بیت‌ کوین ، نوآوری که می‌ تواند عمر پول را در مبادلات تمام کند / پـایـان پول

مبادله، مفهومی که قدمتی به طول اختراع آتش دارد بیش از 2هزار و 500سال است که به وسیله پول انجام می‌شود. پول هم که فراز و نشیب‌های بسیاری طی کرده تا به وضعیت کنونی رسیده آینده‌ای عجیب را تصور می‌کند، به‌گونه‌ای که برخی کارشناسان معتقدند به سال‌های پایانی عمر پول فیزیکی نزدیک می‌شویم.

پیدایش اینترنت، وجود فناوری‌های نوظهور، تکنولوژی و ذهن‌های خلاق به علاوه نظام‌های سرمایه‌داری در دنیا همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا خالقان پول‌های مجازی دست به حذف پول در مبادلات زده و این آینده مبهم را برای پول به وجود آورند.

«فرصت امروز» به سراغ عطاءالله همایون، پژوهشگر مدیریت در دانشگاه لیون فرانسه رفته تا ببیند چه چیز موجب به وجود آمدن مفاهیم نو و تازه در بحث مبادلات تجاری شده است و چه چیزی قرار است جای پول را در زندگی آینده بشر بگیرد؟ ‌اساساً نوآوری و فناوری‌های روز دنیا چقدر می‌توانند شیوه‌های مبادله را دستخوش تغییر کنند؟

تاریخچه پول از پیدایش تا امروز

همایون ابتدا از تاریخچه پول می‌گوید تا دلیل عمده به وجود آمدن پول‌های جایگزین را مطرح کند: چینی‌ها بیش از 2هزار و 500سال پیش پولwu-zhu را به وجود آوردند و بعد از آن هم ترکیه دومین کشوری بود که ضرب سکه انجام داد و بعد از آن این سکه‌ها برای پرداخت‌های مالی در اختیار و البته کنترل دولت‌ها قرار گرفت و اقتصاد بر پایه بازار و موازی با قدرت دولت‌ها شکل گرفت.

پس از آن خانواده میدیچی در ایتالیا نخستین مسببان به وجود آمدن اسناد مالی یا اوراق بهادار و اسکناس شدند که ابتدا iou بود که به شکل سفته یا سند بدهکاری امروزی استفاده می‌شد و برای حمل‌و‌نقل راحت‌تر سکه‌ها این اوراق را به دست افراد می‌دادند و سکه‌ها را نزد خود نگه می‌داشتند و افراد با این اسناد و به اعتبار خانواده میدیچی دست به مبادله می‌زدند و همین روند موجب به وجود آمدن پول اسکناس شد.

1694- دولت و بانکی در انگلیس تصمیم گرفت اوراق قرضه را ایجاد کند و پس از آن آمریکا برای کسب استقلال خود از دولت انگلیس شروع به چاپ اوراق بهادار کرد. سال 1913 نخستین بانک مرکزی در آمریکا به نام فدرال رزرو که fed خوانده می‌شود به وجود آمد و هم‌اکنون fed نخستین بانک مرکزی دنیا محسوب می‌شود و کل معاملات، چاپ پول و سیستم تأمین مالی آمریکا را تحت کنترل دارد.

1929- نخستین رکود اقتصادی دنیا رخ داد که اکثر کشورهای دنیا را در برگرفت و بیشترین منفعت را نصیب اقتصاد آمریکا کرد. دولت آمریکا شروع به چاپ پول و افزایش اعتبار خود کرد تا حدی که در سال 1933 روزولت قانون عجیبی مبنی بر مجبور کردن مردم برای تحویل هرچه طلا دارند به دولت تصویب کرد، علاوه بر آن آمریکا شروع به گرفتن طلا از دولت‌های دیگر هم کرد و پشتوانه قوی مالی برای خود به وجود آورد.

1966- ذخایر طلای آمریکا به حدی رسیدکه موجب افزایش قدرت و ارزش قدرت دلار در دنیا شد و نرخ تبادلات دلاری، بسیار بالا رفت، سپس پیچیدگی سیستم مالی آمریکا و نادرست بودن مبادلات و روابط بین بانک‌ها، دولت و fed و شرکت‌ها موجب به وجود آمدن دومین رکود اقتصادی آمریکا در سال 2008شد.

حدود یک میلیون نفر در آن سال‌ها مسکن خود را در رهن بانک از دست دادند و بسیاری مشکلات اقتصادی موجب شد دید و تکیه مردم به سیستم مالی آمریکا از بین برود و همان وضعیت پایه‌ریز تشکیل افکار ضد سرمایه‌داری شد.

و اما پیدایش پول‌های نوظهور

همایون در خصوص شکل گرفتن نخستین ایده برای پول‌های جایگزین می‌گوید: سال‌های 1998 برناردوونوتس برای خود یک واحد پولی به نام لیبرتی به راه انداخت، لیبرتی خیلی سریع رشد کرد و بسیاری افراد که ضد نظام سرمایه‌داری آمریکایی بودند با خریدوفروش و استفاده از این پول‌ها شروع به حمایت از این شخص کردند و توجه دولتمردان را به خود جلب کرد.

از این رو دولت برای او پرونده‌ای تشکیل داد و روانه زندان شد و لیبرتی در نطفه خفه شد. سال‌هایی که ونوتس در زندان به سر می‌برد فردی با نام مستعار «ساتوشی ناکاماتو» به او پیغامی فرستاد که کار تو برای من الهامی شده تا یک سیستم جدید علیه نظام سرمایه‌داری راه بیندازم و همین شروع عمر «بیت‌کوین» بود.

 بیت‌کوین، واحد پولی رمزگذاری شده به دنیا آمد

همایون در خصوص به وجود آمدن بیت‌کوین می‌گوید: ساتوشی فردی خلاق و با انگیزه بوده که توانسته است با الهام از ایده پول مستقل و رمزگذاری شده شکل مجازی پول را تعریف، طراحی و روانه بازار کند. بستر اینترنت هم مهم‌ترین زیرساخت برای توسعه روزافزون این محصول بود. او مقاله‌ای را برای معرفی بیت‌کوین نوشت و در فضاهای مجازی منتشر کرد و همین شروعی برای پایان عمر پول بود.

همایون می‌افزاید: بیت‌کوین یک نوآوری اینترنتی بر پایه معادلات ریاضی و کدهای برنامه نویسی است که خیلی از برنامه‌نویسان آن را نوشته‌اند. بیت‌کوین متن باز است، طراحی آن عمومی است و همه چیز برخلاف سیستم‌های مالی پیچیده دولتی در بیت‌کوین واضح و در معرض دید عموم است. مالک یا حامی دولتی یا حتی خصوصی ندارد و کسی آن را کنترل نمی‌کند.

در مجموع 21میلیون عدد بیت‌کوین در دنیا وجود دارد و الگوریتم آن به شکلی نوشته شده که این تعداد ثابت است. بهای بیت‌کوین با قانون عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و ارزش آن متغیر است. آخرین آمارها نشان می‌دهد هر یک بیت‌کوین حدود 500دلار ارزش دارد.

کسب وکارهای حامی

کارشناسان بسیاری معتقدند «کاری که اینترنت با اطلاعات کرد، بیت‌کوین می‌تواند با پول بکند. همایون از ادامه اتفاقاتی که برای هرچه بیشتر موردتوجه قرارگرفتن بیت‌کوین نیاز بود این‌گونه می‌گوید: بیت‌کوین به‌عنوان یک سیستم ضدسرمایه‌داری و برای مخالفت با رانت‌ها و روابط پیچیده دولت‌ها و بانک‌ها معرفی شد و تولیدکنندگان و مصرف کنندگان آن اغلب افرادی هستند که مخالف سودهای میلیاردی بانک‌ها از این روابط هستند. از طرفی بازار هدف بیت‌کوین هم جوانان زیر 30سال و افرادی هستند که در زیست‌بوم اینترنتی به دنیا آمده‌اند.

وی تصریح می‌کند: بیت‌کوین فضای رو به رشدی از نوآوری‌هاست و فرصت‌های کسب‌و‌کار زیادی را ایجاد می‌کند. در حال حاضر شرکت‌های بزرگ بسیاری مانند دل، مایکروسافت و شرکت‌ها و کسب‌و‌کارهای کوچک زیادی هم برای فروش محصولات خود امکان استفاده از بیت‌کوین را برای مشتریان فراهم آورده‌اند حتی در برخی کشورها  ‌ای‌تی‌ام‌های فروش بیت‌کویت گذاشته شده است آمارها نشان می‌دهد 35کشور در دنیا در حال استفاده از بیت‌کوین هستند.

رفتار خرید مردم تغییر می‌کند

اما دلیلی که بیت‌کوین هنوز کاملاً جایگزین پول نشده این است که مردم آشنایی و آگاهی کاملی با پول‌های دیجیتالی ندارند و هنوز رفتار خریدشان به سمت پول‌های دیجیتال تحت تأثیر قرار نگرفته است. همایون در این خصوص می‌گوید: پرداخت به وسیله بیت‌کوین، آسان‌تر از خرید توسط کردیت کارت یا دبیت کارت است و می‌تواند بدون استفاده از یک حساب تجاری انجام شود.

پرداخت‌ها از طریق یک برنامه کاربردی کیف پول، چه روی کامپیوتر و چه روی گوشی تلفن هوشمند شما با وارد کردن آدرس گیرنده، مقدار وجه پرداختی و فشردن دکمه ارسال، انجام می‌شود. اما برای ایجاد فرهنگ در خصوص هر تکنولوژی نوظهوری نیاز به زمان وجود دارد، البته ماینرها که در پشت این سیستم هستند و برای آن کد می‌نویسند معتقدند که بیت‌کوین طی چندسال آینده جایگزین پول می‌شود و می‌تواند برای اغلب تبادلات از آن استفاده کرد. به علاوه امکان به وجود آمدن سایر پول‌های دیجیتالی هم در آینده وجود دارد.

مزایای چند جانبه این نوآوری

همایون در خصوص مزایایی که این پول مجازی دارد، می‌گوید: بیت‌کوین هزینه‌های چاپ اسکناس را حذف می‌کند، مرزها را برداشته و امکان خریدوفروش در سراسر دنیا را دارد که با استفاده از این امکان می‌توان در دوران‌های تحریم دست به خریدهای بین‌المللی زد.

همچنین آزادی پرداخت وجه را بالا برده و در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توان تراکنش انجام داد. مهم‌تر از اینها اینکه چون این سیستم مدیر و مدیران مشخصی ندارد، در نتیجه هزینه‌های مدیریت هم در آن وجود ندارد و ماینرها تنها برای انجام تراکنش‌ها و پیش بردن سیستم بیت‌کوین دریافت می‌کنند.

***

سی ان ان، بیت‌کوین و دیگران

برای رونق و آشنایی بیشتر مردم با هر تکنولوژی نیاز است تا رسانه‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عامل برقراری ارتباط مردم دست به کار شوند. بیت‌کوین هم به‌عنوان پول مجازی یکی از تکنولوژی‌ها و فضاهای نوظهوری است که نیاز به معرفی هرچه بیشتر دارد. تا به امروز نه دولت‌ها، نه هیچ بانکی دست به حمایت علنی از بیت‌کوین نزده است. موضوعی که اگر اتفاق بیفتد بی‌شک مهم‌ترین مسئله بیت‌کوین که همان عدم امنیت است را برطرف کرده و می‌تواند منافع زیادی به مخاطبان و استفاده کنندگان برساند.

اما چندی پیش سی ان ان مانی در توییتر خود اعلام کرد که برای نمایش نمودار قیمت لحظه‌ای بیت‌کوین صفحه‌ای اختصاصی را ایجاد کرده است. در واقع با این کار نمودار لحظه‌ای بیت‌کوین همانند آنچه که قبلا برای صفحات اختصاصی بازارهای دیگر مالی بورس و فارکس انجام شده بود در نظر گرفته می‌شود و این می‌تواند به نوعی حمایت این رسانه از بیت‌کوین به شمار ‌آید.

همچنین در سپتامبر ۲۰۱۴، Jose Pagliery کتابی را با عنوان «بیت‌کوین و آینده پول» منتشر کرد که این کتاب همچنان به‌عنوان یکی از منابع معتبر درباره موضوع مذکور به‌شمار می‌آید.

کوین ایران یکی از سایت‌هایی است که طی چند سال اخیر اخبار و اطلاعات مربوط به بیت‌کوین را منتشر کرده و همچنین خریدوفروش بیت‌کوین انجام می‌دهد. این سایت در خصوص آشنایی بیشتر با بیت‌کوین می‌نویسد: امروزه بسیاری از مردم درباره بیت‌کوین آگاهی دارند و به آن مانند بازارهای بورس یا فارکس نگاه می‌کنند و با علم به این موضوع که قیمت بیت‌کوین می‌تواند دستخوش تغییرات بسیار شود آن را برای سرمایه‌گذاری بلند‌مدت بسیار مناسب می‌دانند.

باید به این موضوع توجه داشت که بیت‌کوین یک بازار بورس نیست بلکه یک ارز دیجیتالی است. ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس همواره دستخوش تغییرات می‌شوند و این تغییرات بستگی به اخبار روز دارد. به‌طور مثال اگر اخبار خوب باشد افراد زیادی برای خرید سهام اقدام می‌کنند که در نتیجه افزایش قیمت سهام را به‌دنبال دارد و برعکس اگر اخبار منفی باشد سهامداران اقدام به فروش سهام می‌کنند که این امر موجب پایین آمدن قیمت می‌شود.

در بازار بورس خریداران و فروشندگان باتوجه به پیش‌بینی خود از آینده آن سهام و بازار تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند، خوب تا به اینجا می‌بینیم که بیت‌کوین هم از این قاعده مستثنا نیست و همین رفتار را تا به امروز داشته است.

اما نکته قابل‌توجه اینجاست که با سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس نمی‌توان کالا خرید، مثلا با سهام شرکت مایکروسافت یا فولاد مبارکه نمی‌توان یک پیتزا یا یک جفت کفش خرید اما با بیت‌کوین شما به‌راحتی قادر به خرید کالا از سراسر فروشگاهای دنیا که بیت‌کوین را می‌پذیرند، هستید.

باتوجه به این مسائل باید توجه کرد نباید مانند بازار بورس یا فارکس به بیت‌کوین نگاه کرد و آن را ذخیره کرد که روزی ارزش افزوده پیدا کند؛ چون اگر تمام افرادی که بیت‌کوین دارند این گونه فکر کنند دیری نخواهد پایید که کسی با بیت‌کوین خریدوفروش نمی‌کند و به فراموشی سپرده خواهد شد. 

در نتیجه بهترین کار این خواهد بود که بیت‌کوین خود را به جای انبار کردن، خرج کنیم تا با در گردش قرار دادن آن به توسعه و معرفی بیت‌کوین به مردم دنیا کمک کنیم چراکه هرچه مردمان بیشتری بیت‌کوین را بشناسند و از آن استفاده کنند علاوه بر بالا رفتن ارزش آن می‌توانند به جاودانه شدن آن نیز کمک کنند.

ارتباط با نویسنده: shokoofehmirzaee@yahoo.com