آدیداس و پوما؛ جدالی خانوادگی به وسعت جهان

معتبرترین و پرفروش ترین برندهای ورزشی دنیا شاید در زندگی روزمره ما هم وجود داشته باشد. شاید کفش یا تی  شرت مان محصول یکی از همان برندهایی باشد که در سراسر دنیا به کار تولید انواع کفش و البسه و البته تجهیزات ورزشی مشغول هستند.

وارد شدن ورزش به عرصه تجارت جهانی و دنیای تبلیغات، برندهای مختلف ورزشی را به تدریج وارد میدان کرد. این برندها با حضور در دنیای ورزش آنچنان مشهور شدند و درآمد کسب کردند که به جزئی از دنیای ورزش تبدیل شدند.

در حال حاضر برندها و شرکت های ورزشی زیادی در سراسر دنیا مشغول کارند، اما برخی از این برندها واقعا متمایز شده اند مانند نایک، آدیداس، ریباک، پوما، فیلا و... که اکنون این برندهای مختلف دنیای ورزش رقابت سرسختانه  ای را با یکدیگر آغاز کرده اند. در ادامه به روایت داستان دو برند آدیداس و پوما که نتیجه جدال بین دو برادر است، می پردازیم.

هرتسوگن آوراخ(Herzogenaurach)  شهری کوچک است با ۲۴هزار نفر جمعیت در نزدیکی نورنبرگ واقع در جنوب آلمان. اما تاریخ دو شرکت بزرگ لوازم ورزشی جهان یعنی آدیداس و پوما در این شهر نوشته شده است. تاریخی که نتیجه جدال بین دو برادر است: برادران داسلر.

هرچند سنت کفاشی در شهر هرتسوگن آوراخ دیرینه بود، اما آدولف داسلر ملقب به آدی نخست به نانوایی روی آورد، وی بعد از اندک زمانی، در سال ۱۹۲۰ میلادی در گوشه  ای از آشپزخانه مادر شروع به کفاشی کرد و سه سال بعد رودلف برادر کوچک تر نیز به او پیوست و این دو با هم کارگاه کفاشی را بنیان گذاردند.

ذکاوت، استعداد و پشتکار این دو برادر به گونه ای بود که کارگاه کفاشی کوچک آنها به زودی به کارخانه ای تبدیل شد و تولید کفش های ورزشی برادران داسلر در سال ۱۹۳۰ به 10هزار و 500 جفت کفش دوومیدانی و ۱۸هزار و 500 جفت کفش فوتبال رسید.

سال 1936 آدی برای فروش محصولاتش با یک ساک راهی دهکده بازی های المپیک شد تا «جسی اُوِنز» قهرمان دو و میدانی المپیک را متقاعد به خرید کفش های ورزشی تولیدی خود کند. اونز، متقاعد شد و خرید. همان کفش ها، برای داسلر تاریخ ساز شد و ورق زندگی او را برگرداند. 

اونز چهار مدال طلای المپیک را در آن سال به دست آورد و در مقابل همه رسانه ها تایید کردند که کفش ها تاثیر زیادی در روند کار او داشته است. او نخستین ستاره ای بود که به تبلیغ برای لوازم ورزشی پرداخت. شهرت داسلرها بالا گرفت و تا قبل از شروع جنگ جهانی سالانه 200هزار جفت کفش ورزشی فروختند. جالب آنجاست که امروزه نیز شرکت آدیداس و پوما از چهره ستارگان ورزشی برای تبلیغ و بازاریابی استفاده می کنند.

آدی داسلر که خود ورزشکار بود برای تولید کفش های ورزشی مناسب یک فلسفه بنیادین داشت و آن اینکه کفش باید مناسب پای ورزشکار و رشته ورزشی ساخته شده باشد. او بدین منظور همکارانش  را به میادین گوناگونی چون پرتاب نیزه، شمشیربازی، تنیس یا فوتبال می فرستاد تا قبل از تولید کفش در مورد آن رشته تحقیق کنند.

اما داستان انشعاب کارخانه دو برادر به جنگ جهانی دوم برمی گردد. پیش از جنگ جهانی دوم، داسلرها به حزب نازی پیوستند. رودلف خود را به سران حزب نزدیک تر کرد و این امر موجب اختلاف آدولف که نسبت به تداوم جنگ بدبین بود، شد. با بازداشت رودلف توسط نیروهای آمریکایی در سال 1943، این شائبه برای او به وجود آمد که آدولف او را لو داده است و سال های بعد رودلف این امر را دلیل جدایی از برادرش و در نتیجه، تاسیس شرکت پوما دانست.

برادرها در سال 1947 به طور رسمی از هم جدا شدند؛ زمانی که رودی شرکت جدیدی به نام «رودا» که مخفف نامش بود تاسیس کرد. این شرکت بعدها به «پوما» تغییر نام داد. آدولف نیز در 18 آگوست 1949، شرکت «آدیداس» را که مخفف نامش آدی داسلر بود تاسیس کرد. هرچند بسیاری از مردم فکر می کنند آدیداس مخفف جمله انگلیسی «هر روز درباره ورزش رویاپردازی می کنم»(All Day I Dream About Sport)   است، اما در واقع، این نام مشتق شده از اسم و فامیل آدولف داسلر است.

از آنجا بود که رقابت میان دو برادر آغاز شد. این اختلاف به حدی بود که دو باشگاه فوتبال مشهور آن شهر هر کدام از یکی از این برندها حمایت و کفش های آن برند را به پا می کردند.

اختلاف دو برادر در محدوده خانواده داسلر باقی نماند. شهردار شهر هرتسوگن آوراخ می گوید: «کارمندان و کارگران آدیداس و پوما این دو برادر را بسیار دوست داشتند و به آنها وفادار بودند. در شهر مردم حتی جواب سلام فردی که لباس و کفش مارک مخالف را بر تن داشت، نمی دادند. هرچند حالا اوضاع تغییر کرده، اما در آن زمان حتی هیچ ازدواجی بین کارمندان دو شرکت نیز صورت نمی  گرفت.»

موفقیت بین المللی آدیداس اما از سال ۱۹۵۴ آغاز شد. در این سال تیم ملی فوتبال آلمان با کفش های آدیداس که دارای «استوک پیچی» بود موفق شد به  عنوان قهرمانی جهان دست یابد. اووه زه لر، پیشکسوت افسانه ای فوتبال آلمان می گوید: «این کفش ها یک معجزه بودند.»

اکنون آدیداس با خرید شرکت لوازم ورزشی ریباک می رود تا به مرز 10میلیارد یورو فروش سالانه نزدیک شود. در حدود ۲۵هزار نفر در سراسر جهان برای این شرکت مشغول به کار هستند. در شرکت پوما نیز ۶هزار نفر مشغول به کارند و با افزایش ۳۵ درصدی، فروش سال گذشته آن به ۲میلیارد و 400میلیون یورو رسید که سود خالص آن ۳۶۰ میلیون یورو بوده است.

اما با ادغام آدیداس با چند شرکت دیگر (در رأس آنها گروه سالامون) و خریدن شرکت هایی چون «ریباک» و استخدام بهترین متخصصان طراحی پوشاک ورزشی، خود را در مقام رقابت تنگاتنگ با «نایک» رقیب دیرینه آمریکایی قرار داد. دیگر، پوما در این میان توان رقابت با آدیداس را نداشت و از قافله عقب مانده بود که تا هم اکنون هم ادامه دارد. امروز، رقابت اصلا بین آدیداس و نایک است.

در حالی که اقتصاد آلمان در سال های گذشته بین ۹ تا 11درصد از بیکاری رنج می برد، اما وضعیت اقتصادی در شهر هرتسوگن آوراخ همواره خوب بوده است. در این شهر کوچک، اختلاف دو برادر منجر به به وجود آمدن دو شرکت جهانی شد، در این شهر اکنون تنها 2درصد بیکار وجود دارد و هرتسوگن آوراخ به یکی از شهرهای ثروتمند آلمان تبدیل شده است.