نظرات کارشناسان پیرامون توسعه صنعت توریسم و تأثیر آن در اقتصاد / گردشگری سلامت شاه کلید صنعت گردشگری

براساس پیش بینی سازمان جهانی گردشگری تا سال ۲۰۲۰میلادی تعداد جهانگردان به رقمی بالغ بر ۶/ ۱ میلیارد نفر خواهد رسید و جهانگردان بیش از۲ تریلیون دلار خرج خواهند کرد که بخش عمده آن به کشورهای توسعه یافته تعلق خواهد داشت.

براساس آمارهاى یونسکو، ایران به دلیل برخوردارى از جاذبه های متعدد مى تواند جزو ۱۰ کشور اول دنیا به لحاظ ورود گردشگر باشد. اما آمارهاى رسمى حاکى از آن است که بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار گردش مالى سالانه صنعت توریسم در جهان وجود دارد که سهم کشور ایران از آن کمتر از یک دهم درصد از این گردش مالى است.

براساس نظرات کارشناسان، توسعه صنعت توریسم به ویژه توسعه بخش گردشگری سلامت به عنوان یکی از زیرمجموعه های صنعت توریسم با توجه به همسایگی ایران با برخی کشورهای در حال توسعه یا در حال جنگ نظیر عراق، سوریه و کشورهای حاشیه خلیج فارس می تواند یک فرصت مطلوب برای ایران در این بخش باشد.

توسعه زیرساخت های بیمارستانی کشور و مجهز کردن آن برای ورود هر توریست به عنوان گردشگر سلامت تا احداث برخی هتل بیمارستان ها یا اماکن اقامتی نزدیک به بیمارستان و ارتقای سطح کیفی و کمی بیمارستان ها علاوه بر ارتقای سطح کیفی تحصیلات و تسلط پزشکان حاذق ایرانی از جمله تدابیری است که در راستای توسعه این بخش از صنعت و تأثیر آن در افزایش نرخ رشد اقتصادی توسط کارشناسان ارائه می شود.

***

فرید جواهرزاده:

به گردشگری سلامت توجه شود

فرید جواهرزاده، مدیر گروه جهانگردی دانشگاه بینالود مشهد  است. او در خصوص سهم و تأثیر گردشگری دراقتصاد و افزایش نرخ رشد اقتصادی در کشور به درآمد ناشی از گردشگری سلامت اشاره دارد و معتقد است با گسترش و تقویت زیرساخت های بیمارستانی و تقویت کیفی و کمی ارائه خدمات درمان می توان با توجه به ظرفیت های آب و هوایی مناسب در کشور بیش از این نسبت به جذب توریست سلامت اقدام کرد.

پیش بینی شما از میزان درآمد گردشگری در سال آینده چیست و از نظر شما این منابع ارزی تا چه اندازه در افزایش نرخ رشد اقتصادی تأثیر دارند؟

بحث گردشگری به سه بخش تقسیم می شود؛ یکم گردشگری تفریحی، دوم گردشگری درمانی و سوم گردشگری پزشکی. مراد از گردشگر درمانی حضور افراد در نقاطی است که برای خارج شدن از استرس و فشار روانی به دریا یا کنار دریا و آب   وهوای خوب پناه می برند است یا زمانی که به توصیه پزشک افراد در خارج از چارچوب منزل به کوه یا آب و هوای خوب یا حتی دریا برای استراحت می روند به این شاخه توریسم تندرستی نیز گفته می شود. در شاخه گردشگری پزشکی نیز که برگرفته از دخالت مستقیم پزشک روی فرد است اگر فردی نیاز به درمان داشته باشد از روش های درمانی کشور مهاجرتی یا توریستی استفاد می کند.

لذا زمانی که صحبت ازگردشگری سلامت است، باید به این سه شاخه توجه جدی شود که هر کدام از این موضوع ها نیز نیاز به برنامه ریزی های خاص دارد که با توجه به آب وهوای خوب ایران که از طبیعت چهار فصل برخوردار است می توان برای جذب توریسم در هر سه شاخه توریست سلامت اقدام کرد.

البته در ادامه بحث، گردشگری پزشکی است که از جمله اقدامات اخیری که در سازمان میراث فرهنگی و وزارت بهداشت صورت گرفته در خصوص همین مباحث بوده است که در ادبیات رایج ما به آن هتل بیمارستان اطلاق می شود، مثل هتل بیمارستان گاندی در تهران که یک نمونه موفق است. یا بیمارستان رضوی در مشهد که با در اختیار قرار دادن برخی امکانات رفاهی به گردشگرانی که نیازهای پزشکی دارند درصدد جذب توریست از این نوع است.

این بخش تاکنون چه درآمدزایی برای کشور دربرداشته و آیا می توان به آمار خاصی اشاره داشت یا خیر؟  

اگر به افزایش سطح زیرساخت های بیمارستان ها و افزایش کیفیت و کمیت آن بپردازیم می توانیم به سطح رقابتی در جهان نیز برسیم از سویی دیگر بنا به آمار اعلام شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری پزشکی از جمله پردرآمدترین نوع گردشگری در کشور است که در صورت مدیریت منسجم می توان گفت تا سال آینده درآمد ناشی از این بخش یعنی گردشگری سلامت می تواند تأثیر قابل توجهی در اقتصاد کشور داشته باشد.

***

مجتبی غیابی:

می توانیم ورود توریست از کشورهمسایه را توسعه دهیم

مجتبی غیابی، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی استان ایلام و عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران است.

او در خصوص درآمدهای ناشی از توریست درکشور معتقد است باوجود نبود آمار دقیق از درآمدهای ناشی از ورود توریست به کشور تاکنون ورود هر توریست به کشور برای پنج نفر توانایی ایجاد شغل داشته است.

 این عضو کمیسیون گردشگری استان ایلام در ادامه با اشاره به قابلیت های توریستی در کشور به توسعه توریست سلامت به عنوان یک گزینه نهایی برای درآمدزایی بیشتر اشاره می کند و می افزاید: با توجه به ورود توریست از کشورهای همسایه نظیر عراق به ایلام پس از توریست هایی که برای دیدن از مناظر ایران و استفاده از ظرفیت های صنایع دستی ایران به کشور سفر می کنند می توان از این ظرفیت در راستای گسترش توریست سلامت بیش از این استفاده کرد.

پیش بینی شما به عنوان یک فرد مطلع که در حوزه گردشگری فعالیت دارد در مورد درآمد حوزه گردشگری در سال آینده چیست و فکر می کنید این درآمدها در حوزه گردشگری تا چه اندازه در رشد اقتصادی تأثیرگذار خواهد بود؟

این بخش به برخی حمایت های دولتی نیاز دارد که اگر برخی نظرات و دیدگاه ها نسبت به توریست تغییر کند آمار توریسم در کشور نیز بالاخواهد رفت مخصوصا در حوزه سلامت .

در حال حاضر ما از چه ظرفیت هایی در بخش گردشگری برخورداریم؟

ما بیشتر در بخش گردشگری سلامت منتفع از درآمد توریسم هستیم و بعد از آن نیز در بخش صنایع دستی و مکان های دیدنی ایران توریست بالایی داریم.

در حال حاضر از کدام کشورها برای دیدن ایران می آیند؟

بیشتر از کشورهای عراق، حوزه خلیج فارس، روسیه و چین توریست به ایران می آید.

تاکنون چه میزان از سهم سالانه رشد اقتصادی مربوط به حوزه گردشگری بوده است؟

به نظر من بین 8 تا 10درصد است.

رشد اقتصادی که امسال اعلام شد 6درصد بود. از این رشد اقتصادی تا الان چند درصد متعلق به گردشگری بوده است؟ آیا اصلاً گردشگری سهمی در رشد اقتصادی داشته است؟

تأثیر داشته است، ولی نمی توانم درصد خاصی ارائه دهم. آمار دقیقی در اختیار ندارم.

در حال حاضر از کدام کشورها به ایلام توریست مراجعه می کند؟

بیشتر از کشور عراق بوده است.  ایلام از نظر دیدنی ها و مناظر طبیعی از جاذبه های بالایی برخوردار است.

آیا تاکنون برآوردی از میزان خریدوفروش ها توسط توریست و درآمد ارزی ناشی از ورود توریست داشته اید؟

هر گردشگری که به ایران می آید می تواند برای پنج نفر اشتغال زایی کند و ارزآوری داشته باشد.

***

مسعود شیرین کلام:

توریست سلامت را توسعه دهیم

مسعود شیرین کلام، دبیر کمیسیون گردشگری و اقتصاد ورزش، اقتصاد هنر اتاق بازرگانی ایران است. او در خصوص درآمدهای ناشی از گردشگری و تأثیر آن در رشد اقتصادی به گزینه هایی نظیر توسعه توریست سلامت درکشور اشاره می کند.

عنوان شده است که دلار به احتمال زیاد در سال 2017 گران تر بشود. از نظر شما دلار گران چه تاثیری در درآمدهای ناشی از گردشگران خارجی برای ایران به همراه خواهد داشت؟ 

اگر دلار گران تر هم بشود ما یک دلیل مسجل داریم، ایران تاکنون در شاخص ارزان  سازی سفر که یکی از مولفه های گزارش فضای رقابت پذیری کسب و کار گردشگری در سال 2015 میلادی است از جمله ارزان ترین کشورهاست. با بالارفتن قیمت دلار بستر برای آنچه که آنها در نظر می گیرند نسبت به سایر کشورها بهتر فراهم خواهد شد، باز هم فرصت های ما بیشتر خواهد شد و گران شدن دلار باعث ریزش گردشگر در کشور ما نخواهد شد.

زیرا ظرفیت ها و پتانسیل های گردشگری کشورمان به خصوص در زمینه طبیعت گردی و جذابیت های قومی و محلی آنچنان بالا است که با تدبیر و هماهنگی بخش دولتی و خصوصی می توان از درآمد گردشگران خارجی و داخلی برای رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال به خصوص در جوامع محلی و روستایی بهره گیری کرد. 

از کدام کشور بیشتر گردشگر به ایران می آید؟

آمار مرکز پژوهش های مجلس که بر مبنای سالنامه آماری 2015 سازمان جهانی جهانگردی تهیه شده، حاکی از آمار جالبی است. براساس این گزارش، بیشترین سهم بازار گردشگری ورودی ایران در سال 2013 به کشورهای حوزه خاورمیانه، یعنی بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، لیبی، عمان، فلسطین، قطر، عربستان، سوریه و امارات تعلق دارد که از این میان عراق بالاترین رتبه  ورود گردشگر را به ایران کسب کرده است.

توریست برای ایران چه اندازه سودآوری داشته است؟

درصد سودآوری گردشگران اروپایی نسبت به سایر کشورها برای ما بیشتر بوده است و آمار دقیقی از آن در دست نیست.

در ادامه باید یادآور شد از کشورهای همجوار همواره علاقه مندانی برای بازدید از ایران بوده است اما چون نمی توانند از خدمات گردشگری که می توانیم ارائه دهیم بهره مند شوند لذا می بینیم که سودآوری و ارزآوری برای کشور کمتر می شود. از این رو بیشتر از این می توانیم با توسعه بحث های انواع توریست مثل توریست سلامت در جذب گردشگر خارجی موفق تر عمل کنیم.

به عنوان مثال شاید یک جراحی کوچک در کشور انگلیس میلیون ها تومان هزینه برای توریست در برداشته باشد که همان جراحی در ایران با هزینه های کمتری صورت پذیرد، بنابراین توسعه توریست سلامت می تواند یکی از گزینه های مطلوب در زمینه توسعه گردشگری کشور باشد.

اتاق بازرگانی ایران در سال آینده میزبان دومین همایش گردشگری سلامت کشورهای اکو خواهد بود و تاکنون نیز چهار همایش در زمینه گردشگری سلامت کشورهای اسلامی در بیمارستان رضوی مشهد برگزار کرده است که دستاوردهای مثبتی برای کشور داشته است ولی به نظر می رسد عزم قابل قبولی برای دولتمردان در راستای بهره گیری از این فرصت بی نظیر دیده نمی شود و لازم است شورای راهبری گردشگری سلامت کشور طرحی نو در این زمینه دراندازد.