نگاهی به رابطه برادران ناتنی هالیوود و بالیوود

غم، شادی، اشک، لبخند، نور، موسیقی، شعر، احساس و... شما را به یاد چه موضوعی می اندازد؟ اگر قرار باشد مجموعه ای از این احساسات را به طور همزمان به تصویر بکشید سراغ چه نوع فیلم هایی می روید؟

سینمای بالیوود آمیخته ای پرشور از تمامی این موارد است. درواقع به نظر می رسد سینمای هند آشی شله قلمکار و پرادویه است که بی شباهت به غذاهای پرچاشنی این کشور نیست.

طی سال های فعالیت سینمای هند موسوم به بالیوود سوژه های تکراری و کلیشه ای مثل تقابل دختر پولدار و پسر فقیر، نامادری های بدجنس و فرزندان گم شده و مواردی مشابه بسیار پرتکرار بوده است.

از سوی دیگر بالیوود بارها به شکل نهان و آشکار از صنعت سینمایی هالیوود وام گرفته، وام هایی که گاهی به شکل کاملاً مشخص و دیالوگ به دیالوگ  (من سام هستم، مرد عنکبوتی، سوپرمن، ماتریکس و. . . ) و گاه به شکل برداشت های نسبتا آزاد  (کوری، عزیز میلیون دلاری و. . .) انجام شده. با همه اینها مدتی است که رنگ و نور، زیبایی های بصری و ماجراهای احساسی فیلم های بالیوود برای برخی مخاطبان آسیایی و غربی جذاب شده است. درواقع این بار به جای آنکه بالیوودی ها از هالیوودی ها الگو بگیرند، هالیوودی ها سراغ المان های شرقی و به ویژه هندی آمده اند.

بر همین اساس در ادامه مطلب نگاهی داریم به صادرات فرهنگی هند در حوزه سینما و اثرگذاری این کشور بر محصولات فرهنگی سایر کشورها، به ویژه کشورهای غربی.

سرمایه گذاری های مشترک

در طول سال های اخیر و به ویژه در یک دهه گذشته سینمای هالیوود و بالیوود همکاری های مشترک خود را افزایش داده اند. نگاهی به این محصولات سینمایی نشان می دهد توسعه همکاری های فرهنگی دو کشور ایالات متحده و هند در حوزه سینما، در گیشه نیز ناموفق نبوده است.

به عبارت دیگر، استفاده از المان های شرقی و به طور اخص موارد مرتبط با سینمای هند، طیف های مختلفی را به سمت خود جذب می کند. از افرادی کاملاً غربی که به دنبال کشف تجارب تازه و کمتر دیده شده فرهنگی /بصری هستند تا افرادی که اصالتی شرقی/هندی دارند و دوست دارند با دیدن این نوع فیلم ها، به مرور خاطرات شیرین خود بپردازند.

اما نقش سرمایه گذاری های صحیح در آن میان حائز اهمیت بسزایی است. درواقع اگر قرار باشد یک فیلم با مولفه های هندی در عرصه اکران بین الملل موفق باشد، بیش از هرچیز باید در حوزه سرمایه گذاری قدرتمند عمل کند. سرمایه گذاری های مشترک اغلب از سوی استودیوهای فیلمسازی هندی تبار انجام می شود.

استودیوهای مشهوری که در طول سال های اخیر فعالیت های فیلمسازی بین المللی انجام می دهند، B4U، لاکشمی میتال و گوکول بینانی هستند. این استودیوها به طور سالانه پروژه های متعددی را در سطح بین المللی تولید و از کارگردان ها، بازیگران و عوامل غیر هندی در طول پروژه استفاده کرده اند.

خط سیر صحیح و اقبال عمومی

نفوذ المان های هندی به دل مخاطبان غیر هندی، تنها در کشورهای غربی اتفاق نیفتاده، بلکه در کشورهای شرقی مثل کره نیز محسوس است. اخیراً برخی فیلم های تولید کره جنوبی با تکیه بر مفاهیم مشترک فرهنگی به تولید فیلم هایی پرداخته اند که چه به لحاظ سبک روایی و چه به لحاظ جذابیت های بصری بی شباهت به تولیدات سینمای هند نیستند. اما آشنایی کره ای ها با تولیدات و فرهنگ سینمای هند اتفاقی نیست. اکران فیلم های متعدد هندی در سینماهای کره و موفقیت این فیلم ها در گیشه، زمینه را برای تمایل مخاطبان به دیدن مفاهیم مشترک و مشابه فرهنگی افزایش داد.

این تمایل ابتدا به شکل کاهش فروش فیلم های کره و افزایش فروش فیلم های هندی نمایان شد و بعدها به صورت تولید فیلم های ساخت داخل با مضامین شبه هندی اتفاق افتاد. در این میان نمی توان منکر این موضوع شد که به راه افتادن جریان های فرهنگی هندی در کشورهای غیر هندی نمونه ای از صادرات درست و برنامه ریزی دقیق دولت هند است.

از سوی دیگر بسیاری از شرکت ها و استودیوهای غربی نیز تمایل زیادی برای تولید فیلم هایی دارند که به لحاظ محتوا و تصویر مشابه با فیلم های هندی هستند. استودیوهایی مثلViacom18، سونی، فاکس و برادران وارنر، طی مدت فعالیت های خود، فیلم های پرشمار زیادی با موضوعات یا ویژگی های هندی ساخته اند.

سرمایه گذاری استودیوهای مطرح در موضوعات شرقی و هندی نشان می دهد مدیران غربی نسبت به ساخت این نوع فیلم ها بی تمایل نیستند. افزون بر این به نظر می رسد جامعه غمگین و شهری این دوره و زمانه نیز بدش نمی آید هر از چند گاه به ضیافت نور، آواز، استعاره و هیجان دعوت شود و مدتی، هر چند کوتاه، دغدغه های روزانه را در سالن سینما فراموش کند.

با این اوصاف چندان دور از ذهن به نظر نمی رسد که طی سال های آتی رونق موضوعات مرتبط با بالیوود در سینماهای دیگر کشورها افزایش یابد و نرخ همکاری های مشترک هند روندی صعودی طی کند؛ صعودی که نه تنها تماشاگران را راضی می کند، بلکه میزان اقبال سینمای هند در عرصه اکران جهانی را افزایش می دهد.