از اصول مدیریت علمی تیلور در سازمان استفاده کنیم یا نه؟

تا قبل از انقلاب صنعتی، مدیرها با حساب های سر انگشتی کارها را پیش می بردند و بدون اینکه چارچوب مشخصی داشته باشند، وظایف را بین کارگرها تقسیم می کردند. فردریک تیلور کسی بود که اولین خشت مدیریت علمی را پایه گذاشت. مدیریت علمی تیلور و سبک تیلوریسم در مدیریت مهم ترین اثری است که از فردریک تیلور به جای مانده. بسیاری از مدیرهای امروزی تصور می کنند مدیریت به سبک تیلور روشی دیکتاتوری است که به کارمندان آسیب می رساند و از آن ها بیگاری می کشد؛ اما واقعیت این است که تیلوریسم هم مانند هر سبک دیگری مزایا و معایب خاص خود را دارد.

مدیرهای حرفه ای ابتدا بررسی می کنند مدیریت چیست و چه سبک هایی دارد؛ سپس نقاط قوت هر سبک را برمی دارند و شیوه اختصاصی خودشان را برای مدیریت منابع انسانی و فرایندها به کار می گیرند. در این متن به سراغ نظریه تیلور در مدیریت می رویم و بررسی می کنیم که کدام بخش های این نظریه می تواند برای مدیریت سازمان های امروزی کاربردی باشد.

سبک مدیریت علمی تیلور چیست؟

تیلور به دنبال این بود که تمام بخش های سازمان را بر مبنای علم مدیریت کند. او حتی برای مدیریت فرهنگ سازمانی هم به دنبال اجرای رویکردهای علمی بود که بازدهی کارکنان را افزایش می دهد. دیدگاه تیلور مزیت های بسیاری برای مجموعه هایی که در آن ها کار می کرد به همراه داشت و بازدهی آن ها را چند برابر کرده بود، اما بخاطر زیاده روی هایی که انجام می داد، مورد انتقاد کارگرها قرار می گرفت.

فردریک تیلور برای مدیریت سازمان ۴ اصل داشت:

• مدیریت بر مبنای علم: تیلور معتقد بود مدیرها باید فرآیندهای سازمانی را بر اساس علم بچینند و از کارمندان بخواهند فقط مطابق با دستورالعمل ها پیش بروند.
• استخدام نیروی انسانی بر مبنای علم: تنها معیار استخدام برای تیلور دانش و مهارت افراد بود.
• تقسیم وظایف و تربیت کارمندان بر مبنای علم: تیلور معتقد بود هر وظیفه ای را باید به فرد خبره در همان حوزه سپرد تا بتواند کارها را خیلی سریع و با بیشترین بازدهی انجام دهد.
• روابط نزدیک و دوستانه با کارمندان: بر اساس نظریه تیلور وقتی مدیران با کارمندها رابطه نزدیک دارند و در آن ها احساس همدلی ایجاد می کنند، بازدهی کارمندان بیشتر می شود.

کدام یک از اصول مدیریت تیلور برای مدیریت سازمان های امروزی کاربردی است؟

مدیریت بر مبنای علم دیدگاه درستی است که فردریک تیلور بعد از انقلاب صنعتی در دنیا رواج داد. تیلور با پیش بردن کارها بر مبنای علم و انجام محاسبات و تحلیل های دقیق مدیریتی توانسته بود بازدهی کارخانه ها را به حداکثر برساند و سود خوبی عاید آن ها کند.

تیلور کارمندها را زیر ذره بین قرار می داد و عملکرد آن ها را به دقت ارزیابی می کرد. سپس راهکارهایی برای افزایش بازدهی هر کارمند ارائه می داد و آن ها را اجرا می کرد. نقطه ضعف تیلور سختگیری بیش از اندازه او برای اجرای سبک مدیریتی خودش بود. حتی زمانی که از مدیران می خواست که با کارمندها ارتباط نزدیک داشته باشند، در اندیشه اش روحیه دادن به کارمندها برای کار بیشتر و بازدهی بهتر بود و توجه چندانی به بُعد انسانی نیروی کار نشان نمی داد.

اگر مدیرها در سازمان های امروزی در ضمن همدلی با کارمندها و درک آن ها، اصول مدیریت علمی تیلور را رعایت کنند، می توانند سازمان موفقی داشته باشند. در ادامه توصیه هایی برای استفاده بهینه از مدیریت علمی تیلور در سازمان های امروزی ارائه می دهیم:

• فرآیندها را بر مبنای علم بچینید، اما پذیرای نظرات کارمندان هم باشید و با توجه به پیشنهاداتی که ارائه می دهند، فرآیندها را بهینه سازی و بروزرسانی کنید.
• هنگام استخدام میزان دانش و مهارت افراد را در اولویت قرار دهید، اما اخلاق آن ها و مطابقت رفتارشان با فرهنگ سازمانی خود را ارزیابی کنید.
• افراد را بر اساس شایستگی در موقعیت های شغلی سازمان خود به کار بگیرید و سلسله مراتب سازمانی داشته باشید.
• با کارمندها همدلی کنید و ارتباط نزدیک بسازید، اما نه برای افزایش بازدهی. کارمندها را درک کنید و به احساسات، عواطف و ارزش هایشان بها بدهید.

ضعف های تیلوریسم برای سازمان های امروزی

مهم ترین ضعف نظریه تیلور این است که فقط روی افزایش بازدهی سازمان تمرکز دارد. فردریک تیلور توجهی به احساسات انسانی کارمندها نشان نمی داد. او فقط می خواست کارمندها کارهایی که به آن ها سپرده می شود را با بیشترین بازدهی انجام دهند و در ازای آن پاداش دریافت کنند. پاداش مالی تنها روشی بود که تیلور برای انگیزه دادن به کارمندها استفاده می کرد.

در سبک تیلوریسم کارگرها مجالی برای تنفس ندارند! آن ها فقط باید کار کنند و کارها را مطابق با روشی که آموزش دیده اند، انجام دهند. تنها در این صورت است که در آخر ماه حقوق می گیرند و اگر کمی پایشان را کج بگذارند، اخراج می شوند. استبداد زیاد تیلوریسم باعث شده است که امروزه به عنوان یک سبک اشتباه در مدیریت شناخته شود.

نقطه ضعف دیگر سبک تیلوریسم متعهد بودن به چارچوب هاست. تیلور با توجه به دانش در هر حوزه ای، بهترین روش برای انجام فرایندها را پیدا می کرد. بعد از آن کارگرها فقط اجازه داشتند از همان فرایند کارهایشان را پیش ببرند. این مورد از اصول مدیریت علمی تیلور، دشمن خلاقیت است! کارمندها در سازمان هایی که به شیوه تیلوریسم مدیریت می شوند، از خلاقیت می ترسند، دچار روزمرگی هستند و همیشه یک سری کار را از حفظ انجام می دهند. این رویکرد برای دنیای امروز که با سرعت چشم گیری در حال تغییر و بروزرسانی است، کاربرد چندانی ندارد.

در نهایت، از اصول مدیریت علمی تیلور در سازمان استفاده کنیم یا نه؟

در این گزارش راهنمای درست استفاده کردن از اصول مدیریت علمی تیلور در سازمان های امروزی را آموزش دادیم. اگر بخواهید مثل فردریک تیلور باشید و سبک تیلوریسم را به همان شیوه در سازمانتان اجرا کنید، احتمالا با شکست مواجه می شوید و نرخ ترک کار در سازمانتان افزایش پیدا می کند.

در مقابل، اگر از تیلوریسم الگو بگیرید و تنها نقاط قوت آن را به سبک مدیریتی خود اضافه کنید، هم سازمان موفقی خواهید داشت که بر مبنای علم کار می کند و هم ارتباط صمیمانه تری با کارمندانتان می سازید که رضایت شغلی آن ها را افزایش می دهد.

برای یادگیری بهتر مدیریت و آموزش تکنیک های کاربردی در مدیریت سازمان های ایرانی توصیه می کنیم وارد سایت مرکز مدیریت کاربردی دکامی شوید. در این مرکز هم مقالات مدیریتی بسیار متنوعی وجود دارد و هم دوره های آموزشی کاربردی برای مدیران ایرانی ارائه می شود. در شبکه های اجتماعی مرکز مدیریت کاربردی ایران نیز نکات مدیریتی به صورت ساندویچی و خلاصه به مدیران ایرانی آموزش داده می شود.