سایه نفت بر صادرات غیر‌نفتی سنگینی می‌کند

افــزایــش 20 درصدی صـــادرات غیـــر‌نفتــی، هدف‌گذاری وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 94 است که قائم مقام این وزارتخانه از آن خبر داده، این در حالی است که گزارش‌های گمرک کشور نشان می‌دهد صادرات غیر‌نفتی در سال گذشته در مقایسه با سال 92 رشدی برابر با 18/87داشته است. خسروتاج گفته است، این پیش‌بینی با وجود تحریم‌ها بود و با این پیش‌فرض صادرات غیر‌نفتـی در سـال‌جاری به 60میلیارددلار خواهد رسید. به گفته وی، رشد 20 درصدی حداقل رشدی است که این وزارتخانه آن را پی‌گیرانه مدیریت خواهد کرد.

اما از طرفی دیگر بیشترین اقلام صادراتی که در بخش غیر‌نفتی به چشم می‌آید، میعانات گازی، پتروشیمی و... است آنچه که خسرو تاج نیز آن را هم‌اکنون پایه صادرات غیر‌نفتی عنوان کرده است. حالا این سوال پیش می‌آید با هدف‌گذاری محتاطانه‌ای که این وزارتخانه با وجود به ثمر نشستن مذاکرات در پیش گرفته، برای رشد صادرات غیر‌نفتی روی چه کالاها و اقلامی می‌شود حساب کرد. عضو هیات‌مدیره کنفدراسیون صادرات ایران معتقد است، هنوز صادرات غیر‌نفتی ما واقعا غیر‌نفتی نیست و بر نفت تکیه دارد.

سیدرضی حاجی آقا میری با بیان اینکه در ایران استعدادهای خوبی برای صادرات غیر‌نفتی وجود دارد به «فرصت امروز» می‌گوید: اگرچه باید خوشحال باشیم که بخشی از نفت با تبدیل شدن به فرآورده‌های نفتی، خام صادر نمی‌شود اما صادرات غیر‌نفتی نباید به این محصولات متکی باشد، درحالی‌که بیشترین حجم صادرات غیر‌نفتی ما را این کالاها تشکیل می‌دهند و صادرات کاملا غیر‌نفتی در نهایت به 17 میلیارد برسد.

گردشگری صنایع‌دستی و فرش بهترین غیر‌نفتی‌ها

به گفته عضو شورای گفت‌وگوی بخش‌خصوصی و دولت با برداشتن تحریم‌ها و بهبود دیپلماسی میان دولت‌ها قاعدتا تجارت خارجی ایران فضای جدیدی را تجربه خواهد کرد. حاجی آقا میری با بیان اینکه صادرات غیر‌نفتی باید به نیروی انسانی و صنعتی متکی باشد درخصوص ظرفیت‌های موجود در کشور که می‌تواند در رأس صادرات غیر‌نفتی قرار بگیرد، توضیح می‌دهد: به نظر من صنایع‌دستی، فرش و گردشگری می‌توانند بهترین زمینه‌ها برای رشد صادرات غیر‌نفتی باشند. وی می‌افزاید: با شکل‌گرفتن مذاکرات و شرایطی که در منطقه به وجود آمد، گردشگری ایران حال و هوایی تازه به خود گرفت و ورود گردشگر رشد پیدا کرد.

عضو هیات رییسه کنفدارسیون صادرات ایران معتقد است: گردشگری می‌تواند یکی از بهترین زمینه‌ها برای رشد و توسعه صادرات غیر‌نفتی باشد. وی ادامه می‌دهد: ما هنوز در این زمینه توان لازم را به کار نبستیم و من فکر می‌کنم تنها با 20 درصد از ظرفیت‌مان کار می‌کنیم و در صنایع مرتبط با گردشگری از دیگر کشورهای جهان بسیار عقب هستیم، درحالی‌که این صنعت می‌تواند صادرات غیر‌نفتی را متحول کند. حاجی آقا میری می‌گوید: اگر توافق نامه در تیرماه انجام شود و تحریم‌ها هم به تدریج برداشته شوند، ما تا پایان امسال زمان اندکی برای رشد صادرات غیر‌نفتی در دست داریم و نباید از دولت انتظار زیادی داشته باشیم چون کارش سخت و حساس است. 

اما رییس اتحادیه تولید‌کنندگان و صادرکنندگان صنایع نساجی و پوشاک مسیر رشد صادرات غیر‌نفتی را طولانی می‌داند و با بیان اینکه باید از خودمان بپرسیم که آیا صنعتی آنچنان باقی مانده است که بشود آن را صادر کرد، به «فرصت امروز» می‌گوید: قدم اول باید احیای صنعت باشد و ما تا زمانی که این کار را انجام نداده‌ایم سخت می‌توان در مورد رشد صادرات غیر‌نفتی برنامه‌ریزی کرد.

احیای صنعت گام اول در رشد صادرات غیر‌نفتی

به گفته محمود نبوی بسیاری از صنعتگران در سال‌های گذشته با رکود مواجه شدند و ترجیح دادند سرمایه‌های خود را از صنعت خارج و در بانک‌ها سرمایه‌گذاری کنند که باید تلاش شود این سرمایه‌ها به صنعت بازگردد و آن را احیا کند. وی ادامه می‌دهد: ما سابق بر این صادرات قابل‌توجهی به اروپا و دیگر کشورهای جهان داشته‌ایم اما باید دید قیمت پایه صادرات ما در سال 80 تا به امروز چقدر تغییر کرده است، صنایع داخلی ما تورم کمرشکنی را در این سال‌ها تجربه کرده‌ که توانایی رقابت در بازارهای بین‌المللی را از آنها گرفت، بنابراین این یک زنجیره به هم متصل است.

نبوی ادامه می‌دهد: صنعت ما بیمار است و ما پیش از برنامه‌ریزی برای صادرات غیر‌نفتی باید به فکر درمان آن باشیم و شاید بهتر بود پیش از نتایج مذاکرات و برداشتن تحریم‌ها در آینده نزدیک برای این کار برنامه‌ریزی کنیم. نبوی معتقد است: ماشین‌آلات تجهیزات صنعتی در کشور فرسوده است و با برداشتن تحریم و واردات این دستگاه‌ها باز هم باید زمان قابل‌توجهی را صرف کرد تا صنعت کشور دوباره رونق یافته و مانند گذشته تولیدات داخلی راه‌شان به بازار خارجی باز شود.

این فعال اقتصادی می‌گوید: عقیده شخصی من این است، اگر برنامه‌ریزی منسجم، دقیق و هدفمندی نداشته باشیم، برداشتن تحریم‌ها تنها به واردات منجر خواهد شد.
به گزارش «فرصت امروز» و براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران صادرات غیر نفتی ایران در سال 1393 در مجموع به 49میلیارد و 744 میلیون دلار رسید كه در مقایسه با سال 1392 به میزان 18 و 87 صدم درصد افزایش داشت. صادرات غیر نفتی كشورمان در سال 1392 به میزان 41 میلیارد و 848 میلیون دلار بوده است و بیش از 50درصد صادرات غیرنفتی شامل میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی است.