فضای مجازی نجات‌دهنده پارک‌های علم و فناوری

ایده‌هایی که بر پایه علم و دانش پرورش می‌یابند و به مرحله تولید یا ارائه خدمات می‌رسند تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی یک کشور خواهند داشت، این در حالی است که دولت‌ها در تلاشند تا با حمایت از ایده‌های دانش‌بنیان محصولات جدیدی در حوزه فناوری‌های نوین، تولید و تجارت خود را به این سمت سوق دهند.پارک‌های علم و فناوری در سراسر کشور وظیفه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به علاوه ایده‌پردازان و شرکت‌های نوآور را به عهده دارند و تلاش‌های بسیاری در جهت تولید و تجاری‌سازی محصولات دانش بنیان به عمل می‌آورند، اما پارک‌ها و مراکز رشد ظرفیت‌های مشخص و محدودی دارند.در کشوری به وسعت ایران با وجود حجم گسترده ایده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان این کم بودن ظرفیت‌ها نباید مانع از توسعه فناوری‌های پیشرفته شود، از این رو در سال‌های اخیر با توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساخت‌های آن، مراکز کسب‌و‌کار مجازی توسعه زیادی داشته‌اند.

فضاهای کسب‌و‌کاری مجازی که در تلاشند تا حمایت‌های پارک‌ها را در فضاهای مجازی در اختیار کاربران خود قرار داده و موجب توسعه و رشد ایده‌پردازان شوند مورد توجه گزارش امروز ما هستند، «مرکز توسعه کسب‌وکار فناوری» مجموعه‌ای است که با توجه به اهداف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای تجاری‌سازی دستاوردهای فناوری و نوآوری و رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به گسترش روزافزون متقاضیان برای بهره‌گیری از حمایت‌ها، زیر نظر پارک علم و فناوری پردیس در بستر مجازی از سال 93 شروع به فعالیت کرده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص فعالیت‌های این مجموعه و معرفی آن به مخاطبان سراغ سیدمهدی سادات، مدیر مرکز توسعه کسب‌وکار فناوری رفته‌ایم. در ادامه خدمات این مجموعه به علاوه شرحی از فعالیت‌ها و اهداف این مرکز را برای حمایت از ایده‌پردازان می‌خوانید.

مزایای بسترهای مجازی

سادات ابتدا در خصوص مزایای این گونه فضاها برای افراد می‌گوید: این مراکز علاوه بر پر کردن خلأهایی که ممکن است در بستر فیزیکی برای افراد یا شرکت‌ها به وجود آید می‌تواند مزایای دیگری هم به همراه داشته باشد. از جمله این مزایا می‌توان به نیاز کمتر به فضای متمرکز برای استقرار اشاره کرد، خدمات غیر‌حضوری و عدم الزام به استقرار در محل پارک‌های علم و فناوری، از اصلی‌ترین وجوه تمایز این مرکز برای اعضای خود است. همچنین کاهش هزینه‌ها و استفاده از ظرفیت منتورها در بخش‌های غیر‌دولتی و غیر‌متمرکز از دیگر مزایای حضور در این بسترهاست.

امکان ایجاد تیم‌های عملیاتی کوچک به راحتی فراهم است و مدیریت مجموعه‌ها در فضای مجازی میسرتر است. وی می‌افزاید: با ایجاد این مرکز، به دلیل عدم نیاز به فضایی برای استقرار متقاضی، استفاده از کارگزاران و پشتیبان‌های مختلف و متنوع، امکان ارائه خدمات به تعداد بیشتر متقاضیان فراهم شده است.

اهداف مشخصی که این مرکز دنبال می‌کند

سادات در خصوص اهدافی که این مجموعه دنبال می‌کند، می‌گوید: تسریع رشد واحدها و شرکت‌های فناور برای تبدیل به شرکت‌های دانش‌بنیان از مهم‌ترین اهداف مجموعه ما به شمار می‌آید، همچنین ارائه مشاوره‌ها و خدمات مورد نیاز اعضا در راستای تبدیل ایده‌های نو به محصولات و تجاری‌سازی آنها با نظارت بر روند رشد واحدها و تحلیل مستمر دستاوردها با هدف افزایش کارایی مرکز از دیگر اهداف است. در نهایت توسعه و بهبود عملکرد کارگزاران و پشتیبان‌ها و کریدورهای خدمات فناوری از اهداف مشخص ما به شمار می‌آید.

شرایط حضور در مجموعه

شرکت‌هایی که متقاضی عضویت در مرکز توسعه کسب‌وکار فناوری هستند در دو مرحله ارزیابی می‌شوند و در صورت دارا بودن شرایط و الزامات مرکز امکان عضویت و استفاده از خدمات مرکز را خواهند داشت. در ارزیابی اولیه، متقاضی مشخصات طرح و درخواست خود را ثبت می‌کند. در این ارزیابی مشخصات کلی طرح یا ایده و نوع درخواست متقاضی ثبت و سپس مورد ارزیابی مرکز قرار خواهد گرفت.

همچنین در صورتی‌که طرح یا متقاضی امکان دریافت خدمات از سایر ارگان‌ها را داشته باشد، راهنمایی لازم جهت ارتباط و استفاده از خدمات آن مراکز به متقاضی ارائه خواهد شد. در ارزیابی تکمیلی ابتدا متقاضی اطلاعات تکمیلی مرتبط با طرح/ایده را روی پورتال مرکز تکمیل می‌کند سپس این اطلاعات ارزیابی می‌شوند تا شرایط زیر در آنها احراز شود:

- عدم عضویت در سایر پارک‌ها و مراکز رشد

- سن شرکت یا طرح کمتر از پنج سال باشد

- فضای استقرار داشته باشد

- ثبت شخصیت حقوقی متقاضی مرتبط با طرح.

همچنین گروه‌هایی که تیم آنها تکمیل است و فرآیند تجاری‌سازی آنها تکمیل نشده و نوپا محسوب می‌شوند در اولویت هستند و ترجیح ما این است که مطالعات طرح و مراحل پژوهش آن طی شده باشد. در ارزیابی تکمیلی کلیه جنبه‌های مرتبط با طرح/ایده از نظر توان تیم کارشناسی، توانمندی تجهیزاتی، موارد علمی و فنی و... به‌طور کامل ارزیابی شده و در صورتی‌که طرح حائز شرایط عضویت در مرکز باشد، عضویت شرکت در مرکز قطعی و نتیجه به اطلاع متقاضی خواهد رسید. خروجی این مرحله، آغاز فرآیند حمایت از تجاری‌سازی طرح است.

خدماتی برای تجاری‌سازی

مدیر این مجموعه در ادامه می‌افزاید: مهم‌ترین خدمت به مراجعان، برگزاری جلسه مشاوره و تدوین نسخه تجاری‌سازی است. در این جلسه که با حضور متقاضی، مشاوران فنی، مالی و تجاری‌سازی برگزار می‌شود، براساس بررسی انجام شده پیرامون طرح و شرایط متقاضی، نیازهای طرح تا مرحله تجاری‌سازی طبقه‌بندی و تدوین می‌شود و در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد.

وی تصریح می‌کند: در واقع پشتیبانی و تجاری‌سازی محصول مهم‌ترین خدمت این مجموعه است، ایده یا طراحی یا نمونه‌سازی یا حتی ساخت یا تولید اولیه دانشجویان، اعضای هیأت علمی، محققان، صنعتگران و دانش‌پژوهان که بر حسب تخصص، تحقیقات و تجربه، موفق به ارائه می‌شوند، به منظور تولید یا تجاری‌سازی آن نیازمند فرآیندی است که باید طی شود.مرکز توسعه کسب‌و‌کار فناوری به منظور پشتیبانی از طرح‌های منتخب برای طی مسیر تجاری‌سازی، با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و با استفاده از ظرفیت مشاوران خبره در حوزه‌های مختلف، از متقاضیان و طرح‌های مختلف حمایت می‌کند.

با توجه به برنامه تجاری‌سازی هر طرح که در کمیته پذیرش مرکز به تصویب می‌رسد، متقاضیان می‌توانند با راهنمایی کارشناسان مرکز، از خدمات شرکت‌های پشتیبان در مسیر تجاری‌سازی طرح خود استفاده کنند.برنامه تجاری‌سازی، میزان حمایت و زمان‌بندی اجرای هر طرح پذیرفته شده، توسط کارشناسان مرکز تعیین و به متقاضی ابلاغ می‌شود.

براساس نسخه تجاری‌سازی تدوین شده که به تایید متقاضی نیز می‌رسد، خدماتی از قبیل مشاوره ثبت نام برای اخذ مجوز شرکت دانش‌بنیان، انواع مشاوره‌های کاربردی نظیر: مشاوره ثبت شرکت، فنی، حسابداری، بازاریابی، اخذ مجوزهای ضروری محصول، تدوین طرح کسب‌و‌کار و آموزش در حوزه‌های مختلف، معرفی به سرمایه‌گذاران برای جذب سرمایه و... به متقاضی ارائه می‌شود.

آنچه تا امروز اتفاق افتاده

مدیر این مرکز از فعالیت‌های مجموعه خود تا امروز می‌گوید: تاکنون از بین بیش از 500 طرح ارائه شده که مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند، تعداد 70 طرح در این مرکز جذب شده‌اند. اعضای مرکز به مرور از خدمات ذکر شده فوق بهره مند شده و می‌شوند.

به موجب توافق انجام شده اخیر بین پارک فناوری پردیس و بنیاد ملی نخبگان، ارائه مشاوره و خدمات تجاری‌سازی به نخبگان منتخب بنیاد نیز به مرکز توسعه کسب‌و‌کار فناوری محول شد که تاکنون جلسات مشاوره و تدوین نسخه تجاری‌سازی برای گروهی از نخبگان معرفی شده برگزار شده است.

چشم‌اندازی برای آینده

سادات در خصوص چشم‌اندازهای آینده این مرکز می‌گوید: عمده برنامه‌ها و چشم‌اندازهای ما برای آینده موارد زیر است:

- توسعه خدمات در زمینه‌های مختلف مورد نیاز اعضای مرکز

- ارائه خدمات آموزش و مشاوره مجازی

- حضور متقاضیان در نمایشگاه‌های مختلف برای معرفی محصولات و توانمندی‌ها

- ایجاد نمایشگاه دائمی مجازی

- ایجاد شبکه‌ای از اعضا برای هم‌افزایی بیشتر.

ارتباط با نویسنده: shokoofehmirzaee@yahoo.com