بررسی کاهش نرخ تسهیلات بر شرکت‌های واسپاری / چشم‌انداز مثبت لیزینگ‌ها

آیا مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار در زمینه کاهش نرخ تسهیلات اعطایی شرکت‌های لیزینگی(واسپاری) به 21 درصد و از سوی دیگر مصوبه هشتم اردیبهشت ماه در زمینه کاهش نرخ عقود مشارکتی (تعیین سقف حداکثری 24 درصد) زمینه رشد سودآوری این شرکت‌ها را فراهم خواهد ساخت یا خیر؟ طبق اخبار منتشره توسط خبرگزاری ایسنا که ذکر شده است: «نرخ سود مورد عمل شرکت‌های لیزینگ معادل 21 درصد تعیین می‌شود. دریافت هرگونه وجه اضافی از سوی شرکت‌های مزبور برای اعطای تسهیلات ممنوع است.» روز یکشنبه 13 اردیبهشت ماه 1393 شاهد حجم‌های عرضه و تشکیل صف فروش در برخی از نمادهای لیزینگی بودیم. در تحلیل بنیادی ذیل به این می‌پردازیم که عرضه‌های موجود بدون هرگونه تحلیل و صرفاً جوسازی منفی بر نمادهای لیزینگی بوده است.

در حال حاضر نرخ تامین مالی شرکت‌های لیزینگی بورسی طبق آخرین اطلاعات منتشره بودجه‌های پیش‌بینی شده سال 1394 به شرح جدول ذیل است. 

طبق ماده 3 مصوبه شورای پول و اعتبار در هشتم اردیبهشت ماه 1394، سقف نرخ سود مورد انتظار عقود مشارکتی هنگام عقد قرارداد بین بانک‌ها و موسسات اعتباری و مشتری معادل 24/0 درصد تعیین می‌شود.» با توجه به اینکه شرکت‌های لیزینگ عمدتا تامین مالی کوتاه‌مدت یک ساله با نرخ‌های جدول فوق‌الذکر را تدارک دیده اند، لذا کاهش نرخ عقود مشارکتی به سطح حداکثری 24 درصد می‌تواند زمینه کاهش هزینه تامین مالی شرکت‌های لیزینگی لیزینگ رایان سایپا (ولساپا) و شرکت بهمن لیزینگ (ولبهمن) را در مقایسه با سایر لیزینگ‌های حاضر در بورس فراهم سازد و عملاً اسپرد کاهش هزینه تامین مالی برای ولساپا و ولصنم به ترتیب 5درصد و 6درصد را به همراه داشته باشد. 

در مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ تسهیلات اعطایی شرکت‌های لیزینگ از 22 درصد به 21 درصد، عملاً شاهد کاهش یک درصدی درآمد تسهیلات اعطایی لیزینگ‌ها خواهیم بود. اما در این بین می‌توان نتیجه گرفت که اسپرد خالص کاهش هزینه تامین مالی و کاهش درآمد لیزینگ برای دو لیزینگ ولساپا و ولبهمن به ترتیب 4 و 5 درصد خواهد بود و به رشد سودآوری این دو شرکت‌ لیزینگ منجر خواهدشد. 

لازم به ذکر است که طبق یادداشت 3-1 و 4-1 مفروضات نخستین بودجه حسابرسی شده شرکت لیزینگ رایان سایپا، نرخ سود مؤثر قراردادهای فروش لیزینگ عادی شامل 22درصد نرخ اعلامی بانک مرکزی و 9.5درصد دریافتی (به‌عنوان خدمات پس از فروش به شرح یادداشت 3-7-یادداشت تسهیلات اعطایی) از مشتریان میانگین تسهیلات اعطایی برای هر مورد تقاضا برای خودروی پراید 85 میلیون ریال با 36 قسط محاسبه شده است. لذا عملاً نرخ موثر تسهیلات اعطایی بانک پس از کاهش نرخ تسهیلات اعطایی حاصل جمع 21 درصد و 9.5 درصد برای شرکت لیزینگ رایان سایپا خواهد بود. 

طبق بند 1-1-4- یادداشت 4 مفروضات نخستین بودجه حسابرسی شده شرکت بهمن لیزینگ، درآمد تامین مالی با فرض اعطای تسهیلات به میزان 55 درصد مبلغ فروش و با دوره بازگشت چهار ساله با نرخ سود 22درصد (تا مرداد 93، 15درصد) و نیز درآمد اقساط منعقده در سنوات قبل که در سال بودجه سررسید می‌شود، شناسایی شده است و همچنین طبق یادداشت 2-1-4- همین بودجه نرخ فروش خودرو با 10 درصد افزایش نسبت به مبلغ خرید برآورد شده است. لذا نرخ بهره موثر تسهیلات اعطایی ولبهمن پس از اجرای مصوبه مذکور حاصل جمع 21 درصد و 10 درصد یعنی عملاً 31 درصد خواهد بود. 
 

در پایان می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کاهش نرخ سود عقود مشارکتی بانک‌ها به 24 درصد زمینه کاهش هزینه تامین مالی لیزینگ ولساپا و لبهمن را در مقایسه با سایر لیزینگ‌ها فراهم آورده است و این درحالی‌است که نرخ تسهیلات لیزینگ تنها یک درصد کاهش داشته است. لذا جوانب موضوعات اتفاق افتاده در کل اثر بسیار مثبتی را در بلندمدت برای لیزینگ‌های مذکور به همراه خواهد داشت به‌ویژه اینکه تسهیلات دریافتی این‌گونه لیزینگ‌ها از بانک‌ها کوتاه‌مدت و تسهیلات اعطایی لیزینگ بلندمدت سه الی پنج سال بوده و لذا بالطبع کاهش نرخ سود سناریوی واقع‌گرایانه برای رشد سودآوری شرکت‌های لیزینگی با نرخ‌های تامین مالی بالا بوده است و از این طریق به رشد روزافزون فروش شرکت‌های ذی‌ربط و طرف قرارداد خود منجر می‌شوند.