فرش 2هزار و 3هزار شانه نداریم

این روزها بازار فرش ماشینی منتظر سامانه‌ای از حال و هوای خرید است. هرچند این بازار در حال حاضر دچار رکود است ولی همه منتظرند که طی روزهای آینده و یکی دو ماه مانده تا پایان سال، بازار از این حالت رکود خارج شده و خریدوفروش این کالا از سر گرفته شود. آنچه الان وجود دارد و قابل اشاره است، وفور چک‌های برگشتی است که دلایلی همچون پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا دارد زیرا بازار داخلی کششی برای عرضه بیشتر از این ندارد و باید به‌دنبال راهی برای برون‌رفت از این رخوت حاکم بر بازار باشیم. 

ازجمله دلایل حاکم شدن چنین اوضاعی بر بازار نبود بازارهای هدف صادراتی است. در حقیقت باید به فکر بازارهایی برای صادرات این کالا باشیم تا فشار از روی مشتری داخلی برداشته شود. اما هنوز در این عرصه اقدامات جدی صورت نگرفته است و مطابق روند چندین سال گذشته همان کشورهایی که به‌صورت سنتی خواهان فرش ایران بوده‌اند، هنوز هم بازار هدف این کالا به‌شمار می‌روند و بازار جدیدی آماده‌سازی نشده است. 

درحالی‌که اگر مبادی صادراتی فعال شود، کارخانه‌های داخلی می‌توانند با تمام ظرفیت خود و به‌صورت سه شیفت کار کنند که هم اشتغال‌زایی بیشتری را به همراه دارد و هم در جهت تحقق هدف افزایش صادرات غیرنفتی گام‌هایی برداشته شده است. به هر حال تاکنون این امر عملی 

نشده است.  در بازار داخلی هم دلایلی برای تمایل کمتر مردم به خرید فرش وجود دارد زیرا فرش به لحاظ اهمیت آن در خانواده در زمره اولویت‌های سه و چهار قرار می‌گیرد. بنابراین خانواده‌ها در ابتدا اولویت‌های اول و دوم خود را که مثلا خوراک و پوشاک است، رفع می‌کنند و بعد به سراغ فرش می‌روند. بنابراین طبیعی است که اوضاع نه‌چندان مساعد اقتصادی مردم بر روند طبیعی بازارها و میزان خریدوفروش‌ها تاثیر مستقیم داشته باشد و در این مورد باید صادق باشیم که مصرف‌کنندگان فرش ماشینی عمدتا قشر کارمند و قشر متوسط جامعه به لحاظ مالی هستند و هرگونه تغییر و تحولی که در بازار و در قیمت‌ها ایجاد شود، توان خرید این قشر را کم و زیاد می‌کند. 

بنابراین عدم ثبات قیمت کالاها، رکود فعلی بازار و کم شدن خریدوفروش را موجب شده است زیرا تا همین چند سال پیش فرش ماشینی قیمت به‌مراتب کمتری داشت و مردم به‌راحتی می‌توانستند حتی هر سال فرش خود را عوض کرده و فرش جدیدی جایگزین آن کنند اما هم قیمت فرش بیشتر شده و هم درآمدهای مردم با هزینه‌های زندگی آنها همخوانی چندانی ندارد، به همین دلیل دیگر توان مالی برای خرید هر ساله وجود ندارد و ما می‌بینیم که قالی‌شویی‌ها سفارشاتی مبنی بر شستن فرش ماشینی هم دریافت می‌کنند، درحالی‌که قبلا شاهد چنین مسئله‌ای نبودیم و شستن فرش منحصر به دستباف‌ها بود. 

یکی از مسائلی که معمولا در مورد فرش ماشینی مطرح می‌شود، مربوط به تندرستی و ضرر و زیان‌های احتمالی این کالای خانگی برای انسان‌هاست. اما باید بگویم که از سال 42 تاکنون فرش ماشینی در ایران تولید و مصرف می‌شود و تاکنون موردی مبنی بر اینکه فرش ماشینی موجد بیماری خاصی بوده باشد، گزارش نشده است.  من به‌صراحت حرف‌های ضدونقیض در مورد این کالا را که مصرف عمومی دارد،  رد می‌کنم. 

بنابراین با خیال راحت فرش ماشینی بخرید، البته باید این نکته را هم یادآور شوم که چون بازار محلی برای رقابت است و گرانی‌ها و کمبودهایی در تهیه مواد اولیه وجود دارد، ممکن است عده‌ای برای عقب نماندن از قافله تولید و برای اینکه ره صدساله را یک‌شبه طی کنند، مواد نامرغوب برای تولید محصولات خود استفاده کنند که این مسئله هم با راهکارهایی حل‌شدنی است که در همین راستا از مردم خواهش می‌کنم برای اینکه احیانا کالای خود را گران‌تر از حد معمولا خریداری نکنند و در صورت گران‌فروشی واحدی، اتحادیه بتواند پیگیر مطالبات مردم باشد و اینکه کالایی را با تضمین سلامتی آن بخرند، حتما از فروشگاه‌های دارای پروانه کسب، فرش خود را خریداری کنند.  نکته دیگری که در پایان باید به خریداران فرش ماشینی عرض کنم این است که شاید شعارهایی مبنی بر بافت فرش‌های دو هزار و سه هزار شانه وجود داشته باشد اما اصلا دستگاهی که بتواند فرشی با چنین تراکمی ببافد، وجود ندارد.

 بنابراین چنین ادعاهایی تنها شعاری برای فروش بیشتر است و نباید باور کرد. از طرفی تراکم بسیار بالا دلیل بر کیفیت و مرغوبیت فرش نیست. بالاترین تراکم همان هزار شانه است که دستگاه‌های بافت آن هم در ایران وجود دارد.