صنایع ریلی درگیر نقدینگی

محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت از وزارت راه درخواست کرده تا همه نیازهای صنعتی حوزه ریلی را تا پنج سال آینده، به وزارت صنعت اعلام کند تا این وزارتخانه بتواند برای رفع و پیگیری آنها اقدام و برنامه‌ریزی کند. این صحبت از سوی نعمت‌زاده در حالی مطرح می‌شود که پیش از این فعالان صنعت ریلی اعلام کرده بودند که این صنعت با 30 درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کند و در سال‌های اخیر به جای آنکه ریل‌های صنعت ریلی توسعه پیدا کند، پسرفت نیز داشته‌اند.  این جمله بسیار شنیده شده که محور توسعه هر کشوری صنایع ریلی آن است اما در طول سال‌های گذشته کارخانه‌های تولیدکننده واگن‌های مسافربری به دلیل مشکلات حاصل شده از کمبود نقدینگی و نبود سفارش به سمت رکود سوق داده شده‌اند. حالا وزیر صنعت، وزارت راه را مخاطبش قرار داده تا نیازهای صنعت ریلی را اعلام کند. 

این نخستین اظهارنظر دولتی‌ها درباره صنعت ریلی نیست. توسعه این صنعت همواره از سوی رییس دولت یازدهم مورد تأکید قرار گرفته و پیش از این نعمت‌زاده درباره این صنعت اظهار کرده بود: «با توجه به رکود و پیشروی نامناسب این صنعت باید تلاش‌ها در جهت رفع مشکلات و چالش‌ها چند برابر شود. اشکالات مدیریتی در صنایع ریلی باید شناسایی شود و مورد اصلاح قرار گیرد. با تدوین برنامه‌ریزی مناسب و سیاست‌گذاری‌های دقیق باید از رکود پیش آمده در این صنایع جلوگیری کنیم. در حال حاضر ناوگان ریلی چه در بخش درون‌شهری و چه مسافری نیازمند نوسازی و توجه بیشتری است و برای افزایش و نوسازی و بازسازی ناوگان صنایع ریلی باید منسجم‌تر از گذشته اقدام کنیم.»

نیازها به وزارت صنعت اعلام شده است

حالا پس از آخرین اظهارنظر وزیر صنعت، فعالان صنعت ریلی از عملکرد این وزارتخانه در قبال صنایع ریلی انتقاد می‌کنند. هوشنگ سوهانگر، رییس هیات‌مدیره انجمن صنایع ریلی ایران، در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این زمینه می‌گوید: «ما بارها به آقای نعمت‌زاده گزارش‌های کاملی درباره وضعیت صنایع ریلی داده‌ایم و اقدامی صورت نگرفته است. در روزهای نخستی که ایشان به وزارت صنعت آمدند، من لیستی از نیازهای زیرساختی و پیش‌نیازهای توسعه صنعت ریلی تهیه و برای ایشان ارسال کردم اما تا به امروز اقدامی در راستای رفع آنها صورت نگرفته است. بنابراین صحبت‌های آقای نعمت‌زاده برای ما قابل قبول نیست.»

بخش‌خصوصی در انتظار تزریق نقدینگی

پیش از این وزیر صنعت، نوک پیکان انتقادهای خود را به سمت مدیریت صنعت ریلی نشانه رفته بود، اما ضعف مدیریتی همه مشکل صنعت ریلی نیست. حالا که این بار از یک تریبون رسمی موضوع مشکلات صنعت ریلی بیان می‌شود، این پرسش مطرح می‌شود که این نیازها چیست؟ سوهانگر در پاسخ به این پرسش اظهار می‌کند: «در ایران سخت‌افزار برای صنعت ریلی کم نداریم، توانایی، کارخانه‌ها و تکنولوژی آن موجود است اما بزرگ‌ترین مشکل ما نداشتن نقدینگی است. بانک‌ها به سختی و با سود بالا تسهیلات ارائه می‌دهند. ما درخواست کرده‌ایم که این سود کاهش پیدا کند اما تا امروز نه از وجوه اداره شده و نه از سوی بانک‌ها هیچ تسهیلاتی ارائه نشده است. از سوی دیگر، به دلیل نبود نقدینگی، وقتی ما تولید هم داریم به قدری دیر پول خود را دریافت می‌کنیم که اصل سرمایه گم می‌شود.»او می‌افزاید: «نوسازی ناوگان حمل‌و‌نقل ریلی، هماهنگی میان دستگاه‌ها و بخش‌خصوصی، تشکیل یک شورای سیاست‌گذاری برای تعامل میان بخش‌خصوصی و دستگاه‌های دولتی و تامین نقدینگی از جمله اقداماتی است که برای توسعه صنعت ریلی باید صورت بگیرد.»

محمد حسین قنبری، مدیرعامل شرکت فراز‌تیما نـیـز دربـاره مـشکلات صنعت ریلی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» اظهار می‌کند: «شـــرکــت‌های ریلی دچار کمبود تقاضا و مشکلات بانکی هستند. در طول چند سال گذشته به این دلیل که این شرکت‌ها نتوانسته‌اند بدهی‌های خود را پس بدهند دچار مشکلات اقتصادی هستند و نمی‌توانند از تسهیلات و امکانات بانکی استفاده کنند.»همچنین حسین قماشی، مدیرعامل مپنا لکوموتیو نیز با اذعان به این نکته که نیازهای صنعت ریلی در داخل کشور قابل تامین است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «اگر برنامه‌ریزی از امروز برای توسعه ناوگان ریلی صورت بگیرد، امکانات و تجهیزات کاملا فراهم است فقط این منابع باید مدیریت شده و به کار گرفته شود، برای تحقق این امر نیز نیاز به تزریق منابع مالی است. اگر منابع مالی تأمین شده و سفارش برای ساخت تجهیزات ریلی به صنعت‌گران داده شود، ما به‌زودی شاهد رفع مشکلات خواهیم بود.»

به گفته نعمت‌زاده در حال حاضر توان فنی کشور در طراحی و ساخت نیاز داخلی پروژه‌های مختلف ریلی به وجود آمده و این موضوع برای پیگیری و نهایی‌شدن تنها به برنامه‌ریزی و روشن‌شدن اهداف احتیاج دارد، از سوی دیگر بخش‌خصوصی نیز در این زمینه تقریبا با وزیر صنعت هم‌عقیده است اما مهم‌ترین اتفاقی که می‌تواند قطار توسعه صنعت ریلی را به راه بیندازد، تأمین نقدینگی و واگذاری پروژه‌های تازه به بخش‌خصوصی است.