طرحی برای ارتقای بانکداری الکترونیک

پس از مخالفت بازاریان و اصناف با اخذ کارمزد در ازای هر تراکنش دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاهی معادل ۱۰۰ تا ۱۲۰ تومان بود که دولت به بانک مرکزی دستور توقف این طرح را داد و قرار شد تا این مسئله پس از بررسی بیشتر و تبادل نظرهای کارشناسانه، اجرایی شود. اما از سوی دیگر رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد که اخذ کار مزد از کارت‌خوان‌ها الزامی است. سیف اعلام کرد که این کار برای ارتقای سطح بانکداری الکترونیک کشور اجتناب‌ناپذیر است. اما بانک مرکزی برای اجرایی کردن این طرح راه همواری را پیش رو ندارد. برنامه تلویزیونی مناظره در یک نظرسنجی پیامکی اعلام کرد 94 درصد از مردم اخذ کارمزد از کارت‌خوان‌ها را مغایر با شرایط اقتصادی خود دانسته و آن را قبول ندارند.

بانکداری الکترونیک به‌عنوان هزینه جاری

اما با وجود مخالفت‌ها، کارشناسان اقتصادی معتقدند که بانکداری الکترونیک برای رونق خود نیازمند زیرساخت‌هایی بوده که برای آن ایجاد درآمد کند به همین جهت است که در تمامی کشورهای پیشرفته در صنعت بانکداری، کارمزد از تراکنش کارت‌خوان‌ها اخذ می‌شود. بر این اساس هادی حق‌شناس، کارشناس مسائل پولی و مالی نیز بر رونق بانکداری الکترونیک تاکید می‌کند و به «فرصت امروز» می‌گوید: رونق بانکداری الکترونیک در ایران الزامی به‌شمار می‌رود زیرا مردم کشور ما به شیوه نگهداری از اسکناس آگاهی ندارند و سالانه بانک مرکزی مجبور است معادل هزاران میلیارد تومان صرف امحای اسکناس فرسوده کند.

وی با اشاره به جایگاه بانکداری الکترونیک در ایران ادامه می‌دهد: بانکداری در قالب الکترونیک یعنی ارائه خدمت. پس هر خدمتی نیز هزینه دارد که باید از محلی تامین شود. از این روست که بانکداری الکترونیک نیز به‌عنوان یک هزینه جاری محسوب می‌شود.

حق شناس یادآور می‌شود: اخذ کارمزد از کارت‌خوان‌ها می‌تواند در تامین این هزینه‌ها موثر باشد اما با توجه به شرایط موجود در شیوه بانکداری کشور، به نحوه، میزان و شیوه کسب این درآمد می‌توان نقدهایی را وارد کرد.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر ورود بانک‌ها به بنگاه داری، خریدوفروش سکه و طلا، خرید مسکن و زمین و غیره می‌گوید: متاسفانه بانک‌ها در عملکرد خود برای بخش‌های گوناگون، نمی‌توانند اعتماد لازم را جلب کنند. از این رو اصناف کمتر مایل به پرداخت این کارمزدها خواهند بود.

جمع‌آوری کارت‌خوان‌ها از برخی فروشگاه‌ها

با این وجود اصناف همچنان بر مخالف خود پافشاری می‌کنند، طوری که برخی از آنها دستگاه‌های کارت‌خوان را از مغازه‌های خود جمع‌آوری کرده‌اند.

ایرج ندیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: در قوانین صنفی، ارزش افزوده باید در عرضه کنترل شود، از این رو بانکداری الکترونیک می‌تواند در ساماندهی نظام مالیاتی کمک شایانی کند.

نماینده مردم لاهیجان در خانه ملت هزینه خدمات الکترونیک را که اصناف از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان پرداخت خواهند کرد را نازل دانسته و ادامه می‌دهد: این میزان کارمزد طی یک ماه در سود اصناف آن‌قدر زیاد نخواهد بود که نتوانند هزینه این خدمت بانکی الکترونیک را پرداخت کنند.

ندیمی جمع‌آوری دستگاه‌های کارت‌خوان توسط فروشندگان را خلاف قانون می‌داند و گفت: این رویکرد قطعا به ضرر مردم بوده زیرا این حقی است که بانک‌ها در جهت رفاه مردم ایجاد کرده‌اند و فروشندگان نیز اجازه ندارند این خدمات را از مردم دریغ کنند.

قابل ذکر است که اوایل دهه 80 نیز کارمزد از کارت‌خوان‌ها بابت هر تراکنش به میزان دو درصد اخذ می‌شد که با ورود بانک‌ها به عرصه رقابت این میزان کاهش یافت و منتفی شد. اکنون بیش از 98 درصد اصناف در مغازه‌های خود دستگاه کارت‌خوان دارندکه برای ارائه خدمات، هزینه‌ای را پرداخت نمی‌کنند اما بانکداری الکترونیک هزینه‌هایی دارد که اصناف می‌توانند آنان را تامین کنند و صنعت بانکداری کشور را رونق دهند. این اختلاف نظر میان بانک مرکزی و اصناف هم‌اکنون در میان اعضای شورای رقابت در حال بررسی است تا نتیجه‌ای اخذ شود که بتوان بانکداری الکترونیک کشور را رونق داده و خدمت شایانی به مردم ارائه شود.