580 هزار تن کشمش اضافی در بازار داخلی

کشمش، انگور خشک شده به روش‌های مختلف است که به‌عنوان خشکبار و آجیل در تنقلات و آشپزی خانوارها جای دارد. کشمش سرشار از آهن، پتاسیم، کلسیم و ویتامین‌های گروه B است و خواص آنتی اکسیدانی دارد که از تخریب سلولی جلوگیری می‌کند. این ماده خوراکی با ارزش، گرچه در کشور به اندازه زیاد تولید می‌شود و ایران در ردیف کشورهای برتر تولیدکننده کشمش قرار دارد اما قیمت نسبتا گران آن در میزان مصرف داخل تاثیرگذار است و جمعیت 75 میلیونی ایران تنها 20هزار تن در سال کشمش مصرف می‌کند. میزان تولید سالانه انگور در کشور به 3/5میلیون تن می‌رسد و از این مقدار، بیش از 600 هزار تن تبدیل به کشمش و بخش زیادی از آن به کشورهای دیگر صادر می‌شود. بازار صادرات کشمش در سال گذشته با افزایش قیمت روبه‌رو بود، اما امسال قیمت‌ها افت کرده در حالی که بازار داخل همچنان از قیمت‌های سال گذشته متاثر است. این موضوع موجب شده تا صادرکنندگان توان رقابت با کشورهای صادرکننده کشمش را نداشته باشند و بازار رقابتی را به رقیب منطقه‌ای مانند ترکیه واگذار کنند.

توان رقابت با ترکیه را نداریم
محمد حسن شمس فرد، رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار، در این خصوص به «فرصت امروز» می‌گوید: قیمت جهانی کشمش در سال 92 که ترکیه نرخ آن را به ازای هر تن 2500 دلار تعیین کرد، به یک‌باره افزایش زیادی یافت و مانند توفان زودگذر در بازار تاثیر گذاشت. این نرخ امسال به 1500 دلار کاهش یافت. برای رقابت با صادرکنندگان ترکیه ما باید کشمش را از باغدار کیلوگرمی 2800 تا 3000 تومان خریداری کنیم تا در بازارهای بین‌المللی حضور داشته باشیم.  وی تصریح می‌کند: صادرکنندگان به دلیل قیمت بالای کشمش در بازار داخلی، امسال توان رقابت را از دست داده‌اند و بازار بین‌المللی را به رقبای ترک واگذار کرده‌اند. این در حالی است که باغداران ما بدون توجه به کاهش قیمت‌ها، همچنان خواستار نرخ‌های سال گذشته هستند و محصول خود را در گونی‌ها نگه داشته‌اند. از طرفی وکلای‌شان در مجلس هم به آنها می‌گویند کمتر از 4100 تومان نفروشید!

صادرکننده و تولیدکننده حمایت نمی‌شوند
رییس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار، ادامه می‌دهد: در همه جای دنیا، دولت‌ها برای اینکه بازارهای صادراتی را از دست ندهند، به تولیدکننده یا صادرکننده یارانه یا مشوق صادراتی می‌پردازند و در این زمینه نیز دولت و وزارت کشاورزی باید به کمک کشاورز یا صادرکننده بیایند. ناگفته نماند که دولت چند سالی است که مشوق‌های صادراتی را نیز پرداخت نمی‌کند. البته هنوز به صورت رسمی آن را حذف نکرده، اما پرداخت هم نمی‌کند و صادرکنندگان نیز آن را حذف شده می‌انگارند چون چیزی به دست شان نمی‌رسد.
یک منبع موثق از مسئولان رده بالای وزارت کشاورزی، پیش از حضور محمود حجتی، وزیر کشاورزی در برنامه تلویزیونی هفته گذشته پایش به «فرصت امروز» خبر داده بود که وزیر پیش از حضور در این برنامه دستور پیگیری و اختصاص اعتبار برای صادرات کشمش را داده است. شمس‌فرد، در این زمینه می‌گوید: نشست‌هایی برگزار و قرارهایی گذاشته شد، اما در حد حرف باقی ماند و ما هنوز در عمل چیزی ندیدیم. وزارتخانه همچنان جلسه می‌گذارد که قیمت نهایی را تصویب کند. از طرفی محل پرداخت و اعتباری هم وجود ندارد که قابل اتکا باشد.
وی می‌افزاید: ما تا این موقع از سال و پیش از فرارسیدن ژانویه، صادرات کشمش به اتحادیه اروپا را انجام می‌دادیم اما امسال ترکیه جای ما را گرفت. در حالی که ما همچنان منتظر اقدام‌های دولت هستیم تا امکان صادرات دوباره فراهم شود.

زیان تولیدکنندگان کشمش به سود دلالان
غلامرضا رجایی، تولیدکننده انگور و کشمش، از وضعیت کنونی ابراز نارضایتی می‌کند و به «فرصت امروز» می‌گوید: قیمت کشمش در بازار به‌ویژه در تهران شاید گران باشد، اما از کشاورز به کمترین قیمت خریداری می‌شود. حتی رسم بر این است که بهای محصول را به‌صورت نسیه و چک به کشاورزان می‌پردازند و در برخی مواقع، چک‌ها نیز اعتبار ندارند و کشاورزان از دریافت همین مقدار کم که هزینه‌های داشت و برداشت را هم نمی‌دهد باز می‌مانند.
وی می‌افزاید: ما از تولید انگور و کشمش راضی نیستیم و از سر اجبار به این کار ادامه می‌دهیم. دولت قیمت تضمینی برای کشمش اعلام می‌کند که بسیار پایین و قیمت بازار بیشتر است، اما نرخی که دلالان و واسطه‌های بازار تعیین می‌کنند نیز با قیمت کشمش در فروشگاه‌های شهرهای بزرگ اختلاف بسیاری دارد و تفاوت قیمت‌ها تا دو برابر است. اینجا کشمش را از کشاورز بین شش تا هفت هزار تومان می‌خرند، اما در فروشگاه‌ها و شهرهای بزرگ قیمت این محصول به 15 تا 16 هزار تومان نیز می‌رسد. این اختلاف بیش از دو برابری فقط به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود و کشاورز و مصرف‌کننده هزینه آن را می‌پردازند.

ورزش، مهم‌تر از کشاورزی!
این تولیدکننده انگور و کشمش، به نقش تعاونی‌های کشاورزی و اتحادیه‌های تولیدی اشاره و اظهار می‌کند: در بخش کشاورزی تعاونی‌ها و اتحادیه‌های تولیدی فعال و تاثیر‌گذار وجود ندارد. اعضای هیات‌مدیره این گونه تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها یا فنی و کارشناس نیستند یا از سوی مراجع و مراکز مربوط حمایت نمی‌شوند. به همین دلیل مشکلات بخش کشاورزی با داشتن جمعیت چند میلیونی همچنان لاینحل باقی مانده و در برخی موارد نیز افزوده شده است.
رجایی تصریح می‌کند: سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی بسیار کم است و دولت نیز در این زمینه بی‌توجهی می‌کند. در حالی که ورزش را به یک موضوع سیاسی تبدیل کرده‌اند و ریخت و پاش‌های زیادی در آن می‌شود، اگر تنها دو درصد ریخت و پاش‌های ورزش و تیم‌های ورزشی را به بخش کشاورزی اختصاص دهند، شاهد رونق اقتصادی در بخش کشاورزی خواهیم بود. درست است که ورزش شور و نشاط در جامعه ایجاد می‌کند، اما همان ورزشکاران باید ابتدا غذا بخورند و نیازهای غذایی‌شان را کشاورزان تامین می‌کنند.

مسئولان فقط حرف می‌زنند
وی همچنین به بیمه محصولات کشاورزی اشاره و انتقاد می‌کند: بانک کشاورزی برای بیمه محصولات سال زراعی جدید تا پایان همین ماه فرصت تعیین کرده در حالی که هنوز خسارت‌های بیمه‌نامه باغداران انگور که در سال زراعی گذشته محصول‌شان آسیب دیده را پرداخت نکرده است. خلاصه اینکه مشکلات کشاورزان، یکی دوتا نیست و همه کشاورزان مشکل دارند و این یک موضوع عمومی است. ما در نشست‌های مختلف، معضلات و مشکلات را بیان می‌کنیم، اما گوش شنوایی وجود ندارد. مسئولان مربوط فقط حرف می‌زنند و از حرف تا عمل، فاصله زمین تا آسمان است.

کاهش مصرف تنقلات در ماه‌های محرم و صفر
مصطفی احمدی، رییس اتحادیه خشکبار و آجیل، به «فرصت امروز» می‌گوید: مصرف کشمش که جزو خشکبار و تنقلات است، مصرف زیادی در داخل ندارد و بیشتر برای صادرات استفاده می‌شود. مصرف داخلی این‌گونه تنقلات در ماه‌های جاری (محرم و صفر) در کشور کاهش هم می‌یابدو بنابراین، صادرات تنقلات بیشتر رواج دارد.
وی به بازار اصلی کشمش و خشکبار ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید: کشورهای حوزه خلیج فارس، کشورهای عربی و اتحادیه اروپا اصلی‌ترین مشتریان خشکبار به‌ویژه کشمش ایران هستند. ما امسال بازار صادرات کشمش را به دلیل مشخص نبودن قیمت داخل و غیررقابتی بودن از دست داده‌ایم. امیدواریم دولت به‌ویژه وزارت کشاورزی در این زمینه سریع‌تر وارد شوند و با تعیین قیمت تضمینی مناسب، وضعیت به روال قبل بازگردد.