راز بازی قیمت ارز

در حالی که همه توجهات به سوی برنامه‌های جدید اقتصادی دولت جلب شده است، بازار ارز در حال ارسال علامت‌های خطرناکی است که نشان می‌دهد می‌تواند در آینده نزدیک، خطراتی را در حوزه پولی و مالی متوجه اقتصاد کشور کند. به گزارش «فرصت امروز» در لا به لای خبرهای پر هیاهو درباره تسهیلات اعطایی و کاهش نرخ سود سپرده بانکی، یک خبر کمرنگ اما مهم در روزهای گذشته جلب توجه می‌کند: دلار مرز 3500 تومان را شکست. شکسته شدن مرز روانی این نرخ برای دلار می‌تواند از جهات مختلفی حائز اهمیت باشد. در صورت تثبیت نرخ دلار در بالای این رقم می‌توان انتظار داشت که سیگنال‌های جهشی آینده نرخ دلار تا مرز 3600 و حتی 3700 تومان برود. اما چرا نرخ دلار در روزهای گذشته این بازی خطرناک را آغاز کرده است؟

سودهای کلان برخی سفته‌بازان

گشتی در بازار ارز نشان می‌دهد که دلال‌ها روزهای شلوغی را پشت سر می‌گذارند. سفته‌بازان در خیابان منوچهری جمع شده‌اند و معرکه‌گیران قیمت‌های دلار را فریاد می‌زنند. از لا‌به‌لای نرخ‌هایی که فریاد می‌زنند می‌توان فهمید که نرخ دلار نسبت به روزهای گذشته اندکی کاهش یافته است. با یکی از این دلال‌ها وارد گفت‌وگو می‌شوم و از علت رشد قیمت می‌پرسم. می‌گوید: علت، روشن است. بی‌برنامگی دولت. یک روز می‌آید می‌گوید می‌خواهد نرخ سود را کاهش دهد، روز دیگر می‌گوید کاهش نمی‌دهد و باید بررسی شود.

یکی دیگر از سفته‌بازان خیابان منوچهری معتقد است: اگر نرخ سود کاهش پیدا کند و پول دست مردم بیفتد ارز گران می‌شود. به‌خاطر همین است که دیروز وقتی خبر کاهش نرخ سود قطعی نشد، قیمت ارز دوباره شل شد. وی افزود: ما کسانی را داشتیم که در روزی که وزرا داشتند از بسته اقتصادی‌شان رونمایی می‌کردند خریدهای سنگینی را در خریدهای فردایی داشتند که همه تعجب کرده بودند چرا؟ و هیچکس دلیلش را نمی‌فهمید اما حالا معلوم شده که آنها خبر داشتند با اجرای این بسته چه شرایطی در بازار ارز به وجود می‌آید.

رابطه نرخ ارز و وضعیت اقتصادی

دکتر محمد کهن‌ دژ، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: همیشه میان نرخ ارز و قدرت اقتصادی کشور یک ارتباط تنگاتنگ وجود دارد. زمانی که دولت پول نداشته باشد و برای پاسخگویی به نیازهای اعتباری بخش‌های مختلف دست به دامان کارهای دلالی در بازارهایی مثل مسکن و ارز شود، قیمت ارز هم نسبت به این امر واکنش نشان می‌دهد.

وی افزود: در دوره‌ای در دولت گذشته دولت برای تامین نیازهای مالی‌اش اقدام به کارهای دلالی کرد ودر چند مقطع از بازار مسکن، بازار سرمایه و طلا و ارز کسب سود کرد. در بازار مسکن آن زمان خریدهای بزرگی صورت گرفت و سپس قیمت خانه رشد کرد، در بازار سرمایه برخی سهم‌ها را به‌صورت حبابی بالا بردند و در بازار طلا و ارز هم پول‌های هنگفتی را وارد کردند و سود بردند. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولتی که مایحتاجش را از این راه تامین می‌کند طبیعی است که پولش تضعیف می‌شود و در مقابل قیمت ارز در آن افزایش پیدا می‌کند. وی ادامه داد: قیمت واقعی ارز این چیزی نیست که در بازار دیده می‌شود. این قیمت، مهندسی شده و بانک مرکزی توسط اهرم‌هایی که دارد این قیمت را در بازار جا انداخته است، وگرنه با توجه به وضعیت اقتصادی کشور قیمت ارز باید بیش از اینها باشد.

ارز در مسیر صعودی

دکتر علی‌اکبر خلیلی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره گفت: باید ببینیم که این افزایش قیمت به بالای 3500 تومان یک افزایش واقعی است یا یک جهش قیمت مقطعی. در شرایط فعلی تصور نمی‌کنم که این افزایش قیمت اصالت داشته باشد و مطمئنا بانک مرکزی می‌تواند قیمت را کنترل کند. وی افزود: با این حال این جهش‌های قیمتی ارز از این جهت اهمیت دارد که بانک مرکزی متوجه باشد که ارز پتانسیل رشد را دارد و می‌تواند در شرایط غیر‌قابل کنترلی قرار گیرد و کاهش تورم را تهدید کند.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: البته تاکنون هم قیمت ارز روندی افزایشی را تجربه کرده است. زمانی در دولت یازدهم قیمت ارز به زیر 3‌هزار تومان هم رسید سپس ماه‌ها در محدوده 3‌هزار تومان و بالای آن دوام آورد اما در تابستان امسال روند افزایش‌اش را آغاز کرد و در طول یک هفته بیش از 200 تومان افزایش یافت. پس از این افزایش باوجود برخی تلاش‌ها برای کاهش قیمت ارز به محدوده 3500 تومان نزدیک شد و اکنون هم که در حال شکستن این قیمت است.

دکتر خلیلی گفت: برنامه بانک مرکزی این است که یکسان‌سازی نرخ ارز را به اجرا بگذارد اما در حالتی می‌تواند این کار را بکند که بتواند قیمت ارز را به نرخ بانکی نزدیک کند. بانک مرکزی قیمت بانکی ارز را افزایش داد اما افزایش قیمت ارز آزاد، دوباره این تلاش‌ها را ناکام گذاشت. وی افزود: این افزایش قیمت در چند روز گذشته اگر یک جهش قیمت واقعی است می‌تواند زمینه تثبیت را به وجود بیاورد و در این صورت یکسان‌سازی نرخ ارز را به چالش می‌کشد.