دستکاری خاطرات افراد غیر ممکن نیست / هک حافظه انسان؛ کابوس یا رویا؟!

دسترسی به داده های حافظه افراد و تغییر دادن اطلاعات ثبت شده در ذهن آنها موضوعی است که سال ها به عنوان یکی از جنجالی ترین موضوعات علم روانشناسی مورد توجه است. اخبار جدید دنیای فناوری نشان می دهد این سیستم چندان دور از دسترس نیست و حتی شاید هم اکنون نیز وجود داشته باشد.

جولیا شاو، روانشناس و متخصص در امور جرم شناسی، معتقد است ایجاد تغییر در حافظه افراد، مسئله ای عجیب و دور از ذهن نیست. سال هاست که روانکاوان و متخصصان امور روان شناسی، با استفاده از تکنیک هایی مانند هیپنوتیزم و تداعی آزاد در تلاشند به بخش ناهوشیار ذهن افراد دسترسی پیدا کنند.

یک مثال معروف برای توصیف بخش های مرتبط با خاطرات پس رانده شده در ذهن افراد، مثال کوه یخ است. درواقع روانکاوان معتقدند ذهن انسان مانند یک کوه یخ است که تنها یک سوم آن قابل دسترسی است. این یک سوم، بخش هوشیار ذهن را تشکیل می دهد. اما دوسوم بزرگ تر این کوه یخ زیر آب پنهان شده است؛ دوسومی که بخش ناهوشیار ذهن ما را تشکیل می دهد.

یکـــی از بـــزرگ تــریــن اکتشــافــــات در حـــــوزه روانشناسی مدرن، شناسایی این بخش ها و تلاش برای دسترسی به قسمت ناهوشیار است؛ کشفی که بنیانش به نام زیگموند فروید شهیر ثبت شده است. با این وجود تکنیک های متداول روانکاوی در برخی افراد بازدهی قابل توجهی ندارد. درواقع میزان قدرت مکانیزم های دفاعی در هر فرد متفاوت است و افرادی که مکانیزم های دفاعی قدرتمندتری دارند به جلسات روانکاوی پرتعداد و دنباله دار و البته یک روانکاو باتجربه و حرفه ای نیاز دارند.

با این وجود نویسنده کتاب «توهم حافظه» می گوید «ایجاد تغییر در ساختار حافظه افراد و حذف و ترمیم بخش هایی از آن با کمک تکنولوژی بسیار ساده تر خواهد بود، اگر حافظه را شبکه ای نظامدار از اتصالات عصبی به هم پیوسته در نظر بگیریم، می توانیم امیدوار باشیم که با ایجاد تغییر در این اتصالات به تغییر در روند ثبت و بازیابی اطلاعات اندوخته شده دست یابیم.»

پیش از این نیز آزمایشات متعددی در خصوص تاثیر استفاده از شوک الکتریکی، برخی داروها و لیزر درمانی در بخش هایی از نرون های مغزی برای تغییر ساختار حافظه انجام شده است. با این حال، هیچ گاه نبوده که این روند دستکاری اطلاعات به طور رسمی به تایید مقامات قضای و حقوقی دولت های مختلف برسد.

اظهارات جدید این جرم شناس کانادایی باعث شده بسیاری از وب سایت های روانشناسی و علمی، به گمانه زنی هایی در خصوص موفقیت این طرح بپردازند. استفاده از سیستم هک حافظه برای بسیاری از افراد به مثابه کابوس به نظر می رسد، اما در نگاهی خوش بینانه می توان به کارکردهای مثبت سیستم دستکاری حافظه نیز فکر کرد. برای مثال با استفاده از این سیستم می توان به پاک کردن خاطرات ناخوشایند قربانیان حوادث ناگوار (تجاوز، قتل و...) پرداخت.

ارتباط با نویسنده: royapakseresht@gmail.com