نگاهی اجمالی به یک اوره‌ساز خوش‌نام

شرکت پتروشیمی خراسان یکی از چهار تولیدکننده اوره و آمونیاک در کشور است که در منطقه خراسان قرار دارد. این شرکت در سال 1369 به ثبت رسیده و در سال 1391 در فرابورس پذیرفته و عرضه شد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، گسترش نفت و گاز پارسیان و پتروفرهنگ از سهامداران عمده این شرکت هستند. محصولات این شرکت شامل اوره، آمونیاک و کریستال ملامین است که ظرفیت اسمی تولید این محصولات به ترتیب 495، 330 و 20 هزار تن در سال است. این شرکت معمولا با ظرفیتی بیش از ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کند، به‌طوری‌که از سال 1387 تاکنون، بیشترین تولید اوره این شرکت در سال 1389 با 23/1 برابر ظرفیت اسمی و کمترین میزان تولید اوره در سال 1391 با 11/1 برابر ظرفیت اسمی حاصل‌شده است. (جدول 1)

بخش زیادی از آمونیاک تولیدشده، توسط خود شرکت طی فرآیند تولید اوره مصرف می‌شود و بخش کمی از اوره تولیدی نیز برای تولید کریستال ملامین صرف می‌شود. مشاهده روند چندساله و همچنین بررسی سایر شرکت‌های تولیدکننده اوره و آمونیاک حاکی از آن است که به ازای هر یک‌تن آمونیاک، 75/1 تن اوره تولید می‌شود و تغییرات ناچیز این نسبت به دلیل تغییر کیفیت گاز خوراک دریافتی، تغییر شرایط و عوامل تولید و... است. میزان پیش‌بینی‌شده تولید برای سال 1394 بسیار محافظه‌کارانه و دور از ذهن به نظر می‌رسد، زیرا این شرکت در بدترین حالت 11درصد بیش از ظرفیت اسمی خود اوره تولید کرده است ولی ظرفیت پیش‌بینی‌شده این شرکت برای سال 1394 کمتر از ظرفیت اسمی است.

در مورد فروش شرکت باید گفت که پتروشیمی خراسان تقریبا تمام محصولات تولیدی خود، به‌جز مقادیر خودمصرفی را به فروش می‌رساند. این شرکت تقریبا نیمی از محصولات را در بازار داخلی و با نرخ دولتی و بقیه را با نرخ جهانی و نرخ تسعیر ارز آزاد می‌فروشد.یکی از مسائل مهمی که سود این شرکت را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است، همین موضوع فروش داخلی است.به دلیل اینکه اوره، ماده اولیه و اصلی کودهای شیمیایی است، دولت شرکت‌های تولیدکننده اوره را مجبور به فروش اوره به کشاورزان و تامین نیاز داخلی، با نرخ مصوب و دستوری کرده است. این در حالی است که این شرکت خوراک و مواد اولیه موردنیاز خود را بدون دریافت یارانه و با قیمت‌های آزاد تهیه می‌کند.در پیش‌بینی سود هر سهم سال 1394، شرکت نرخ فروش داخلی خود را بر مبنای نرخ جهانی اوره در نظر گرفته است.با توجه به کش‌وقوس‌های یک‌ساله شرکت‌های تولیدکننده اوره برای گرفتن افزایش نرخ از دولت و به نتیجه نرسیدن این تلاش‌ها، می‌توان گفت که این پیش‌بینی کمی خوش‌بینانه به نظر می‌رسد. اما در مورد نرخ فروش صادراتی و نرخ تسعیر ارز پیش‌بینی‌شده می‌توان گفت که شرکت با دیدی منطقی این ارقام را در نظر گرفته است.

مواد اولیه اصلی مجتمع پتروشیمی خراسان گاز شیرین است که تقریبا 50درصد گاز ورودی به مجتمع به‌عنوان گاز خوراک و بقیه به‌عنوان سوخت مصرف می‌شود. این شرکت نیز مانند تمام واحدهای پتروشیمی دیگر، تا پایان سال 1392 خوراک و سوخت خود را با نرخ حدود 750 ریال دریافت می‌کرد؛ اما با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی به 3445 ریال یا 13 سنت و نرخ سوخت آنها به 1320 ریال افزایش یافت که حاشیه سود شرکت‌ها را به‌شدت تحت تاثیر قرارداد.این شرکت در پیش‌بینی سال 1394 خود نرخ خوراک را 8 سنت در نظر گرفته است. اما با توجه به مصاحبه‌ها و سخنان مسئولان به‌نظر می‌رسد خبری از این تخفیف شیرین و موثر در کار نیست و صورتحساب سال 1394 این شرکت‌ها با نرخی غیر‌از 8 سنت و در حالت منطقی با 13 سنت ارسال خواهد شد.(جدول2)

نتیجه‌گیری:

شرکت پتروشیمی خراسان به دلیل واقع‌شدن در منطقه خراسان، موقعیت استراتژیک بسیار خوبی برای صادرات به کشورهای منطقه شرق و شمال شرق ایران دارد.از سوی دیگر، نبودن رقیب در منطقه مذکور باعث شده تا فروش صادراتی شرکت از حاشیه اطمینان خوبی برخوردار باشد.کیفیت عملیات و تولید این شرکت بدون مشکل بوده و درمجموع پتروشیمی خراسان، شرکتی کم ریسک و خوب ارزیابی می‌شود.تنها نکات منفی تاثیرگذار بر این شرکت ریسک قوانین و مقررات دولتی نظیر نرخ‌های مصوب فروش یا نرخ خوراک دریافتی است که می‌تواند سود هر سهم پیش‌بینی‌شده شرکت در سال 1394 را تحت تاثیر قراردهد.

اما با توجه به اینکه مقادیر تولید و فروش برای سال 1394 بسیار پایین برآورد شده‌اند، می‌توان در حالت ساده مفروضات خوش‌بینانه و بدبینانه شرکت را باهم خنثی کرد. به‌نظر می‌رسد حداقل سود 1600 ریال برای سال 1394 شرکت دور از ذهن نباشد و در حالت بدبینانه شرکت این میزان سود را برای هر سهم محقق سازد. لازم به ذکر است درصورتی‌که تغییری در نرخ خوراک دریافتی یا نرخ فروش داخلی تولیدکنندگان اوره رخ دهد، سود هر سهم این شرکت‌ها تغییرات چشمگیری را تجربه خواهد کرد و اگر این تغییرات مثبت باشند، سودآوری این شرکت‌ها به‌شدت افزایش خواهد یافت.

* کارشناس سرمایه گذاری شرکت کانوز آرمان پارس