نخستین موج رونق مسکن در دومین ماه تابستان

همزمان شدن پیش‌بینی‌ها برای خروج فضای کلی اقتصاد ایران از رکود با پایان یافتن یخ معاملات مسکن در فروردین باعث شد بخش قابل توجهی از کارشناسان رسیدن اردیبهشت را با پایان رکود چند سال مسکن همزمان بدانند. کار حتی از کارشناسان نیز جدی‌تر شد و مسولان وزارت راه هرچند غیر‌رسمی سخن از آغاز موج جدید معاملات مسکن در ماه دوم بهار گفتند؛ موضوعی که بازار مسکن مانند آنچه در سال‌های قبل از خود نشان داده بود در مقابلش ایستاد تا کار رکود از آنچه بود نیز پیچیده‌تر شود. هرچند در گوشه و کنار بازار صحبت‌ها از آغاز دوباره معاملات، هرچند با شیبی ملایم خبر می‌داد، اما عملکرد قطعی فصل نشان داد نه خریداران و نه فروشندگان اقبالی به بازار مسکن در بهار 94 نداشته‌اند. 

گزارش رسمی وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد «در فصل زمستان سال گذشته تعداد معاملات واحدهای مسكونی افزایش و در پی آن در فصل بهار (به دلیل تعطیلات فروردین ماه) تعداد معاملات تاحدودی كاهش می‌یابد. بر این اساس تعداد معاملات ثبت شده در شهر تهران در بهار سال جاری نسبت به فصل زمستان سال قبل حدود 19‌درصد كاهش یافته است. همچنین تعداد معاملات در فصل بهار سال جاری نسبت به بهار سال 1393 نیز حدود 22‌درصد كاهش داشته و به عدد 34696 رسیده است.»

هرچند بخشی از این آمار با توجه به تعطیلی نوروز و ایام نزدیک به آن طبیعی به نظر می‌رسد اما عملکرد بازار با پیش‌بینی‌های مربوط به بازگشت رونق با قدرت شکست خورد تا امیدها همراه جابه‌جایی فصل به تابستان منتقل شود. نهایی شدن اختصاص تسهیلات جدید به بازار مسکن در کنار توافق هسته‌ای در روزهای ابتدایی تابستان باعث شد بسیاری به این امید ببندند که شاید بازگشت خریداران و فروشندگان به بازار مسکن با تابستان همزمان شود.

مراجعات به بنگاه‌ها افزایش یافته است

هرچند مصادف شدن تیر با ماه رمضان که همه ساله به طور سنتی به بازار مسکن استراحت می‌دهد قدری آمار این فصل را نیز محدود می‌کند، اما باز هم نشانه‌هایی وجود دارد که مرداد را به ماه خروج از رکود نزدیک می‌کند. حسام‌الدین عقبایی، رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران در گفت و گو با «فرصت امروز» از افزایش تردد مردم در بنگاه‌های معاملات مسکن خبر داد و گفت: ‌هرچند هنوز این رقم با آنچه برای خروج از رکود نیاز است فاصله دارد اما در نوع خود نشان از یک تغییر مثبت است که می‌تواند در آینده تاثیراتی جدی داشته باشد.

به اعتقاد وی، این افزایش تقاضا در بازار با توجه به پایان یافتن ماه رمضان و فاز استراحت می‌تواند نشانه‌ای باشد برای بازگشت بخشی از خریداران و فروشندگان به بازار. البته برای ارائه ارزیابی دقیق از این موضوع باید تا پایان تابستان و رسیدن آمارهای دقیق صبر کرد، ولی تا همین جا می‌توان با اطمینان گفت که حضور مردم در بنگاه‌های مسکن در روزهای پس از رمضان افزایش یافته است.

عقبایی در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان انتظار داشت سرنوشت پیش‌بینی‌های امیدوارکننده و عملکرد منفی بازار در اردیبهشت برای مرداد نیز اتفاق بیفتد، اظهار کرد: در اردیبهشت ماه با توجه به مثبت شدن شرایط کلی اقتصاد ایران بسیاری به این امید بستند که تاثیر آن در عرصه مسکن نیز قابل مشاهده شود، اما به دلایل مختلف این موضوع به تعویق افتاد. رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران انتظار اقتصاد برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای را یکی از اصلی‌ترین دلایل به تعویق افتادن رونق عنوان کرد و گفت: ما انتظار داشتیم با نهایی شدن مذاکرات لوزان این امید به بازار تزریق شود که امکان سرمایه‌گذاری‌های جدید وجود دارد، اما در دو طرف بازار چه خریداران و چه فروشندگان ترجیح دادند به جای ورود به این عرصه در بهار، سرمایه‌گذاری‌های جدید را به نهایی شدن توافق موکول کنند که در تیر ماه به نتیجه رسید.

وی نرسیدن تسهیلات دولتی به متقاضیان فعال در بازار را یکی دیگر از دلایل تاخیر در خروج از رکود دانست و تصریح کرد: ‌با توجه به شرایط سختی که در سال‌های گذشته بر بازار گذشته قطعا بخش قابل‌توجهی از خریداران خانه برای حضور فعال در بازار نیاز به حمایت‌ و پشتیبانی‌های دولتی دارند. با وجود اینکه طرح تخصیص این وام‌ها در ماه‌های پایانی سال قبل نهایی شد، اما بنا به دلایلی اختصاص آنها به تعویق افتاد.

عقبایی ادامه داد: نبود اقبال لازم بین بانک‌ها از یک سو و زمان‌بر بودن دریافت برخی وام‌ها مانند وام 80‌میلیونی که نخستین حواله‌های آن در سال 95 به بازار می‌رسند از سوی دیگر وقوع تغییرات جدی را به ماه‌های آینده موکول کرد. به اعتقاد وی، یکی دیگر از عواملی که به تمدید زمان رکود کمک کرده نبود قدرت خرید لازم بین مردم است. هرچند تحولات مثبتی در این زمینه اتفاق افتاده اما برای بهبود یافتن این قدرت خرید باید به بازار مسکن زمان بیشتری داد. عقبایی معتقد است هرچند هنوز برای پیش‌بینی بهبود اوضاع در تابستان جاری زود خواهد بود اما با توجه به افزایش مراجعه متقاضیان به بنگاه‌های معاملات ملکی در سراسر کشور شاید بتوان انتظار داشت که یخ رکود کم‌کم آب شود. 

این صحبت‌ها که بر پایه اطلاعات دریافت شده از وضعیت خریدوفروش در سراسر کشور است نوید بازگشت سرمایه‌ها را به عرصه‌ای می‌دهد که چند ده شغل مستقیم و غیرمستقیم با آن در ارتباطند. با توجه به درک وزارت راه و شهرسازی از این موضوع شاید سرانجام مقدمات خروج اقتصاد ایران از رکود در سایه تحرک در مسکن به وجود آید؛ خروجی که بنا بود اردیبهشت بار آن را بر دوش بکشد اما حالا مسولیتش بر عهده دومین ماه تابستان است.