پوشاک ایرانی در پوسته خارجی

عادت جامعه برای استفاده از کالاهای خارجی سبب شده برخی تولیدکننده داخلی محصول مرغوب خود را با برندهای خارجی به بازار عرضه کند. اگرچه این کار نوعی تقلب به حساب می‌آید اما گروهی از فعالان صنعت پوشاک آن را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند، زیرا معتقدند رفتار مصرف‌کننده در بازار هنگام خرید، تولیدکنندگان را به این سمت سوق داده است. فعالان صنعت پوشاک بر این باورند که اعتماد مصرف‌کننده به کالای خارجی بیشتر از محصول داخلی است و خریداران حتی برای کالاهای درجه یک ایرانی هم حاضر به پرداخت مبالغ سنگین نیستند.

بازار پوشاک ایران مملو از محصول خارجی است. پیراهن و شلوارهای جینی که به ندرت برندهای ایرانی در روی آنها نقش بسته است، بازار پوشاک کلان‌شهرهای کشور را در تصرف خود دارد. در بازار ایران نشانی از نام تولیدکننده داخلی نیست و گویی تمام محصولات عرضه شده یا از ترکیه می‌آیند یا چین و تایوان. در کنار این محصولات برندهای اروپایی هم به چشم می‌خورند البته حضور این برندها در بازار کمتر از برندهای مربوط به کشور همسایه یا چین و تایوان است.

اما سوال اینجاست که چگونه کشوری که تا قبل از توافق هسته‌ای به دلیل تحریم‌های بانکی نمی‌توانست حتی دارو را در بازارهای جهانی تهیه کرده و به ایران منتقل کند، توانسته بازار پوشاک را مملو از البسه اروپایی کند؟ قیمت برندهای اروپایی چندین برابر پیراهن یا شلوارهای جینی است که به اسم ترک در بازار عرضه می‌شود و در این مسیر، سود سرشاری نصیب فروشندگان این برندها می‌شود.

اما آیا قاچاق گسترده می‌تواند این همه کالای اروپایی را روانه بازار کشور کند؟ این پرسش را مرتضی منصوری، رییس اتحادیه صنایع نساجی اصفهان، این‌گونه پاسخ می‌دهد: قبلا برخی تولیدکنندگان داخلی به سفارش شرکت‌های خارجی در داخل، محصول تولید کرده و برند خارجی را روی پوشاک تولیدی خود نصب و به بازار عرضه می‌کردند. وی اضافه می‌کند: البته بخشی از تولیدکنندگان نیز برای اینکه ادعا کنند محصول‌شان خارجی است، کالای تولیدی خود را به کیش و قشم می‌بردند تا به‌صورت ظاهری، فرم‌های مربوط به وارداتی بودن کالا را ضمیمه محموله‌های خود کرده و آن را در بازار به نام خارجی عرضه کنند.

منصوری می‌گوید: معدود تولیدکنندگانی هم در ایران وجود داشته و دارند که با شرکت‌های خاص اروپایی در ارتباط بوده، محصول تولید می‌کنند و برند اروپایی روی کالای خود می‌زنند. در تهران تولیدکنندگان معدودی هستند که در بسته‌بندی فرانسوی و ایتالیایی محصولات خود را با قیمت بالا به بازار عرضه می‌کنند. البته این شرکت‌ها روی کیفیت هم خیلی کار می‌کنند و مسلما تولید محصول برای آنها گران هم تمام می‌شود. وی تأکید می‌کند: در ماه‌های اخیر به دلیل سخت‌گیری گمرکات کشور این قضیه تا حدودی منتفی شده و می‌توان گفت که فقط 2 درصد از محصولات موجود در بازار، با برندهای تقلبی به دست مصرف‌کننده می‌رسد.

تلاش برای تغییر ذائقه مردم

رییس اتحادیه صنایع نساجی اصفهان در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از تولیدکنندگان ایرانی تن به چنین تقلب‌کاری می‌دهد، بیان می‌کند: مردم ایران به مصرف کالاهای خارجی عادت کرده‌اند. تولید‌کننده ایرانی اگر باکیفیت‌ترین کالای خود را با برند ایرانی به بازار عرضه کند، کسی نمی‎خرد. در حال حاضر فاستونی مقدم یا مطهری بهترین فاستونی‌های ایران هستند که کیفیت‌شان با محصولات خارجی قابل رقابت است اما چرا مردم ترجیح می‌دهند فاستونی چینی بخرند.

وی عادت مردم به خرید کالای خارجی را بزرگ‌ترین مشکل صنعت نساجی و پوشاک اعلام می‌کند و می‌گوید: در جلسات متعددی که با ستاد مد و لباس و غیره برگزار شده، این مسئله مطرح شده‌است. چاره کار هم این است که تلاش ‌کنیم طریقه شناسایی جنس مرغوب را از طریق رسانه‌ها به مردم آموزش دهیم تا جامعه قادر به تشخیص کیفیت مناسب شود و کالای ایرانی را با خارجی مقایسه کند. به این ترتیب گرایش مردم به کالای باکیفیت داخلی افزایش خواهد یافت. منصوری ادامه می‎دهد: در حال حاضر مردم فکر می‎کنند که جنس خارجی همیشه مرغوب است. البته خارجی‌ها برای محصولات خود استانداردهایی دارند که در صورت عدم رعایت آن، کالا به هیچ‌وجه به بازار عرضه نمی‌شود و صادر هم نخواهد شد. متأسفانه این استانداردها در ایران وجود ندارد، بنابراین چنین استانداردهایی باید در کشور تدوین شود. وی عنوان می‌کند: با کمک اصناف و بازرگانی تلاش می‌کنیم فروشندگان پوشاک آموزش‌های لازم را ببینند و به خریداران در زمان خرید، اطلاعات درست منتقل کنند.

برندینگ تقلب را کاهش می‌دهد

مجید نامی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران نیز نبود برند شناخته شده در صنعت پوشاک را دلیل اصلی تن دادن تولیدکننده به استفاده از برندهای خارجی به روی محصولات خود معرفی می‌کند. وی به «فرصت‌امروز» می‌گوید: تولیدکننده ایرانی مشکلات زیادی دارد. این مشکلات به همراه نبود برند ایرانی برای پوشاک تولید داخل سبب می‌شود تولیدکننده به برند تقلبی متوسل شود. مصرف‌کننده هم به استفاده از برندهای ترک و اروپایی عادت کرده‌است و این مسئله به ادامه روند کنونی دامن می‌زند.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران ادامه می‌دهد: برند؛ کیفیت، قیمت و شخصیت یک محصول را مشخص می‌کند و مصرف‌کنندگان با رغبت بیشتری محصولات برنددار را خریداری می‌کنند. اگر تولیدکننده ایرانی مسئله برندینگ را جا بیندازد و بتواند برند خود را به مصرف‌کننده بشناساند، بدون شک استفاده از برندهای تقلبی متوقف می‌شود. وی عنوان می‌کند: فروشنده‌ها به دنبال کالاهایی برای فروش می‌گردند که راحت‌تر فروش رفته و در مغازه‌ها کمتر باقی بماند. وقتی فروشنده می‌بیند یک مارک تقلبی، فروش محصول را راحت می‌کند به تولیدکننده خبر می‌دهد تا از این مارک‌ها روی محصولات خود استفاده کند.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه کشوری مثل ترکیه می‌تواند جنس خود را در ایران با قیمت مناسب به فروش رسانده و برند خود را جا بیندازد تا تولیدکننده ایرانی مجبور به تقلب شود، اما کالای ایرانی که هزینه حمل هم ندارد، نمی‌تواند از لحاظ قیمتی با کالای ترکیه رقابت کند، می‌گوید: کالای ایرانی می‌تواند با ترکیه رقابت کند، به شرط اینکه یکسری مسائل در داخل کشور رعایت شود. نامی اضافه می‌کند: قیمت مواد اولیه در تمام دنیا تقریباً ثابت است. ترکیه بخش عمده پارچه مورد نیاز خود را تولید می‌کند اما بخش دیگری را از کشورهای دارای محصول ارزان‌تر مثل پاکستان، هندوستان و غیره وارد می‌کند. قیمت مواد اولیه‌ای مثل الیاف در تمام دنیا ثابت است و از طریق بورس مشخص می‌شود، اما در ایران چنین ثباتی وجود ندارد.

وی مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در تعیین قیمت محصول را نرخ پول، قیمت انرژی، ماده اولیه، هزینه کارگری و بهره‌وری اعلام می‌کند و می‌گوید: بهره‌وری چند قسمت دارد؛ بخشی از آن مربوط به ماشین‌آلات و تکنولوژی و بخش دیگر آن فرهنگی است. در شرایطی که کل روزهای تعطیل در چین دو هفته است، در ایران این رقم ممکن است به 50 روز برسد، بدون شک بهره‌وری در ایران پایین آمده و هزینه سربار افزایش می‌یابد.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران بیان می‌کند: تفاوت نرخ تسهیلات بانکی در ایران و سایر کشورها نیز روی هزینه تمام شده تولید مؤثر است، اما هزینه پایین انرژی و دستمزد، همچنین تولید بخشی از مواد اولیه صنعت نساجی در داخل کشور به تولیدکننده ایرانی این امکان را می‌دهد که محصول با‌کیفیت خوب و قابل رقابت با نمونه خارجی تولید کند.