مصاحبه واقعه مدار

مصاحبه واقعه مدار نوع ویژه ای از مصاحبه روایتی است که با اجرای آن، مصاحبه شوندگان، رخدادها یا جنبه هایی از زندگی روزمره خود را توصیف و روایت می کنند. مبنای این نوع مصاحبه بر این پیش فرض استوار است که تجارب افراد در یک حوزه معین به شکل دانش و روایتی- واقعه مدار و دانش معنایی ذخیره و یادآوری می شود.

 در واقع اگر در مصاحبه از روایتگر خواسته شود داستان خود را در محور یک واقعه سازماندهی کند، به آن مصاحبه واقعه مدار یا اپیزودیک گفته می شود.

دانش واقعه مدار در پیرامون تجارب و در ارتباط با شرایط و موقعیت های خاص شکل می گیرد، در حالی که دانش معنایی براساس انگاره ها و روابطی قرار دارد که مجزا از تجارب و موقعیت ها هستند و شکل تعمیم  یافته دارند.

در مورد دانش روایتی- واقعه مدار، واحد اصلی و مرکزی که دانش پیرامون آن شکل می گیرد، جریان و مسیر رویدادها و موقعیت ها در زمینه ویژه آنهاست، اما درمورد دانش معنایی، مفاهیم و روابط میان آنها، واحدهای اصلی و مرکزی محسوب می شوند.

به منظور دستیابی به هر دو نوع دانش واقعه مدار و معنایی از روشی استفاده می شود که طی آن با استفاده از روایت، دانش روایتی-واقعه مدار گردآوری و تحلیل می شود و در ضمن با مطرح کردن پرسش های دقیق، دانش معنایی نیز دسترس پذیر می شود.

مصاحبه واقعه مدار، اظهارات زمینه مداری را در قالب روایت نتیجه می دهد که نسبت به سایر انواع مطالب و اظهارات به تجارب و زمینه ای که این تجارب در آن ایجاد شده اند، نزدیک تر هستند.

از سوی دیگر، در این نوع مصاحبه فرآیند شکل گیری حقایق سریع تر از رویکرد هایی است که با سوالات مستقیم، مفاهیم انتزاعی را هدف قرار می دهند. در مصاحبه واقعه مدار، توجه ویژه معطوف به موقعیت ها یا رخدادهایی است که طی آن مصاحبه شوند، تجاربی در رابطه با مسئله مورد مطالعه داشته است.

مصاحبه شونده براساس ربط موضوعی می تواند هر دو شکل اظهارات (توصیفی یا روایی) را در مورد موقعیت مورد گفت وگو انتخاب کند و همچنین انتخاب سایر موقعیت ها نیز از سوی وی براساس ربط موضوعی انجام می گیرد.

 این نوع مصاحبه در برخی حوزه ها در عین حال که موجب آسان تر شدن بیان تجارب می شود، ذکر جزییات را نیز درمورد موقعیت ها و رخدادها تضمین می کند. با توجه به مطالب یاد شده، به طور خلاصه می توان گفت که مصاحبه واقعه مدار شامل روایت هایی از موقعیت ها یا رویدادها و بحث هایی در جهت شکافتن این زمینه ها برای رسیدن به دانش مفهومی و قاعده مند است.

درمورد مشکلاتی که ممکن است در اجرای مصاحبه واقعه مدار مطرح باشد، باید به مسئله اصلی مصاحبه هایی اشاره کرد که هدف آنها گردآوری اطلاعات در قالب روایی است.

برخی مصاحبه شوندگان در نقل و تعریف روایت گونه موقعیت ها توانایی کمتری نسبت به دیگران دارند که البته این مشکل در مصاحبه واقعه مدار که طی آن شماری از روایت های نسبتا کوتاه مطرح می شود، کمتر از مصاحبه روایتی است که اجرای آن نقل از روایتی کلی از سوی مصاحبه شونده را ایجاب می کند.

مصاحبه واقعه مدار نیز مانند سایر مصاحبه ها امکان گردآوری اطلاعات در مورد کنش ها و تعاملات را فراهم نمی کند، با این حال کسب این گونه اطلاعات نیز از طریق آگاه شدن از دیدگاه های شرکت کنندگان امکانپذیر می شود و همچنین مصاحبه واقعه مدار می تواند تفاوت های موجود میان گروه های مورد مطالعه را از نظر تجاربی که در زمینه مورد بررسی داشته اند، روشن کند. در جلسه آتی مثال هایی در این خصوص در حیطه بازاریابی ارائه خواهد شد.

کارشناس تحقیقات بازار و دانشجوی دکتری بازاریابی