گرمایش زمین و رقابت برای کاخ سفید

دو حزب رقیب ریاست جمهوری در آمریکا دیدگاهی کاملا متفاوت نسبت به پدیده داغ این روزهای جهان یعنی گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی دارند. خانم هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات با دید علمی به قضیه نگاه می کند و می خواهد با نصب نیم میلیارد پنل خورشیدی تا پایان دور اول ریاست جمهوری خود کشورش را به «ابرقدرت انرژی پاک» تبدیل کند. حال آنکه دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری خواه افزایش دمای زمین را چندان تهدید نمی داند و اولویتش کاهش هزینه های تولیدکنندگان و بازیابی صنعت زغال سنگ است.

خانم کلینتون از حامیان سرسخت توافق نامه پاریس در تغییرات آب و هوایی است که در ماه آوریل امسال به امضای مقامات 171 کشور جهان رسید، اما آقای ترامپ اگر رییس جمهور شود می خواهد دوباره مذاکره کند تا آمریکا از این پیمان خارج شود چون آمریکا بزرگ ترین اقتصاد جهان است و بیشترین میزان گازهای گلخانه ای را در دنیا پس از چین منتشر می کند، نتیجه این کشمکش کل دنیا را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

حالا سوال اینجاست که نتیجه این کشمکش برای ایالتی چون اوهایو که همزمان میزبان برخی از قدیمی ترین نواحی زغال سنگ خیز و البته نوآورترین سازندگان پنل های خورشیدی است، چه خواهد شد؟

در سراسر شرق این ایالت، رودخانه بزرگ اوهایو قرار دارد که مثل یک شاهرگ برای صنعت زغال سنگ آمریکاست که با ماشین آلات سنگین، ایستگاه های بارگذاری و نیروگاه ها شیب تند و سرسبز رودخانه را پوشانده است.

در طول بیش از یک قرن، این منطقه و صنعت آن برگ برنده تولید برق برای اقتصاد آمریکا بود؛ صنعتی که زغال سنگ را می سوزاند تا برق تولید کند. در اوهایو از طریق این صنعت هم اشتغال زایی زیادی می شود و هم شغل های پردرآمدی وجود دارد.

به همین دلیل منطقه رشد خوبی به خود دیده است، اما در سال های اخیر اوضاع تغییر کرده است. آلودگی حاصل از دودکش  ها به تدریج چند بار با وضع دسته دسته قوانین تازه محدود شد؛ قوانینی که ابتدا برای انتشار دی اکسیدسولفور، بعد دی اکسیدنیتروژن و حالا دی اکسیدکربن وضع شده است.

وضع چنین قوانینی عجیب نیست، اما واقعیت این است که قوانین زیست محیطی تنها چالش صنعت زغال سنگ در آمریکا نیست. دیگر چالش پیش روی این صنعت، استخراج است. به تازگی در روند استخراج انقلابی رخ داده که آن را شیل می گویند و از این راه می توان به گازهای ارزان تر و پاک تری نسبت به زغال سنگ دست یافت.

نتیجه همه اتفاقاتی که می افتد این است که تقاضا برای زغال سنگ پایین می آید و معادن مدت هاست به همین دلایل با مشکل مواجه هستند. تا الان بیش از 50 شرکت معدنی ورشکست شده اند. این روند باعث می شود که افراد زیادی قربانی و معادن تا پایان سال کاملا بسته شوند.

خانم کلینتون به شدت با این روند موافق است و حتی یک جمله معروف دارد که می گوید: «می خواهیم بسیاری از معدنچی ها و شرکت های زغال سنگ را از دور کسب وکار خارج کنیم.» او البته بعدها این نظر خود را شفاف تر کرد. منظور او از این گفته این بود که رفتن به سمت انرژی های پاک تر قطعا به معنی دست کشیدن از مصرف زغال سنگ نیست. او در واقع می خواهد با این کار از جوامع در روند این انتقال حمایت کند، اما به هرحال این دیدگاه آسیب خودش را دارد.

یکی از معدن دارها در گفت وگو با بی بی سی گفت: «آنچه اتفاق می افتد این است که وقتی دو معدنچی معادن زغال سنگ اخراج می شوند، حتی اگر همه چیز هم داشته باشند، اینجا خانه شان است و وقتی از اینجا اخراج شوند، خانه خود را به هیچ کس نمی فروشند.»

آقای ترامپ اما با حرف های این معدنچی و کلا سرپا بودن معادن زغال سنگ کاملا موافق است. او زغال سنگ را مثل یک نعمت و سرمایه ملی می بیند و خود را مسئول حفظ هزاران شغل ایجادشده از این راه می داند.

واقعیت این است که از دیدگاه ترامپ اصلا کثیف بودن زغال سنگ به عنوان یک سوخت فسیلی معنایی ندارد چون گرمایش زمین تنها یک «شوخی» است. البته او بعدها این گفته خود را درباره گرمایش زمین تنها یک جوک بامزه خواند.

حالا یک سوال دیگر مطرح می شود و آن اینکه دیدگاه جایگزین چیست؟ تنها 100 مایل دورتر از اوهایو شهر تولدو است که در باغ وحش آن یک پنل خورشیدی نصب شده است. با حضور شرکت های بزرگی چون وال مارت که در انرژی های تجدید پذیر سرمایه گذاری می کنند، نصب تجهیزات اینچنینی در کشوری چون آمریکا که مصرف انرژی در آن بالاست، چندان غیرمعمول و عجیب به نظر نمی رسد.

مدیران این نوع تجهیزات و شرکت ها نمی خواهند پای شان به کشمکش های سیاسی باز شود، اما بحث شان این است که همه ما شاهد یک تغییر و تحول بنیادین هستیم. پنل های خورشیدی نه تنها باعث افزایش بهره وری شده بلکه قیمت ها را هم کاهش داده است.  

خورشید و انرژی های خورشیدی دیگر یک سوژه باکلاس برای ثروتمندان نیست. نصب بزرگ ترین پنل های خورشیدی در آفتابی ترین بخش های آمریکا یعنی ایجاد توان برای تولید برق با هزینه ای که قابل رقابت با برق تولیدشده از زغال سنگ است.

اگرچه انرژی خورشیدی هنوز هم به یک انرژی دائمی تبدیل نشده و مثلا تنها هنگام تابش خورشید می توان از آن بهره برد، اما هزینه ها را برای تولید انرژی کاهش می دهد. این یعنی در طول روزهای داغ تابستان، وقتی سیستم های تهویه هوا با تمام قدرت درحال کار کردن هستند، عرضه انرژی برق می تواند بدون کربن و درنتیجه بدون آلودگی باشد.

اینکه هواداران اوهایو و معادن زغال سنگش موفق می شوند ترامپ را به کاخ سفید بفرستند یا کسانی که بهره انرژی های خورشیدی را در گردشگاه های تولدو دیده اند، پیروز شده و هیلاری کلینتون را به ساختمان ریاست جمهوری بفرستند، هنوز مشخص نیست. اما آنچه معلوم است اینکه هر یک از این دو نفر که رئیس جمهور شود، نه تنها بر سیاست های آمریکا در برخورد با گرمایش جهانی تاثیرگذار است بلکه می تواند روند این پدیده آب و هوایی را در کل دنیا تحت تاثیر خود و سیاست هایش قرار دهد.

البته به این نکته هم باید توجه کرد که اگر روند کاهش هزینه های انرژی های خورشیدی ادامه پیدا کند و ارزش زغال سنگ نیز در برابر گاز شیل کم و کمتر شود، دیگر حتی پیروزی ترامپ هم مانع از رفتن به سمت منابع انرژی پاک تر نخواهد شد.

حتی برخی جمهوری خواه ها هم اکنون هوادار انرژی های پاک هستند. آنها موافق انرژی های پاک هستند، اگرچه جمهوری خواه اند و از ترامپ طرفداری می کنند.