چرا شرکت های فولادی در هم ادغام نمی شوند / «مخالفت مدیران» یا «بی برنامگی دولت» سهم کدام بیشتر است؟

شرکت های فولاد برای بقا و گسترش فعالیت به ایجاد تغییراتی منطبق بر نیازهای روز جهان نیاز دارند، یکی از این تغییرات ادغام واحدهای کوچک در یکدیگر یا در واحدهای بزرگ است. اما مخالفت مدیران این شرکت ها در بخش های خصوصی و دولتی مانع از ایجاد تغییراتی مبنی بر ادغام در این صنعت است، اگر چه نقش دولت نیز در این میان اندک نیست ولی در شرکت هایی که دولت سهام دار آنهاست، هیچ اراده ای برای ادغام دیده نمی شود. 

احمد دنیانور، مدیرعامل فولاد جنوب «عدم تمایل مدیران» را مهم ترین عامل در عدم ادغام شرکت های فولادی عنوان کرده و می گوید: «عدم تمایل مدیران این شرکت ها برای ادغام، به خطر افتادن منافع آنها است. تمامی تصمیم گیری ها در کشور ما منوط به تشخیص و سلیقه افراد است به همین دلیل تاکنون ادغام شرکت های فولادی در ایران اجرایی نشده است.»

او در این باره به «فرصت امروز» توضیح می دهد: ادغام در شرکت های بزرگ فولادی، تغییرات اساسی در سیستم مدیریتی، هیات مدیره، روند فعالیت و... خواهد داشت و در اکثر مواقع مقاومت مدیران این شرکت ها به دلیل جلوگیری از این تغییرات در شرکت است.»

دنیانور ترکیب دولتی-خصوصی سهام را هم از جمله عوامل مهم در این زمینه معرفی می کند، چرا که به اعتقاد او: «ساختار سهام شرکت های فولادی این مجموعه ها و دولتی بودن آنها از دیگر دلایلی است که باعث شده تاکنون شاهد ادغام شرکت های فولادی با یکدیگر نباشیم. برخی واحدهای فولادی می توانند تنها در بالادست (سهام) خود با یکدیگر ادغام شوند و سیستم مدیریتی واحدی داشته و در پایین دست، هر یک تولید خاص خود را داشته باشند.»

به گفته مدیرعامل فولاد جنوب، دولت باید برای ادغام سهام برخی شرکت های فولادی مدلی مشخص تعریف کند تا بتوانند در بالادست و سهام با یکدیگر ادغام شوند.

دنیانور درباره اینکه آیا دستوری عمل کردن در این زمینه، راهگشا است یا خیر؟ توضیح می دهد: بعید می دانم که دستوری عمل کردن برای ادغام شرکت ها، نتیجه مثبتی داشته باشد، اما به طور کلی این مشکلی بزرگ در صنعت فولاد کشور است که باید برای آن چاره ای اندیشید.

او ادامه می دهد: برای ایجاد برندی جهانی و حضور در بازارهای بین المللی باید این استراتژی صورت گیرد زیرا در 20 ساله آینده مجموعه های فولادی به دلیل بحران عدم تامین زنجیره فولاد، افزایش قیمت تمام شده، هزینه های حمل و نقل، کمبود آب و... مجبور می شوند به ادغام تن دهند.

آفت انحصارطلبی مدیریتی

انحصارطلبی مدیران عامل شرکت های فولادی و علاقه به استقلال طلبی این دسته مدیران از سوی برخی اعضای هیات مدیره انجمن فولاد به وضوح به عنوان عامل مهمی در جلوگیری از ادغام این شرکت ها معرفی می شود.

سیدرضا شهرستانی، عضو انجمن فولاد کشور معتقد است: «ادغام شرکت های فولادی می تواند تاثیر بسزایی در کاهش هزینه ها، فروش و خرید شرکت های فولادی داشته باشد. در ایران یکی از دلایل عدم ادغام شرکت ها، انحصارطلبی شرکت های فولادی است زیرا مدیران شرکت های فولادی تمایل دارند تا از دید خود در بازار فعالیت کنند و تصمیم گیری داشته باشند و استقلال خود را از دست ندهند.»

به گفته شهرستانی، ادغام شرکت های فولادی به دو صورت عمودی (تکمیل زنجیره تولید) و افقی (تجمیع دو کارخانه فولاد) انجام می شود و در حال حاضر کشورهایی مثل چین و هند از جمله پیشگامان ادغام افقی و مشارکت شرکت های فولادی با یکدیگر هستند. این شرکت ها هدف خود از ادغام را گسترش دایره مشتریان و افزایش توان تولید عنوان می کنند.

او درباره دلیل دیگر عدم ادغام شرکت های فولادی می گوید: خصولتی بودن شرکت های فولادی در ایران دلیل دیگری است تا ادغام این شرکت ها در کشور انجام نشود. زیرا هنگامی که مدیریت این شرکت ها دولتی – خصوصی است، هر یک از طرفین شیوه تصمیم گیری خاصی برای خود دارند که این روند عاملی برای سخت تر شدن تصمیم گیری و توافق بر سر این موضوع است. از نظر من نخستین قدم برای ادغام شرکت های فولادی، خصوصی شدن کامل این شرکت هاست. زیرا اگر مدیریت شرکت ها به معنای واقعی به بخش خصوصی واگذار شود، تصمیم گیری های بعدی به مراتب بهتر از الان خواهد بود.

شهرستانی با تاکید بر اینکه سیستم اداره شرکت های بزرگ فولادی مریض است، ادامه می دهد: تمامی تصمیم ها در این شرکت ها دستوری است و من معتقدم باید در درجه اول این مشکلات رفع شود سپس برای ادغام آنها اقدام شود.

یکپارچگی در فعالیت

به نظر رضا زائرحیدری، کارشناس فولاد تا چند سال آینده شرکت های فولادی در جهان مثل قطره های آب به هم نزدیک و یکی خواهند شد، پس شرکت های فولادی ایرانی هم باید تلاش کنند به سمت تجمیع و ادغام حرکت کنند تا خود را به بازارهای جهانی برسانند.

او در این باره به «فرصت امروز» می گوید: ادغام و بزرگ شدن شرکت های فولادی یک فرآیند طبیعی در شرکت ها است زیرا شرکت ها بزرگ می شوند تا هزینه های خود را کاهش دهند. در ایران تعداد زیادی شرکت های فولادی در نقاط مختلف کشور تاسیس شد که هرکدام ظرفیت پایینی دارند و تنها نتیجه افتتاح این پروژه ها افزایش هزینه های تولید در صنعت فولاد ایران است.

حیدری ادامه می دهد: به عنوان مثال شرکت های فولاد مبارکه اصفهان و ذوب آهن اصفهان دو ساختار کاملا مجزا برای خریدوفروش و بارگیری در بنادر دارند و برای هر اقدامی تشکیلاتی مستقل اختصاص دارد، در حالی که همه این فعالیت ها می توانست در یک قالب صورت گیرد. کارخانه های ایرانی از انرژی و هزینه نیروی کار ارزان در ایران بهره مند هستند اما با این شرایط هزینه تولید فولاد در ایران چالش اصلی تولید کنندگان است که از نظر من یکی از دلایل آن می تواند ابعاد کوچک کارخانه ها باشد.

او با اشاره به اینکه ادغام یک استراتژی برای موفقیت شرکت هاست، می گوید: شرکت میتال به تدریج با خرید شرکت های دیگر بزرگ تر و بزرگ تر شد و در نهایت با شرکت آرسلور ادغام شدند و آرسلور میتال ایجاد شد و عملکرد این دو شرکت پیش از ادغام و پس از آن قابل مقایسه نیست.

این کارشناس فولاد ادامه می دهد: ادغام روش های مختلفی از جمله خرید یک شرکت توسط شرکتی دیگر یا مبادله سهام دو شرکت دارد. 

به گزارش «فرصت امروز»، تولیدکنندگان فولاد در چین معتقدند که بدون ادغام شرکت امکان افزایش حاشیه سود صنعت فولاد وجود ندارد و شرکت های چند ده میلیون تنی به سمت یکپارچگی پیش می روند. یکی از مدیران کارخانه وو گانگ استیل (یکی از چند شرکت بزرگ فولادی در چین) می گوید: شش ماه پیش حتی تصور ادغام ما با شرکت بائواستیل (پنجمین فولادساز بزرگ دنیا) غیر ممکن بود اما امروز در حال انجام است.

ارتباط با نویسنده : sanazkolahdooz@yahoo.com