شاخه ای از صنعت پوشاک که در انتظار سرمایه گذاری است

احتمالا شما هم بسیار از حوادث کارگاه‌ها و کارخانه‌ها یا آتش‌نشانی‌ها شنیده‌اید، حوادث ناگواری که به دلیل نبود پوشش (لباس) مناسب رخ داده و فجایع بسیاری به بار آورده است، در این بین صنعت نساجی شاخه‌ای با عنوان «پوشاک صنعتی» دارد که تنها راه نجات‌دهنده کارگران و افراد شاغل در حوزه‌های خطرآفرین است؛ پوشاکی با الیافی مخصوص که در برابر انواع خراش و بریدگی یا سوختگی و دمای بالا و پایین و آتش‌سوزی مقاوم است.

«فرصت امروز» سراغ چندتن از کارگاه‌های صنعتی و پرخطر رفته تا ببیند وضعیت پوشاک که یکی از ملزومات کارکردن کارگر است چگونه است. با چرخی در کارگاه‌های تولید یا کارخانه‌ها و مکان‌های پرخطر متوجه اوضاع نامناسب این لباس‌ها خواهید شد، لباس‌هایی که اغلب یا بر اثر استهلاک چندان قابل استفاده نیستند یا از الیاف غیراستاندارد با برندهای چینی و خارجی بر تن کارگران ظاهر می‌شوند و همین عدم وجود لباس مناسب برای کار فرصتی است که ببینیم آیا می‌شود در این حوزه به فکر سرمایه‌گذاری و تولید بود یا خیر؟!

اغلب کارفرمایان که از این دست پوشاک استفاده می‌کنند معتقدند میزان تولید پوشاک صنعتی در بازار ایران پاسخگوی نیازها نیست و میزان زیادی از این دست پوشاک از کشورهایی چون چین و ترکیه وارد می‌شود. از طرفی وزارت صنعت و انجمن نساجی ایران به اتفاق معتقدند پوشاک ایران جایگاه خوبی دارد و تولیدات استاندارد و مناسبی مخصوصا در سال‌های اخیر داشته است. برای بررسی چرایی این تناقض و بررسی وضعیت بازار و همچنین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پوشاک صنعتی، به سراغ دکتر علیمردان شیبانی، نایب رئیس انجمن صنایع نساجی ایران و عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران رفته‌ایم. در ادامه وی اوضاع بازار و فرصت‌ها و محدودیت‌های این شاخه را برای «فرصت امروز» تشریح می‌کند.

ایران تولیدکننده بالقوه پوشاک صنعتی

شیبانی در خصوص تفاوت انواع پوشاک با پوشاک صنعتی توضیح می‌دهد: اصلی‌ترین تفاوت بین پوشاک صنعتی با سایر انواع پوشاک در مواد اولیه آنهاست؛ اگرنه در بحث‌های بعدی یعنی دوخت، بسته‌بندی و سایر پروسه‌ها تفاوتی وجود ندارد. این الیاف و تاروپود و دوخت همه باید در راستای تأمین ایمنی برای مصرف‌کننده باشد. در کشور ما تماما تکنولوژی تولید و دوخت و بسته‌بندی این پوشاک وجود دارد و به خوبی هم قابلیت تولید داریم، همچنین از نظر علمی حتی برای این شاخه رشته دانشگاهی داریم و کارشناسان بسیار خوبی در زمینه پوشاک صنعتی توانایی فعالیت دارند.

چرخه باور نکردنی دلالی

این کارشناس در خصوص تولید مواد اولیه پوشاک صنعتی در کشور می‌گوید: شاید باورتان نشود اگر بگویم پارچه‌های تولید شده در کشور به خارج فرستاده می‌شوند و همان پارچه‌ها با یک برند خارجی دوباره وارد کشور شده و به قیمت چندبرابر فروخته می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت نساجی کشور فرهنگ استفاده است. اینکه مردم ما پارچه خارجی را به داخلی ترجیح می‌دهند ولو اینکه از کیفیت پایین‌تری هم برخوردار باشد و این فرهنگ باید تغییر کند و اعتماد به پارچه‌های داخلی بازگردد همچنین شرایط مقداری تغییر کرده و سخت‌گیری‌ها در زمینه قاچاق کالا بیشتر شده و ما امیدواریم دلالان قاچاقچی نساجی از این پروسه حذف شوند.

تولیدکننده‌های شکست‌خورده

نکته اینجاست که در 8سال اخیر اغلب پوشاک صنعتی موجود در کشور تولید داخلی نبوده و به صورت قاچاقی وارد کشور شده است و پرسش اینجاست که چرا کشوری که توانایی و پتانسیل تولید یک کالا را دارد باید آن کالا را از کشوری دیگر وارد کند؟

شیبانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت تمام شده پوشاک صنعتی در داخل کشور به مراتب بالاتر از انواع خارجی آن است، قوانین دست و پاگیر تولیدی برای این واحدها و همچنین هزینه‌های بالای کارگر و ماشین‌آلات، سوخت و مواد اولیه به علاوه تعرفه‌ها و مالیات 9درصدی موجب شده تولید این بخش منتفی شده و اغلب به سمت واردات قاچاقی این کالاها روی آورده شود و توان رقابت از تولیدکننده داخلی گرفته شود و تمایل به واردات افزایش یابد. اما ما برای بهبود اوضاع برنامه‌های زیادی داریم که در دست اجراست.

تولید مواد اولیه هم بازار بالقوه‌ای دارد

شیبانی در خصوص سرمایه‌گذاری در دو بخش مواد اولیه و تولید محصول نهایی توضیح می‌دهد: تولید انواع پارچه‌ها برای این بخش در کشور صورت می‌گیرد و می‌شود گفت نیازی به افزایش تولید پارچه‌های نسوز و ایمنی در کشور وجود ندارد اما برخی از مواد اولیه جانبی مانند روغن‌های نرم‌کننده و ضدآتش یا برخی نخ‌ها و دکمه‌های مخصوص لباس‌های صنعتی به کشور وارد می‌شود و این کالاها هم توانایی خوبی برای سرمایه‌گذاری و تولید دارند فقط باید نیازسنجی شود و با در نظر گرفتن نیاز تولیدی‌ها سرمایه‌گذاری صورت پذیرد.

بیشترین ارزش افزوده در کارگاه دوزندگی

نایب رئیس انجمن نساجی در خصوص بهترین نقطه برای سرمایه‌گذاری در این بخش می‌افزاید: اما در سیر تولید انواع پوشاک از برداشت پنبه تا تولید نهایی پوشاک، کسی که خروجی محصول را تولید می‌کند بیشترین سود نصیبش می‌شود و بالاترین ارزش افزوده در کارگاه‌های دوزندگی برآورد می‌شود. یعنی در شرایط عادی بهترین نقطه برای سرمایه‌گذاری راه‌اندازی کارگاه دوزندگی پوشاک صنعتی است.

اما مسئله اینجاست که دوزندگی یک سرمایه‌گذاری کارگربر است یعنی پای هر چرخ 5 نفر دوزنده و برشکار و دکمه زن باید حضور داشته باشند و تجمع این افراد در یک کارگاه بر اساس قوانین کار نه برای کارگر و نه برای کارفرما مناسب نیست و هرکسی حاضر به فعالیت در این بخش که وابستگی زیادی به نیروی انسانی دارد نمی‌شود. البته جلسات متعددی در خصوص تغییر در قوانین موجود برگزار شده و قول تغییر در برخی قوانین کار و کارگر را با هدف تسهیل تولید و اقتصاد و بهبود شرایط مورد نظر بخش خصوصی است گرفته‌ایم.

سرمایه‌های مورد نیاز

برای راه‌اندازی یک واحد دوزندگی پوشاک صنعتی میزان تولید مهم‌ترین فاکتور تعیین میزان سرمایه است. خط تولید و مراحل تولید دوزندگی انواع پوشاک صنعتی با سایر پوشاک مشترک است و تنها چرخ‌ها هستند است که مقاوم‌تر و بزرگ‌تر هستند تا توانایی دوخت پارچه‌های زخیم و چند لایه صنعتی را داشته باشند اگر نه در سایر موارد پروسه تولید مشترک است. این سرمایه می‌تواند از راه‌اندازی چهار خط تولید شروع و تا یک واحد بزرگ صنعتی با 100خط تولیدی هم پیش برود اما در کمترین مبلغ با همان 4خط تولید نیاز به حدود 100متر فضا و 300 میلیون تومان سرمایه اولیه دارید. حدود 200 میلیون سرمایه درگردش هم برای خرید مواد اولیه نیاز است. 

بخش مهم دیگر این کار نیروی انسانی است که در حجم گفته شده حدود 12نفر نیروی برش‌کار، میانه‌دوز، راسته‌دوز و... حضور دارند. یک فاکتور مثبت دیگر در این کار این است که یک واحد تولیدی می‌تواند چند نوع از این پوشاک را تولید کند و به جز کفش که کلا پروسه جدا و ماشین‌های جدا می‌خواهد تقریبا یک کارگاه توانایی تولید انواع لباس‌های ایمنی و صنعتی را خواهد داشت.

آینده بازار روشن است

شیبانی در آخر می‌افزاید: آینده بازار نساجی هم مانند اقتصاد ایران روشن می‌نماید و ما در انتظاریم تغییرات سیاسی و اقتصادی روی بحث نساجی هم تأثیر مثبت بگذارد. شرایط بحرانی کنونی قطعا برطرف می‌شود و رونق تولید پیش رو است. در خصوص پوشاک صنعتی ما همه چیز در دسترس داریم و تنها عزم ملی می‌خواهد تا تولید داخلی رونق پیدا کند و دوباره روی پای خودش بایستد اما در خصوص بازار تولید صنایع نساجی منتظر یک رشد بزرگ باشید.