پرواز بلند ایران برای توسعه و پیشرفت

وال استریت ژورنال در گزارشی به پروژه های بلندپروازانه فرودگاهی ایران پرداخته و نوشته است موفقیت در این بخش، ساختمان اقتصاد ایران را محکم می کند

فرودگاه بین المللی تهران در مراحل اولیه یک بازنگری تدریجی است که بخشی از یک طرح درازمدت برای توسعه تجارت و تبدیل ایران به قطب منطقه ای است.

امید ایرانی ها این است که در چارچوب این طرح دو پایانه جدید و یک منطقه فرودگاهی تجارت آزاد احداث کنند که شامل بخش های صنعتی، لجستیک، هتل و سالن های کنفرانس خواهد بود. این طرح در مراحل اولیه است اما مقامات ایران امیدوارند با ایجاد «شهر فرودگاهی امام خمینی» شرکت های خارجی و اپراتورهای بین المللی ترغیب شوند تهران را به سایر هاب های منطقه ای ترجیح دهند.

اجرایی شدن این پروژه ها می تواند میلیاردها دلار ثروت برای کسب وکارهای منطقه ای و بین المللی در بخش  ساخت و ساز و مسکن به همراه داشته باشد. دو شرکت فرانسوی Bouygues و Aeroports که فرودگاه های بزرگ اورلی و شارل دوگل را ساخته اند، امسال مذاکراتی برای در دست گرفتن این پروژه عظیم با مقامات ایرانی انجام داده اند.

سال گذشته، مجموعه هتل های AccroHotels فرانسه قراردادی با ایرانی ها امضا کردند که براساس آن مدیریت دو هتل Novotel و Ibisرا برای فرودگاه فعلی برعهده گرفته و زیرساخت های لازم برای توسعه فرودگاه را هم فراهم کند.

علی صباغی، مشاور رئیس شهر فرودگاهی امام خمینی می گوید که او و همکارانش امیدوارند این پروژه را به سرانجام برسانند.

برای مثال، منطقه دوبی جهانی مرکزی یا Dubai World Central  در امارات که در سال ۲۰۱۰ افتتاح شد، هسته اصلی یک فرودگاه جدید است که قرار است ظرفیت دستکم ۱۶۰ میلیون مسافر و ۱۲ میلیون تن بار را در سال داشته باشد.

در این فرودگاه مناطق خاص لجستیکی، نگهداری از هواپیما، ساختمان های مسکونی و منطقه ای مختص کشورهای حوزه خلیج فارس وجود خواهد داشت. سال  گذشته شرکت Hilton Worldwide  موافقت کرد که یک هتل 535 اتاقی را در آنجا مدیریت کند.

آقای صباغی دراین باره گفت: «این اعداد و ارقام بزرگ هستند و ما بدون زیرساخت های لازم و کار زیاد نمی توانیم به آنها دست پیدا کنیم.»

 او ادامه داد: «اگر ما بتوانیم به سهم خود در بازار در چارچوب برنامه ای 15ساله برسیم، درواقع فاصله خود را کم کرده ایم. این یک رقابت سخت است، اما دولت درحال ازمیان برداشتن موانع برای رسیدن به این هدف است.»

مناطق ویژه اقتصادی در سراسر جهان با اهداف و قوانین گوناگون وجود دارد. بسیاری از این مناطق ویژه طراحی شده اند تا به تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان اجازه تجارت بدون درنظرگرفتن قوانین محلی را داده و از کاهش معافیت بدهی های مالیاتی بهره مند شوند.

چین نمونه موفقی در استفاده از مناطق تجاری آزاد به عنوان بستر های آزمایشی برای طراح های آزادسازی تجارت و اقتصاد است. در هاب تجاری منطقه دوبی، مناطق آزاد با برداشتن خط قرمزها سرمایه گذاری های خارجی خود را افزایش داده  و با کاهش محدودیت ها حرکت سرمایه ای را تسهیل کرده اند.

ایران درحال حاضر شش منطقه تجاری آزاد ازجمله منطقه آزاد چابهار را دارد که در سال 1992 در سواحل جنوب شرق ایران و نزدیک مرزهای پاکستان ایجاد شد. اروند دیگر منطقه آزاد تجاری ایران است که در نزدیکی مرز عراق در جنوب غربی ایران قرار دارد. توسعه گمرک و ساختمان های اداری در نزدیکی رود اروند و فرودگاه شهر خودنمایی می کند. منطقه آزاد اروند همچنین برنامه هایی برای توسعه زیرساخت ها دارد.

سال گذشته، مقامات این منطقه قراردادی با سرمایه گذاران آلمانی برای ساخت 30 توربین بادی با هدف تولید برق امضا کردند. اما فرودگاه شهرستان یک پروژه مهم تر به شمار می آید چون شهر را به تهران، پایتخت و بزرگ ترین شهر ایران، متصل می کند.

طبق گفته آقای صباغی، این منطقه که قرار است در 20 سال آینده در بخش های مختلف توسعه یابد، نیاز به ده ها میلیارد دلار سرمایه برای رسیدن به این هدف دارد.

ایرانی ها مشاوران فرودگاهی هلندی را استخدام کرده اند که رزومه خوبی دارند. آنها به عنوان مشاور اصلی روی پروژه های بزرگی چون فرودگاه شهرهای مکزیکو، کوالالامپور و پکن کار کرد ه اند. آنطور که آقای صباغی گفته، گروه مشاور NACO برآورد کرده اند که «ترمینال ایرانشهر» 2 میلیارد دلار برای ایران هزینه دارد. ترمینال ایرانشهر یکی از بخش های اصلی شهر فرودگاهی جدید است و قرار است ظرفیت 20 میلیون مسافر را داشته باشد.

دراین حال، شرکت هایی از کره جنوبی، هلند، فرانسه و چین قرارداد هایی را امضا کرده یا درحال مذاکره برای پیوستن به این تلاش اقتصادی هستند. برخی از این شرکت ها از سوی دولت کشورشان هم حمایت می شوند. در گذشته، برخی از این کشورها در ارائه کمک مالی برای طرح های گوناگون در بخش ساخت وساز و مسکن و دیگر کسب وکارها مشارکت داشته اند.

احیای فرودگاه ها و بخش حمل ونقل درکل یکی از کلیدی ترین اقدامات توسعه ای پس از رفع تحریم ها در سال گذشته به شمارمی آید. اما نخستین گام مهم به سوی ساختن ساختمان محکم اقتصاد در ایران، آزاد کردن انتقال کالا از طریق مرزهای ایران است که اولویت دولت حسن روحانی محسوب می شود.

سیامک گودرزی، مدیر ارشد اجرایی گروه مشاوره ایران آزاد می گوید: باید بگویم که بخش حمل ونقل نخستین بخشی است که به سمت گرفتن سرمایه ها حرکت کرده است. هدف این شرکت جذب سرمایه های مشتریانی است که به سمت ایران سرازیر می شوند.

«ایران مزیت جغرافیایی بزرگی دارد و آن قرار گرفتن بین آسیا و اروپا است.» این را مریم کیایی، مدیر توسعه بین المللی کسب وکار شرکت راه شهر، یکی از شرکت های بزرگ زیرساختی در ایران، می گوید. به گفته این بانوی ایرانی شهر فرودگاهی امام خمینی می تواند هاب منطقه خاورمیانه باشد.

از سویی انتقادهایی هم به همکاری با شرکت های چینی وجود دارد و منتقدان می گویند چینی ها مثل شهر فرودگاهی بین المللی خود در پکن کار نمی کنند. همکاری میان شرکت های خارجی و چینی برای چینی ها خوب بوده است، چون آنها توانسته اند فناوری ها و قوانین خود را ارتقا دهند. اما این انتقال فناوری با انتقادهایی هم روبه رو بوده است. چون به گفته

اسوار پراساد، یکی از کارمندان موسسه معتبر بروکینگز، چینی ها از شرکت های خارجی به شکلی کنترل شده استفاده می کنند تا خودشان را بالا بکشند.