با این منابع آب و خاک، خودکفایی غیرعملی است

همایش ملی مهندسی ژنتیک در خدمت تولید غذای سالم و پایدار با حضور عیسی کلانتری مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری، بهزاد قره یاضی رئیس بخش تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و جمعی از استادان دانشگاه و متخصصان در دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد برگزار شد. در این همایش عیسی کلانتری، با اشاره به موضوع بحران آب و خاک که کشاورزی کشور را تحت‌تاثیر خود قرار داده است، تصریح کرد: با این وضعیت اسفبار، چیزی برای تولید کردن نداریم و کورسویی از تکنولوژی‌های جدید را هم که تابیدن گرفته از کشاورزان محروم می‌کنیم.

انتظار خودکفایی محصولات کشاورزی نابجاست

مــشـاور مـعـاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به تکنولوژی ژنتیک در محصولات کشاورزی و لزوم استفاده از آن در کشور، از سیاست‌های یک بام و دو هوای مسئولان در تولید محصولات تراریخته انتقاد و اظهار کرد: نباید کشاورزان را از دستیابی به فناوری‌ها و تکنولوژی‌های روز منع کرد. این چه سیاستی است که واردات انواع محصولات تراریخته به کشور را آزاد می‌گذاریم اما از تولید آن جلوگیری می‌کنیم؟ خودمان کشاورزان را از کاهش سموم و آفت‌کش‌ها منع می‌کنیم و بعد انتظار رقابت‌پذیری محصولات شان را با کشاورزان آمریکایی و اروپایی داریم.

کلانتری گفت: در شرایطی که نه آب کافی و نه خاک ما از کیفیت مناسبی برخوردار است و نه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی انجام می‌شود و نه کشاورزان به علم روز مجهز شده‌اند، انتظار خودکفایی در محصولات، نابجا و غیر‌عملی است. 90‌درصد آب‌های ما بیکربناته است و باید با کودهای کلسیمی غنی شوند که هم هزینه‌های اضافی برای کشاورز دارد و هم با کاهش برداشت در واحد سطح مواجه می‌شویم.

وی افزود: در بخش سرمایه‌گذاری نیز دولت‌های پیشین عملکرد مناسبی نداشتند و رشد منفی سرمایه‌گذاری را شاهد بوده‌ایم. بیشترین سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی مربوط به سال‌های 51 و 56 در رژیم گذشته است. با این وضعیت آیا می‌توان به دنبال امنیت غذایی بود؟

7‌میلیارد متر مکعب سد بدون آب در کرخه

کلانتری در زمینه سدسازی نیز آمارهایی ارائه و اظهار کرد: در سال‌های اخیر گروه‌هایی که منافع‌شان از سدسازی تامین می‌شود نظرشان را به دولت‌ها تحمیل کرده‌اند. برای نمونه، این شبکه مافیایی در رودخانه کرخه با آورد سالانه 6/4میلیارد متر مکعب آب، سدهایی با ظرفیت 13/4میلیارد متر مکعبی بنا کردند. یعنی 7‌میلیارد متر مکعب سد بدون آب ساخته‌اند و 4‌میلیارد متر مکعب در دست ساخت دارند.

مـشـاور مــعــاون اول رئیس‌جمهوری همچنین محیط زیست کشور را از هم پاشیده دانست و گفت: محیط زیست ما هم از هم پاشیده و کشاورزان را برای حفظ آن مجبور می‌کنند از سم و کود شیمیایی بیشتری استفاده کنند. با این وضعیتی که پیش می‌رویم و منابع زیرزمینی و روی زمین را می‌بلعیم، چیزی جز ویرانه‌ای برای نسل‌های آینده باقی نمی‌گذاریم.

افزایش کیفیت محصولات غذایی با مهندسی ژنتیک

بهزاد قره‌یاضی، رئیس بخش تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و از پایه‌گذاران مهندسی ژنتیک در محصولات کشاورزی ایران نیز در این همایش اظهار کرد: تامین غذای کافی و سالم، دو مقوله اساسی در امنیت غذایی است. البته در امنیت غذایی الزامی به تامین غذا از منابع داخلی وجود ندارد و حتی می‌توان کشتی کشتی غذا وارد و امنیت غذایی را هم تامین کرد.

وی افزود: اما ما کشوری هستیم که براساس سیاست‌های مندرج در قوانین، امنیت غذایی‌مان باید از تولید داخل تامین شود و بر توسعه پایدار تاکید داریم. زمانی که موضوع توسعه پایدار به میان می‌آید، استفاده از مهندسی ژنتیک هم وارد می‌شود. فناوری‌ای که با اصلاح و بهبود صفات در محصولات و حذف آلاینده‌ها و کاهش نهاده‌های شیمیایی، ارزش‌های تغذیه‌ای و کیفیت آن را بیشتر می‌کند.

هیچ محصول غذایی آزمایش شده در جهان آلوده نیست

قره‌یاضی ادامه داد: محصولات تراریخته برای نخستین‌بار در تاریخ بشر به ما این اجازه را می‌دهند که پیش از اینکه محصولی به بازار برسد، تست شود و مورد ارزیابی قرار گیرد. مهندسی ژنتیک بلوغ بشر است برای اینکه به تغذیه اهمیت بیشتری می‌دهند. براساس گزارش رسمی سازمان بهداشت جهانی، تمامی محصولات غذایی که در جهان مورد تجزیه و تحلیل و ارزیابی قرار گرفته‌اند و سیف و ایمن هستند و شواهدی مبنی بر آلودگی آنها وجود ندارد.

نه با ارگانیک مخالفیم نه با تراریخته

وی افزود: ممکن است کسانی که منافع‌شان با واردات بیشتر تامین می‌شود، با محصولات تراریخته یا حتی ارگانیک مخالفت کنند اما اهالی علم و دانش با هیچ یک از این نوع محصولات مخالف نیستند و به هیچ‌کدام «نه» نمی‌گویند. در حال حاضر، بخش زیادی از روغن‌های نباتی که در کشور مصرف می‌شود، از دانه‌های تراریخته تولید شده‌اند که بقایای آلایندگی و سموم آنها به صفر رسیده است.

رئیس بخش تحقیقات و فناوری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور تصریح کرد: 82‌درصد از سویای جهان به‌صورت تراریخته تولید می‌شود. یعنی 100‌درصد از سویای موجود در بازارهای جهانی تراریخته است و ایران نیز از واردکنندگان اصلی این محصولات به شمار می‌رود. بنابراین اگر بنا باشد بر مبنای نظر فناوری هراسان عمل کنیم دسترسی کافی به غذا نخواهیم داشت.

بذر کافی برای تولید انبوه برنج تراریخته نداریم

قره‌یاضی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، در خصوص کشت موانع تولید انبوه برنج تراریخته از سال آینده، اظهار کرد: دولت نهم تمامی بذرهای تولید شده ما را نابود کرد و در حال حاضر بذر کافی در اختیار نداریم. بنابراین امسال تلاش ما بر استمرار آزمایش‌های مزرعه‌ای در چارچوب قوانین ایمنی زیستی برای تولید انبوه برنج تراریخته و اخذ مجوز داوطلبانه دوباره برای تولید انبوه است.

وی با اشاره به انتقاد مخالفان تراریخته مبنی بر اینکه تهیه بذر از این محصولات امکان‌پذیر نیست، تصریح کرد: این یکی از شایعات بی‌پایه و اساسی است که مخالفان تراریخته منتشر کرده‌اند. ما به کشاورزان نوید می‌دهیم که مانند سایر بذرهای محلی برنج، پس از یک بار کشت می‌توانند بذر مورد نیاز را تهیه کنند. برای بذر اول هم ما بذر تراریخته را براساس نیاز شالیکاران به رایگان در اختیارشان قرار می‌دهیم.

رئیس انجمن ایمنی زیستی ایران، برنج تراریخته را مقاوم به آفت‌های خسارت‌زایی مانند کرم ساقه‌خوار اعلام و اظهار کرد: این محصول تا 100‌درصد به آفت کرم ساقه‌خوار مقاوم است و این ویژگی مهندسی ژنتیک است.

* ارتباط با کارشناس: molood.gholami@yahoo.com