخاب‌شان با تردید همراه است. اگر چه در زندگی سنتی شعارمان این بود كه مشك آن است كه خود ببوید نه آنكه عطار بگوید اما گویا مدرنیته اصرار دارد كه بوی مشك اصالتی ندارد مگر آنكه عطار بلاغت گفتار و هوشمندی جذب مخاطب را در معرفی مشك خود داشته باشد. 

غیر ‌از بحث معرفی و تبلیغ كالا كه این روزها با زرق و برق فراوان انجام می‌شود و انصافا منبع درآمد بسیار خوبی برای صدا و سیما و مطبوعات ماست، نباید فراموش كنیم كه دنیای امروز برای هر كاری نیازمند تبلیغ است مگر نه آنكه حتی در عرصه سیاست نیز كسانی برگ برنده را از آن خود می‌كنند كه ورای لیاقت و تخصص هوشمندانه از ابزار قوی تبلیغات هم بهره می‌برند. تبلیغ در لغت به معنای رساندن خبر یا پیام به دیگران است. برای این امر باید از زبانی بلیغ بهره برد، زبانی فصیح، خوب، رسا و البته جذاب. امر تبلیغ نیز مانند بسیاری از امور دیگر فی‌نفسه خوب یا بد نیست بلكه وابسته و در گروی استفاده‌ای است كه از آن می‌شود.

 تبلیغات چگونه قانونمند می‌شود؟ 

بحث تبلیغات و نیاز انسان امروز به وجود تبلیغات یك طرف قضیه و چگونگی ارائه تبلیغات و نیز قانونمندی آن، بحث مهم دیگری است. چاپ آگهی یكی از مهم‌ترین راه‌های درآمدزایی برای نشریات است اما از آنجایی كه هر راه درآمدی در چارچوب خاص‌ و خطوط قرمز مشخصی حركت می‌كند تبلیغات رسانه‌های مكتوب نیز در ماده نوزدهم قوانین تبلیغات با عنوان قانون تبلیغات مطبوعات مشخص شده است اما خیلی از این رسانه‌های مكتوب برای خوش‌رنگ و لعاب كردن صفحات آگهی و برای رونق بخشیدن به آن بسیاری از قوانین را نادیده می‌گیرند.‌ در این مقال سوال‌های زیادی در ذهن نقش می‌بندد كه چگونه طرح‌های آگهی تایید می‌شود؟ آیا تمام تبلیغات در رسانه‌ها طبق قانون مشخصی منتشر می‌شود؟ و هزاران سوال دیگر.

قوانین مشخص شده در روز سه‌شنبه، دوازدهم اسفندماه ۱۳۶۵ به تصویب مجلس و نیز سیزدهم اردیبهشت‌ ماه سال ۱۳۶۶ به تایید شورای نگهبانی رسید. به منظور صدور پروانه، تاسیس كانون‌ها و موسسات تبلیغاتی و رسیدگی به شكایات مربوط به آنها یا لغو و بركناری یا تعلیق مدیران مسئول و تعطیل موقت یا دائم كانون‌های آگهی و تبلیغاتی، كمیته‌ای به نام كمیته سازمان‌های تبلیغات در وزارت ارشاد به ریاست معاون مربوط و مركب از مدیر كل یا نماینده او و یك نفر دیگر به انتخاب وزیر ارشاد و نماینده تام‌الاختیار اتحادیه سازمان‌های تبلیغات و در استان‌ها این كمیته متشكل از معاون استاندار یا نماینده او، مدیر كل ارشاد و كارشناس مربوط تشكیل می‌شود.»

‌ نقض پی‌در‌پی قوانین

در بند «ث» ماده ۱۲ قانون تبلیغات آمده است: «آگهی‌های تبلیغاتی نباید محتوی گفتار یا تصاویری باشد كه برای اخلاق و معتقدات مذهبی و عفت عمومی توهین‌آمیز باشد.» این بند از قانون به‌صورت مكرر از طرف نشریات و آگهی‌های خیابانی به‌صورت عینی نقض می‌شود. اكثر انستیتوهای زیبایی برای تبلیغ كار خود كه اكثرا بدون شماره مجوز از نظام پزشكی هستند از عكس‌های هنرپیشه‌های خارجی استفاده می‌كنند و این خلاف قانون است.

در خصوص نشریاتی كه تا دو یا سه بار به آنها تذكر داده می‌شود اگر باز تكرار شد، برخورد جدی‌تری صورت خواهد گرفت یعنی تعطیلی موقت به مدت سه ماه و شدیدتر از آن لغو پروانه فعالیت كه طبق قانون (ماده ۱۰) از وظایف كمیته نظارت به حساب می‌آید.دماده ۱۰ می‌گوید: «صدور اخطار كتبی یا تعطیلی تا سه ماه یا لغو پروانه كانون‌های آگهی و تبلیغاتی بر حسب درجه تخلف.» رسانه همه‌گیر دیگر بعد از رسانه‌های مكتوب كه از آن به‌عنوان رسانه ملی یاد می‌شود صدا و سیماست كه بیش از هر برنامه فرهنگی- هنری و حتی ورزشی، برنامه تبلیغاتی با نام پیام‌های بازرگانی دارد.