اختراعی برای روزهای بحرانی / دستگاه تصفیه آب گل‌ آلود با کدورت نزدیک به صفر

ایران یکی از کشورهای حادثه‌خیز در جهان است، سیل، زلزله، توفان و بسیاری از بلایای طبیعی که در جای‌جای کشور رخ می‌دهد مسئولان و دستگاه‌های اجرایی را مجاب می‌کند تا همواره خود را برای شرایط بحرانی آماده کرده و مشکلات و مسائل پیش رو را با پیش‌بینی صحیح در زمان مناسب رفع کنند.

از طرفی آب که همواره مایع حیات نامیده می‌شود یکی از مواردی است که در روزهای بحرانی، حیات دوباره می‌بخشد. در کشور ما شرکت آب و فاضلاب متولی اصلی تامین آب کشور به حساب می‌آید و در تلاش است تا در تمام کشور کم آب ایران با تمام شرایط آب و هوایی متنوع، آب سالم به دست مصرف‌کننده خود برساند.

اما تامین این سلامتی در آب مستلزم دستگاه‌ها و تجهیزاتی است که بتوانند آب گل‌آلود یا آب ناسالم را سلامت ببخشند، از این رو صنعتگران و صاحبان علم و دانش در کشورمان هرساله با ارائه ایده‌های دانش‌محور در همایش‌ها و نمایشگاه‌های مربوط تلاش به حفظ آب سالم با بالاترین بهره‌وری دارند، نخستین ایده بازار آب و فاضلاب با همكاری شركت آب و فاضلاب استان تهران که چندی پیش در تالار آبگینه برگزار شد باب آشنایی روزنامه «فرصت امروز» با مخترعان این حوزه شد، احمد گداز که دستگاهی را برای تصفیه آب گل‌آلود و سیلاب اختراع کرده یکی از مخترعان حاضر در این نشست بود که در ادامه جزییات بیشتر گفت‌وگوی «فرصت امروز» را با او می‌خوانید.

همدردی با سیل‌زدگان پاکستان و شکل‌گیری ایده اولیه

گداز که افسر بازنشسته ارتش است در خصوص چگونگی شکل‌گیری ایده اولیه این دستگاه می‌گوید: من 18سال مسئول تحقیقات در هوانیروز بودم و سال 73 هم طرحی برای جداسازی نفت خام از آب ارائه کردیم. متاسفانه آن زمان سیستم‌های مورد نیاز این کار از انگلیس وارد شده بود و دیگر نیازی به این طرح وجود نداشت، بعد از آن مدتی روی دستگاهی برای پاشش مالچ نفتی روی خاک کار کردیم که در آن زمینه هم به دلیل مشکلات کلی و بالا رفتن قیمت مالچ طرح اولیه ناکام ماند.

اما سیل پاکستان در سال 89 که خسارات سنگین و تلفات جانی زیادی به بار آورد موجب شکل‌گیری ایده این دستگاه در ذهن من شد، به واقع تحقیقات پیشین من در مورد آب و آشنایی با دستگاه‌های تصفیه آب کمک زیادی کرد تا ببینم که در آن سال بسیاری از مردم پاکستان به علت مصرف آب آلوده دچار بیماری‌هایی از جمله حسبه و وبا شدند که اثرات منفی آن حتی از خود سیل هم بیشتر بود، از این رو با ارائه این ایده و با مشارکت شرکت آب و فاضلاب روستایی خراسان رضوی نمونه اولیه بعد از یک سال و نیم تحقیق و بررسی برای جداسازی گل از آب و از بین بردن کدورت آب با بالاترین دقت تولید شد.

اسمز معکوس سیستم نو برای تصفیه آب

این کارشناس که در خصوص دستگاه‌های تصفیه آب با سیستم اسمز معکوس کار می‌کند، می‌گوید: اسمز معکوس یا RO یکی از انواع سیستم‌هایی است که برای تصفیه‌خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این سیستم که طی سال‌های اخیر رایج‌ترین و کاراترین سیستم تصفیه آب به‌شمار می‌آید با فیلترهای رایج و تصفیه آب در بازار متفاوت است، درواقع فیلتراسیون آب فقط ذرات بزرگ و مخلوط در آب مثل ذرات شن و ماسه، گل و لای، لجن، زنگ لوله‌ها و کلر را جدا می‌كند، در حالی كه اسمز معكوس با به‌كارگیری یك غشاء نیمه تراوا غیر‌از جدا كردن ناخالصی‌های ذکر شده مخلوط در آب تمامی مواد شیمیایی و آلودگی‌های محلول در آب مانند میکروب‌ها، جلبک‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها، نیترات، سرب و... را نیز از آن جدا می‌کند و باعث کاهش سختی و سنگینی آب شده و کدورت را به حداقل می‌رساند.

وی تصریح می‌کند: دانش ساخت دستگاه تصفیه آب گل‌آلود هم براساس ممبرین دستگاه‌های اسمز معکوس است اما تغییراتی در آن ایجاد کرده‌ایم که می‌تواند مشخصا گل را از آب جدا کند و این گل و لای اختلالی در عملکرد دستگاه ایجاد نکند و به‌صورت 24ساعته کار کند، در حالی که گل روی دستگاه‌های معمولی تصفیه آب به‌شدت مخرب است.

همچنین در این ایده عمر فیلترها تا حداقل دو سال افزایش یافته است و کدورت را به حداقل رسانده‌ایم، به‌گونه‌ای که در یک آزمایش کدورت 32هزار را به زیر 1رسانیدم، عددی که در هیچ جای دنیا به آن دست نیافته‌اند.

بی‌مهری‌های مصرف‌کننده

گداز معتقد است مشتری اصلی مصرف‌کننده این دستگاه شرکت‌های آب و فاضلاب در سراسر کشور هستند، اما این مصرف‌کنندگان چندان تمایلی به استفاده از تولیدات وطنی ندارند و می‌افزاید: رکوردی که در خصوص کدورت آب ثبت شده در دنیا می‌تواند بسیار مورد توجه باشد اما متاسفانه در داخل کشور مسئولان ذی‌ربط چندان توجهی به این تولیدات نمی‌کنند، اگرچه این دستگاه می‌تواند در تمام مناطق روستایی برای تصفیه آب رودخانه و آب پشت سدها استفاده شود، اما در معدود شهرهای ایران توانسته‌ایم محصول را عرضه کنیم.

او در رابطه با استفاده از این محصول می‌گوید: در حال حاضر در سازمان آب شهرهای مشهد، نیشابور، سرخس و کلات نادر شش‌دستگاه ما نصب شده و در حال استفاده است، همچنین در سازمان آب تهران به‌صورت پایلوت دستگاه تصفیه آب گل‌آلود را نصب کرده‌ایم و مسئولان در حال بررسی آن هستند تا رضایت از عملکرد آن منجر به خرید و سفارش دستگاه خواهد شود.

او در خصوص صادرات محصول ادامه می‌دهد: در پاکستان با توجه به سیل‌های زیادی که در این کشور رخ می‌دهد نیاز به این دستگاه وجود دارد، همچنین آفریقا یکی دیگر از بازارهای هدف ما برای رایزنی و ارائه دستگاه است که با گینه، کامرون و نیجریه در حال مذاکره هستیم تا دستگاه را به آنها ارائه کنیم.

حضور در فضای دانشی، توفیق اجباری

این مخترع درخصوص چگونگی ثبت شرکت دانش‌بنیان می‌گوید: ما چندان با فضای پارک‌های علم و فناوری و خدمات آنها آشنا نبودیم تا اینکه سال گذشته دوستان ما در وزارت صنایع ما را جزو شرکت‌های دانش‌بنیان معرفی کردند و ما هم با استقبال از این امکان به دنبال گرفتن حمایت‌هایی برای تولید بیشتر هستیم.

توسعه محصول در آینده نزدیک

مخترع این دستگاه در خصوص آینده این محصول و برنامه‌های توسعه‌ای آن می‌گوید: در حال حاضر تولید انواع فیلترهای دیگر را که بتوانند غیر‌از گل سایر کدورت‌های موجود در آب را هم برطرف کنند در برنامه داریم و تیم ما در حال بررسی و تحقیق است تا محصولات دیگری را نیز تولید و به بازار عرضه کنیم.

همچنین برنامه داریم که در آینده سیستم این محصول با استفاده از انرژی خورشیدی کار کند و در تلاشیم در مناطقی که آب آلوده وجود دارد و روستاها و مناطق دورافتاده همواره مشکل برق و سوخت دارند، در زمان نیاز به برق در شرایط بحرانی از این دستگاه استفاده کنند. 

ارتباط با نویسنده: mirzaeefaezeh@yahoo.com