تولید حرفه‌ای داریم اما اخلاق حرفه‌ای نداریم

تقلب در صنایع غذایی تازگی ندارد و مختص دیروز و امروز نیست. اصولا این داستان واحدهای تولیدی دارای پروانه و استانداردی است که با نظارت‌های قانونی نمی‌توانند به‌صورت آشکارا تقلب کنند و دور از چشم ناظران وزارت بهداشت و سازمان استاندارد، دست به تقلب و تخلف می‌زنند. البته این اتفاق به‌جز صنعت آبلیمو ممکن است در سایر بخش‌های صنایع غذایی و حتی صنف‌ها و صنایع دیگر نیز بیفتد. این بستگی به فرهنگ، علم و اخلاق افراد و تولیدکنندگان دارد.

شوربختانه برخی تولیدکنندگان ما کاسبکارانه رفتار می‌کنند و بدون رعایت اصول اخلاقی و فرهنگی، تقلب را هم چاشنی محصولات‌شان می‌کنند. مانند کسانی که ربا می‌خورند، رشوه می‌گیرند و سایر سوءاستفاده‌های اخلاقی را در جامعه رواج می‌دهند. در سوی دیگر نیز تولیدکنندگان پاکدست و با‌شرفی هستند که می‌خواهند با تولید محصولات سالم و بهداشتی، نام و اعتبارشان را با افتخار در جامعه بلندآوازه کنند. گروه نخست ممکن است همه جا و در هر زمان حضور داشته باشند و باید جلوی تخلف‌های‌شان را گرفت و اجازه سوءاستفاده به آنها نداد. گرچه وزارت بهداشت حامی منافع تولیدکنندگانی است که قوانین را رعایت می‌کنند اما دستگاه‌های نظارتی نیز خود از این مشکلات و مسائل مبرا نیستند. گاهی نیز کار از دست‌شان درمی‌رود و در نظارت‌ها خطاها و اشتباهاتی به وجود می‌آید.

به هر روی، وقتی تقلبی در صنایع غذایی صورت می‌گیرد، تقلب از برند یا مهر استاندارد و مجوز بهداشت است و این حتما به معنای تخلف دستگاه‌های نظارتی یا ناظران وزارت بهداشت و سازمان استاندارد نیست. در صنعت غذا بیشتر از آرم و نشان این سازمان‌ها سوءاستفاده می‌کنند، اما ناظران هم مصون و معصوم نیستند. همان‌گونه که در هر حرفه‌ای سوءاستفاده‌ و تخلف‌ها وجود دارد، در این حرفه نیز وجود تخلف دور از ذهن نیست.

به باور من، در جامعه‌ای که پایه‌های آن بر‌مبنای علم، دانش و فرهنگ بنا شده باشد، کمتر تخلف و بی‌اخلاقی انجام می‌شود. عده‌ای تنها کار حرفه‌ای انجام می‌دهند اما اخلاق حرفه‌ای ندارند و در کارشان تقلب و سوءاستفاده می‌کنند. این مشکل در خانواده، آموزش و پرورش، نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها، پزشکان، صنایع، سازمان‌ها و تمامی بخش‌های جامعه وجود دارد و قابل مشاهده است. بنابراین اگر بتوانیم اخلاق حرفه‌ای را در هر صنف، دسته و رده‌ای که هستیم رعایت کنیم، نیاز چندانی به نظارت‌ها نداریم.

* مشاور عالی صنایع غذایی و بنیانگذار صنایع غذایی بهروز