دیسک کمر چگونه درمان می شود؟ درمان های غیر جراحی و جراحی آن کدام است؟

هدف اصلی از درمان هر بیمار کمک به تسکین درد و دیگر علائم ناشی از فتق دیسک کمر است. دستیابی به این هدف مستلزم آن است که طرح درمان ویژه ای برای هر بیمار با توجه به منشأ و شدت درد و علائم خاص بروزیافته تهیه شود.

به طور کلی به بیماران توصیه می شود ابتدا یک دوره درمان محافظه کارانه غیرجراحی را امتحان کنند و اگر نتیجه نگرفتند به جراحی دیسک کمر فکر کنند. اگرچه این قاعده در مجموع درست است، مداخله جراحی زودهنگام برای برخی بیماران مفید است. برای مثال وقتی ریشه عصب به دلیل برجستگی دیسک کمر تحت فشار قرار می گیرد و بیمار به دلیل تحت فشار بودن ریشه عصب دچار ضعف شدید و پیشرونده بازو یا پا می شود، با سریع تر انجام دادن جراحی می توان پیشرفت عوارض عصبی را متوقف ساخت و محیط التیام بخشی بهینه ای را برای ترمیم عصب فراهم ساخت. اگر مداخله جراحی در چنین شرایطی انجام نشود، عصب از بین می رود و آسیبی دائمی به جا می ماند.

درمان های غیرجراحی فتق دیسک کمر

تقریباً 70 ـ 80 درصد مردم کمردرد را در طول عمرشان تجربه می کنند، اما اکثرشان به جراحی نیاز پیدا نمی کنند. همین وضعیت درباره فتق دیسک نیز صادق است. چند درمان غیرجراحی متداول دیسک کمر را در این بخش برای تان توضیح می دهیم. پزشکان معمولاً ابتدا درمان های غیرجراحی زیر را انجام می دهند.

فیزیوتراپی

پزشکان در گذشته به بیماران دچار فتق دیسک توصیه می کردند که یک تا دو هفته استراحت مطلق داشته باشند. اما پزشکان دیدگاه خود را به تدریج عوض کردند و امروزه متفق القول معتقداند که فعال ماندن برای برانگیختن توانایی التیام بخشی بدن بسیار مهم تر است. اگرچه کمی استراحت قابل قبول و لازم است، باید سعی کنید حتی الامکان فعالیت داشته باشید.

یافتن مرز بین فعالیت کافی و زیاده روی و فشار آوردن به خود گیج کننده است. متخصص فیزیوتراپی کمک تان می کند تا متوجه شوید که چقدر باید ورزش کنید. متخصص فیزیوتراپی اقدامات زیر را برای درمان فتق دیسک کمر انجام می دهد:

• تحت نظر داشتن میزان فعالیت؛
• آموزش تمرین های قدرتی برای تقویت عضلات؛
• افزایش انعطاف پذیری و
• کمک به بهبود یافتن بیمار بدون شدیدتر شدن آسیب دیدگی.

فیزیوتراپی از حرکات ورزشی فعال و غیرفعال تشکیل می شود. در ادامه چند حرکت غیرفعال را برای تان توضیح می دهیم که ممکن است متخصص فیزیوتراپی آن ها را برای درمان فتق دیسک کمرتان انجام بدهد: 

ماساژ بافت عمقی

همان طور که از نامش مشخص است، ماساژ بافت عمقی (DTM) لایه های عمیق عضلات را با ضربه های آهسته و محکم هدف می گیرد. افزایش فشار ناشی از DTM گردش خون را بهبود و التهاب و گرفتگی عضلانی را کاهش می دهد. نوع دیگری از ماساژ که در فیزیوتراپی از آن بهره گرفته می شود موبیلیزاسیون یا متحرک سازی بافت نرم (STM) است. STM با به کارگیری دامنه ای از فشارها، عمق ها و بازه های زمانی متفاوت انجام می شود.

درمان با کشش یا تراکشن تراپی

فیزیوتراپیست تراکشن تراپی را برای کشیدن بافت های نرم و برداشتن فشار از روی مفصل ها یا استخوان ها انجام می دهد. تراکشن تراپی فتق دیسک کمر را با کشیدن ملایم نخاع کوچک تر می کند.

سرما و گرما درمانی

سرما و گرما درمانی متناوب دیسک بیرون زده اثری دوگانه دارد. سرمادرمانی التهاب را کاهش و درد را تسکین می دهد. در مقابل گرما درمانی گردش خون را بهبود می دهد و فرایند التیام بخشی را تسهیل می کند. ازآن جا که گرما و سرما متضاد یکدیگراند، اثر هر روش بر دیسک برجسته نیز مخالف دیگری است. بنابراین ابتدا باید سرما درمانی را انجام بدهید. سپس گرما درمانی را برای تسکین رضایت بخش درد شروع کنید. گرم کردن به افزایش جریان خون کمک می کند و سرعت بیشتری به فرایند التیام بخشی می دهد.

درمان های جایگزین

درمان های جایگزین مختلفی وجود دارند که درد را تسکین می دهند و مزایای التیام بخشی محدودی برای فتق دیسک دارند. چند درمان جایگزین مفید برای درمان دیسک کمر را در این بخش معرفی می کنیم.

طب سوزنی

طب سوزنی در طب چین باستان ریشه دارد و مبتنی بر این باور است که هر انسان نیروی انرژ ی ای به نام چی (Qi) دارد. درد و بیماری پیامد نامتعادل شدن این انرژی است. متخصص طب سوزنی برای آن که این عدم تعادل را اصلاح کند، سوزن های نازکی را در نقاط خاصی از بدن وارد می کند تا مجاری انرژی چی آزاد شود.

درمان دارویی

ممکن است پزشک مصرف داروهای بدون نسخه (OTC) را برای درد ناشی از فتق دیسک توصیه کند یا داروهای مسکن قوی تری را تجویز کند. اگر دردتان شدید باشد، باید داروهای تجویزشده را به عنوان اولین روش درمان مصرف کنید. اگر درد خفیف یا قابل مدیریت باشد، مصرف داروهای بدون نسخه ناراحتی پس از فیزیوتراپی یا دیگر درمان های فتق دیسک را کاهش خواهد داد. در این بخش با چند داروی بدون نسخه مفید برای تسکین درد ناشی از فتق دیسک کمر آشنا می شوید:

استامینوفن

استامینوفن که بیشتر با نام تجاری تایلنول شناخته شده است، درد را تسکین می دهد، اما التهاب را کاهش نمی دهد. اگر داروی دیگری در دسترس نباشد، استامینوفن قابل قبول است، اما داروی بهینه ای برای تسکین درد نیست، چون فقط درد را آرام می کند، بدون آن که ورم را کاهش دهد. تسکین درد موقتی در صورت کاهش نیافتن التهاب، خطر بدتر شدن فتق دیسک را افزایش می دهد.

داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs)

از جمله داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب می توان به ایبوپروفن (ادویل)، ناپروکسن (الیو) و استیل سالیسیلیک اسید (آسپرین) اشاره کرد. این داروها برای فتق دیسک بهتر از تایلنول هستند، چون علاوه بر تسکین درد، التهاب را نیز کاهش می دهند و در نتیجه خطر آسیب دیدگی مجدد کمتر می شود. اگر بنا به هر دلیلی نتوانید داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مصرف کنید، تایلنول دردتان را در موقع لزوم تسکین خواهد داد.

پزشکان یک یا چند قلم از داروهای زیر را برای درد شدید فتق دیسک تجویز می کنند:

داروهای ضدتشنج

اگرچه پزشکان داروهای ضدتشنج را در اصل برای بیماری صرع تجویز می کنند، سازمان غذا و دارو (FDA) مصرف داروهای ضدتشنج را برای درمان درد عصبی نیز تأیید کرده است. اگر بیرون زدگی دیسک باعث درد عصب سیاتیک شده باشد، پزشک احتمالاً داروی ضدتشنج تجویز خواهد کرد. خستگی مزمن و خواب آلودگی از عوارض جانبی مصرف داروهای ضدتشنج است.

داروهای ضدافسردگی

پزشکان غالباً داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای را برای درمان کمردرد مزمن تجویز می کنند. مصرف داروهای ضدافسردگی خاص به مدت چند هفته موجب افزایش انتقال دهنده های عصبی در ستون فقرات می شود که درد را کاهش می دهند.

بلوک انتخابی ریشه عصب

بلوک انتخابی ریشه عصب (SNRB) تزریقی با حداقل تهاجم است که انتقال سیگنال های درد را بین عصب های ستون فقرات و مغز مختل می کند. ماده تزریقی در بلوک ریشه عصبی شامل داروی بی حسی و گاهی کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب و تسکین درد است. بلوک ریشه عصب با دو هدف انجام می شود: هدف اول تشخیصی است و پزشک بررسی می کند که آیا بلوک ریشه یک عصب خاص درد را تسکین می دهد یا خیر؛ اگر درد از بین برود، تأیید می شود که ریشه عصب علت بروز درد بوده است. هدف دوم درمانی است، بلوک ریشه عصب درد بیمار را تا حدی تسکین می دهد.

تزریق استروئید در فضای اپیدورال

در تزریق استروئید در فضای اپیدورال بر خلاف بلوک ریشه عصب معمولاً داروی بی حسی درون فضای اپیدورال تزریق نمی شود. فضای اپیدورال فضایی است که ستون فقرات را از لایه محافظ سخت شامه جدا می کند. این تزریق برای هدف گرفتن ریشه های عصبی دردناک نیز کاربرد دارد. تزریق اپیدورال درمانی کم تهاجمی است که تحت هدایت فلوئوروسکوپی انجام می شود. این تزریق نیز مانند بلوک انتخابی ریشه عصب دو هدف درمانی و تشخیصی دارد.

درمان های جراحی برای فتق دیسک

پزشکان غالباً درمان های غیرجراحی را برای درمان فتق دیسک به درمان های جراحی ترجیح می دهند. اگر جراحی لازم باشد، پزشکان روش های با حداقل تهاجم و بالاترین احتمال موفقیت را با توجه به وضعیت هر بیمار انتخاب می کنند. پزشکان انجام جراحی را در شرایط زیر توصیه می کنند:

• به سختی راه رفتن یا ایستادن
• به اندازه کافی تسکین نیافتن درد و علائم دیگر با استفاده از درمان های غیرجراحی
• استمرار درد به مدت 6 هفته یا بیشتر
• اثر نامطلوب و جدی علائم بر سلامت روان بیمار

برداشتن فشار از روی دیسک با لیزردرمانی از راه پوست

دکمپرشن دیسک با لیزردرمانی از راه پوست (PLDD) با اصطلاح جراحی دیسک کمر با لیزر نیز شناخته می شود. جراح پروب لیزر را در این عمل وارد فضای دیسک بین مهره ای می کند و انرژی لیزر را برای از بین بردن فشار و تعدیل عصبی به کار می گیرد تا درد تسکین پیدا کند. جراحی دیسک کمر با لیزر عملی کم تهاجمی است که در دسته جراحی های بین مهره ای از راه پوست قرار می گیرد. این عمل با هدف کاهش قابل توجه درد و بهبود نقص عصبی انجام می شود.

فیوژن کمر

این عمل حرکت غیرعادی ناشی از آسیب دیدگی دیسک را از بین می برد. برای انجام این عمل لازم است که جراح سوراخی را در ناحیه کمر یا شکم یا هر دو ایجاد کند و دیسک آسیب دیده را بیرون بیاورد. سپس جراح گرفت استخوانی یا وسیله ای مصنوعی یا هر دو را به جای دیسک می گذارد تا ستون فقرات پایدار شود. به بدن فرصت داده می شود تا مهره های مجاور را به استخوان یا قطعات مصنوعی جای گذاری شده جوش بدهد.