تعیین قیمت اختیار معامله (قسمت پنجم)

همان گونه که قبلا گفته شد قیمت اختیار معامله مبلغی است که در هنگام انعقاد قرارداد اختیار معامله، خریدار اختیار به فروشنده اختیار پرداخت می کند. اینکه این قیمت چه مقدار باشد بستگی به عرضه و تقاضای بازار دارد و معمولا مدل هایی برای تعیین این قیمت وجود دارد که مهم ترین آنها مدل بلک – شولز است.

صحبت در خصوص این مدل و نحوه محاسبه قیمت اختیار در حوصله این مطلب نمی گنجد و برای این محاسبه ماشین حساب های متعددی را می توانید با جست وجوی عبارت «black scholes calculator» یا فایل های اکسل آماده با جست وجوی عبارت «black scholes in Excel» را در اینترنت پیدا کنید که با دادن پارامترهای ساده ای نظیر قیمت نقدی کالا، قیمت اعمال، درصد بهره بدون ریسک، مدت زمان تا اعمال و درصد نوسان ضمنی به طور اتوماتیک ارزش قرارداد اختیار خرید یا فروش برای شما محاسبه می شود.

به عنوان مثال به طور تئوریک خرید زیر ارزش محاسبه شده برای یک قرارداد اختیار خرید یا فروش بالاتر از آن می تواند سودمند باشد. این نکته را مدنظر داشته باشید که این قیمت محاسبه شده می تواند با قیمت های تابلو اختلافاتی داشته باشد که ناشی از عرضه و تقاضا و همچنین استراتژی های مختلفی است که خریداران و فروشندگان برای معاملات خود در نظر گرفته اند.

نکاتی که در مدل بلک - شولز فرض شده و باید رعایت شود به شرح زیر است:

1- رفتار قیمت سهام با مدل تابع لگاریتم نرمال تطابق داشته باشد.

2- هیچ گونه هزینه معاملاتی یا مالیاتی وجود نداشته باشد.

3- اختیار خرید مورد نظر در طول عمر خود سود پرداخت نمی کند. (این مورد برای محاسبات اختیار خرید سهام مهم است).

4- هیچ گونه فرصت آربیتراژی بدون ریسک وجود نداشته باشد.

5- معاملات در هر زمان امکان پذیر است.

6- سرمایه گذاران با نرخ یکسانی وام می گیرند یا وام می دهند.

7- نرخ بهره بدون ریسک همیشه ثابت باشد.

به طور کلی قیمت یک قرارداد اختیار از دو بخش عمده تشکیل شده است. اول ارزش ذاتی قرارداد و دوم ارزش زمانی قرارداد.

ارزش ذاتی تفاوت بین قیمت نقدی دارایی پایه با قیمت اعمال اختیار در زمان اعمال است. اگر این مقدار یک عدد مثبت باشد نشان دهنده این موضوع است که قرارداد اختیار «در سود» است. اگر قرارداد اختیار «بی تفاوت» باشد، ارزش ذاتی آن صفر و اگر «در زیان» باشد دارای ارزش ذاتی منفی است.

ارزش زمانی قرارداد ناشی از مدت زمانی است که تا سررسید اعمال باقی  مانده و توسط عواملی همچون عرضه و تقاضا و درصد بهره بدون ریسک مشخص می شود. به طور کلی اگر ارزش ذاتی یک قرارداد را از قیمت اختیار کسر کنیم، باقیمانده برابر با ارزش زمانی قرارداد خواهد شد.

مشخص است ارزش زمانی با گذشت زمان و نزدیک شدن به سررسید کاهش می یابد و در روز سررسید قاعدتا باید به صفر برسد و قیمت اختیار صرفا برابر با ارزش ذاتی باشد. به طور مثال در نظر بگیرید که سکه نقدی در بازار با قیمت یک میلیون و150هزار تومان در حال معامله است.

حال اگر قرارداد خریدی با قیمت اعمال یک میلیون و 110 هزار تومان در بازار مورد معامله قرار گیرد، قیمت آن باید حداقل از 40 هزار تومان که ارزش ذاتی قرارداد است بالاتر باشد. هر مقدار از این مبلغ که بالاتر رود، نشان دهنده ارزش زمانی قرارداد است. البته ممکن است حتی از مبلغ 40 هزار تومان هم در بازار کمتر مورد معامله قرار گیرد که نشان دهنده این موضوع است که بازار انتظار دارد قیمت سکه در سررسید کمتر از قیمت اعمال باشد.

تحلیلگر بازار سرمایه