شمایل تازه یک سرمایه‌گذاری رو به افول

عصر یک روز گرم تابستان که کودک‌تان بهانه بیرون رفتن را می‌گیرد، خسته از یک روز کاری با غرولند دستش را می‌گیرید و راهی خیابان می‌شوید، به نخستین فست‌فودی که می‌رسید یاد توصیه‌های پزشکی می‌افتید و ترجیح می‌دهید کودک دلبندتان سلامتی‌اش را با نخوردن غذاهای حاضری حفظ کند. فاصله پارک تا خانه هم آنقدر زیاد است که به رفتنش نمی‌ارزد ازطرفی به خانه اقوام و سر زدن به مادربزرگ هم بدون دعوت فکر نمی‌کنید،

اینجاست که شاید گذران ساعتی از عصر در سینمای نزدیک خانه و تماشای یک فیلم تازه، بهترین راه وقت‌گذرانی با کودک‌تان باشد. سینما، اگرچه تا سال‌ها پیش به‌عنوان یکی از بهترین پیشنهادها برای گذراندن اوغات فراغت بود اما طی سال‌های اخیر اصطلاح «قهر مردم با سینما» رواج زیادی یافته و دولت و متولیان فرهنگی به تکرار از این واژه استفاده می‌کنند.سینمایی که به‌عنوان جدیدترین شاخه هنر، معروف به هنر هفتم در سال‌های گذشته یکی از عمومی‌ترین و محبوب‌ترین راه‌های در کنار هم بودن به شمار می‌رفت. 

کارشناسان فرهنگی معتقدند یکی از شاخصه‌‌های مهم رشد و توسعه فرهنگ و هنر در هر کشوری وضعیت سینما در آن کشور است. تعداد تولید فیلم، مخاطبان و تعداد سالن‌های سینما هم سه پارامتر مهم در این ارزیابی‌ها به شمار می‌آید که طبق استانداردهای جهانی به ازای هر ۱۰ هزار نفر یک سالن سینما باید در منطقه وجود داشته باشد. اما تعداد سالن‌های سینما در ایران به وضوح مبین این مهم است که بخش‌های خصوصی و دولتی در این زمینه به مقدار لازم فعال نبوده‌اند و باید به این حوزه توجه بیشتری کرد.

مدیر موسسه «سینما شهر» آمار دقیق سینماهای فعال در كشور را 212 سینما با 315 سالن اعلام می‌کند که با توجه به جمعیت ایران حدودا به ازای هر 300 هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد و این یعنی تا استانداردهای جهانی گام‌های بسیاری پیش‌رو داریم. اگرچه کمیت و کیفیت تولید فیلم از مولفه‌های اصلی جذب مخاطب به‌شمار می‌آید اما وجود زیرساخت‌های لازم یعنی داشتن سالن‌های مطلوب برای نمایش فیلم می‌تواند مشوق خوبی برای آشتی مردم با سینما باشد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که گردش مالی سینما‌ها در ایران حدود 60 میلیارد تومان در سال 93 بوده است که اگرچه مبلغ بالایی به نظر می‌رسد اما تا اینکه به سینما مانند بسیاری کشورهای دیگر، به‌عنوان یک هنر پول‌ساز و تاثیرگذار در اقتصاد نگاه کنیم راهی بس طولانی در پیش است. «فرصت امروز» برای کمک به علاقه‌مندان بالقوه این عرصه تلاش کرده است تا با ارائه گزارشی از چگونگی احداث یک سالن سینما، چراغ راهی برای حرکت به سمت هرچه بهتر شدن وضعیت کنونی این هنر در کشورمان باشد.

سه‌شنبه‌های بی‌فروغ

با وجود اینکه سه‌شنبه است و بلیت‌ها به‌صورت نیم‌بها فروخته می‌شود اما جمعیت چندانی در سالن انتظار نیست، پله‌ها را به سمت اتاق مدیریت بالا می‌روم و با ورود به اتاق مدیریت سینما، آقای سیروس یگانه، مدیر سینما آفریقا که یکی از قدیمی‌های این حوزه است به گرمی از صحبت با رسانه استقبال می‌کند. وی صحبت‌هایش را با شکایت از وضعیت بی‌ثبات دنیای فیلم در کشور شروع می‌کند و معتقد است: یکی از شگفتی‌های دنیای فیلم ما، بی‌ثبات بودن وضعیت آن است. تهیه‌کننده ما در عرصه فیلم‌سازی پیوسته درگیر مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است و نوسان‌های پیش‌بینی نشده، نارسایی‌های فنی، سخت‌گیری‌های گاه و بی‌گاه همه با هم موقعیت فیلم‌سازان را متزلزل کرده است. ازطرفی برخی سلیقه‌نگری‌های متولیان موجب شده وضعیت نابسامان امروز سینما در ایران پدیدار شود که نیاز است تا مسئولان محترم با کمک کارشناسان این حوزه و کمیسیون اکران فکری به حال سینمای مریض کشور کنند.

حمایت‌های دولت چه از نظر معنوی و چه مادی، شاید در وضعیت کنونی تنها کلید درهای بسته سینماها در ایران باشد. از نظر مادی که پرداخت تسهیلات برای نوسازی سالن‌ها و تاسیس سالن‌های جدید را می‌توان نخستین کمک به شمار آورد و از نظر معنوی هم با برنامه‌ریزی‌های صحیح، تعیین تعرفه‌های مناسب بلیت و ارائه راهکارهای اصولی و مستمر برای گریز از وضعیت کنونی سینما واجب است. مثلا برنامه یک روزه پارسال مبنی بر رایگان کردن تمام سالن‌ها برای استفاده عموم، پیشنهاد خوبی بود ولی متاسفانه خیلی مقطعی بود و دیگر هم ادامه پیدا نکرد.

گام اول را علاقه‌مندان به سینما بردارند

یگانه می‌افزاید: در سال‌های اخیر تمامی سینماهای جدید توسط بخش‌خصوصی ساخته شده و دولت خودش را وارد پروژه ساخت سینما نمی‌کند، البته در برخی موارد مثلا در حوزه تجهیز کردن سالن‌های تازه‌تاسیس، برخی کمک‌های بلاعوض به سینماداران و صاحبان مجتمع‌های تجاری که دارای سالن سینما هستند اعطا شده اما نیاز است تا گام اول را علاقه‌مندان به سینما در بخش‌خصوصی بردارند.

این مدیر تصریح می‌کند: نسل جدید و شمایل تازه سینماها بیانگر این مهم است که سالن‌های سینما به‌تنهایی پاسخگوی نیاز مردم نیستند و نیاز است به تعبیه سالن‌ها در مجتمع‌های تجاری دست بزنیم، درواقع مجتمع‌های تجاری در کنار مجموعه‌ای از خدماتی که به مخاطب ارائه می‌کنند راحت‌تر می‌توانند وی را به تماشای فیلم هم جذب کنند، اگرچه احداث چنین پروژه‌های عظیمی نیاز به سرمایه‌های میلیاردی دارد اما قطعا وجود سینما در این مجتمع‌ها درآمدزاست و تاثیر مثبت بسزایی در ارزش افزوده‌ مجتمع تجاری دارد، درواقع سرمایه‌گذاران می‌توانند از پتانسیل سینما برای کشاندن مردم به مجتمع تجاری و از پتانسیل‌های مجتمع تجاری برای جذب مردم به سینما بهره بگیرند. البته امروز سرمایه‌گذاران در ایران به این نیاز پی برده‌اند و اکثر سالن‌های تازه‌تاسیس در مجتمع‌های تجاری واقع شده‌اند.

مجوزها و شرایط تاسیس سالن

یگانه در پاسخ به سوال «فرصت امروز» مبنی بر اینکه چه شرایطی برای احداث سالن سینما نیاز است، پاسخ می‌دهد: امروزه وزارت ارشاد و سایر دستگاه‌های مرتبط برای احداث سالن‌های پخش فیلم تمایل زیادی نشان می‌دهند و در بسیاری موارد اولویت‌دار، حتی کمک‌های مالی هم ارائه می‌کنند اما صاحب سینما با تهیه برخی مدارک و درخواست خود مبنی‌بر احداث سینما باید کروکی و نقشه سینما را در یک زمین به مساحت حداقل 2 هزار متر ممهور به مهر شهرداری منطقه مربوطه، به وزارتخانه تحویل دهد. به علاوه نیاز به یک تعهدنامه کتبی متقاضی در هامش نقشه یاد شده مبنی بر تغییر ندادن کاربری زمین از سینما به سایر کاربری‌هاست، سپس مراحل اداری طی شده و با توجه به برخی از تبصره‌ها مانند اینکه ظرفیت سالن‌ها نباید از 180 صندلی کمتر و از 400 صندلی بیشتر باشد، ساخت‌و‌ساز سالن آغاز شده و معمولا طی دو سال به بهره‌برداری می‌رسد.

سرمایه مالی مورد نیاز

مدیر سینما آفریقا درخصوص سرمایه ریالی مورد نیاز برای احداث سینما می‌گوید: میزان سرمایه ریالی شما برای احداث سالن با توجه به اینکه چقدر ظرفیت دارید و در چه شرایطی می‌خواهید سینما را احداث کنید بسیار متغیر است اما برای ساخت یک سالن دارای حدود 200 تا 300 صندلی نیاز به یک تا 2 میلیارد تومان هزینه، همچنین بین 150 تا 200 میلیون تومان برای تجهیز هر سالن با این ظرفیت نیاز است. این 200 میلیون هزینه خرید صندلی‌های مخصوص سالن، تعبیه آنها، دستگاه‌های پخش‌کننده، نور و سیستم صوتی سالن است.

سخن آخر

این صاحب سینما معتقد است سینما یکی از صنایع فرهنگی، هنری و اقتصادی است که در بسیاری کشورها درآمدهای میلیون‌دلاری عاید صاحبانش می‌کند، کشور ما هم پتانسیل این را دارد که از سینما بهره بگیرد، فقط نیاز است که برنامه‌های زیرساختی برای تولید فیلم باکیفیت ریخته شود، سپس برنامه‌هایی برای جذب مردم به سمت سینما در نظر گرفت و درنهایت با اصلاح زیرساخت‌های فیزیکی یعنی تجهیز همین سینماها و تاسیس سینماهای دیگر، می‌توان به بهترین شکل از این صنعت بهره برد.

یگانه در آخر از مردم هم گلایه می‌کند که حساب خود را از سینما سوا کرده‌اند و حمایت خودشان را از فعالان هنر هفتم به کل قطع کرده‌اند. وی می‌افزاید: ما بسیاری برنامه‌ برای جذب مخاطب پیاده‌سازی کرده‌ایم ولی گویا مردم به کل روی‌شان را از سینما برگردانده‌اند، حتی ما به‌جز روزهای سه‌شنبه تمام صبح تا ظهر را هم بلیت نیم‌بها ارائه می‌کنیم ولی چندان تاثیری در افزایش فروش بلیت نداشته است، در مجموع باید کارشناسان این حوزه آستین‌ها را بالا بزنند و ببینند ریشه این قهر مردم کجاست تا دوباره به آغوش گرم سینما برگردند.