آجرهایی از جنس دانش در معماری اقتصاد کلان

اغلب شهروندان تمایل دارند در خانه ای زندگی کنند که دیوارهایی امن، سقفی مطمئن و وضعیت اقتصادی و ارزشی سطح بالا داشته باشد، اما رسیدن به چنین خانه ای چندان ساده نیست. حتی داشتن این خانه هم تضمینی برای امنیت و آسایش دائمی نخواهد بود.

با هر زلزله، سیل یا... بنیان های خانه دستخوش لرزش شده و در آستانه نابودی قرار خواهد گرفت. اگر اقتصاد را خانه ای امن برای گردش مالی و رشد و شکوفایی شاخصه های مالی هر کشور در نظر بگیریم، می توانیم چنین فرض کنیم که هر نوع رکود، تحریم و... در حکم بلایایی هستند که پایه های اقتصادی کشورها را دستخوش تزلزل می کند.

با این تفاسیر، کشورهایی همچون ایران که سال ها در شرایط تحریم ایستادگی کرده اند، مسیری طولانی، اما امیدوارانه برای بازسازی روند رشد اقتصادی در پیش دارند. یکی از اصول اقتصادی که این روزها برای اغلب کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته حائز اهمیت است، توجه به اصول اقتصادی مبتنی بر دانش و ایجاد زیرساخت هایی برای تسهیل روند رشد است.

نگاهی به تجربه اغلب کشورهای در حال توسعه نشان می دهد تکیه بر اصول مدیریت دانش و اقتصاد دانش بنیان تا چه حد مهم است. به طور قطع بخش بزرگی از تحولات اقتصادی اواخر قرن نوزدهم و بعدها در طول قرن بیستم، حاصل تاکید بر دانش و مدیون رشد صنایع دانش بینان است.

درس های کره جنوبی از انقلاب صنعتی

یکی از مثال های جالب در خصوص سرعت گیری رشد اقتصادی بر مبنای دانش، کشور کره است. از دهه 90 میلادی تاکنون، پیشرفت کره جنوبی در سطح ملی بی نظیر بوده و همتای آسیایی ندارد. سرمایه گذاری های چشمگیر دولت کره در بخش های فناوری، اطلاعات و مخابرات از یک سو و بازدهی های مکرر اقتصادی حاصل از توسعه زیرساخت ها از سوی دیگر، باعث شده این روزها نام کره به عنوان کشوری با برندهای موفق تجاری شهرت یابد. تولید و صادرات بین المللی کره در بخش لوازم الکترونیک خانگی و صنعتی حاصل سیاست های صحیح دولت در قبال صنایع پربازده است.

بسیاری از برندهای مشهور و محبوب کره ای با پشتکار کارآفرینان و تحت حمایت دولت به وضعیت فعلی رسیده اند. افزایش توجه به دانش و مهارت های منابع انسانی عامل مهم دیگری است که موفقیت این سال های کره را رقم زده است. درواقع می توان چنین استنباط کرد که اتفاقات مرتبط با سال های اولیه انقلاب صنعتی برای دولتمردان کره ای مانند کلاس درس خلاقیت و تکنیک عمل کرده است.

بنگلور؛ ستاره درخشان هند

هندوستان از دیرباز مهد دانش هایی همچون ریاضیات و علوم کامپیوتری تلقی می شده و در این خصوص شهرتی قابل توجه دارد. با این وجود بنگلور بین تمامی شهرستان های هند، وضعیتی درخشان تر دارد. پیشرفت تکنولوژیک در این شهرستان، از ورود اینترنت پرسرعت و مشاغل مجازی آغاز شد و بعدها در بخش های مهمی چون صنعت و کشاورزی تبلور پیدا کرد.

بسیاری از غول های فناوری جهان همچون جنرال الکتریک، مایکروسافت و... در بنگلور سرمایه گذاری کرده و شعبی معتبر نیز دایر کرده اند. توجه به توسعه فناوری و اقتصاد دانش بنیان در این شهرستان، به رشد اقتصادی، اشتغال زایی، رونق کسب و کارهای محلی و کاهش نرخ بیکاری کمک شایانی کرده و نام بنگلور را از تمامی شهرستان های هند مجزا کرده است.

تعهد سنگاپور به اقتصاد دانش بنیان

در بین بسیاری از کشورهای آسیایی که در حال طی کردن مرحله  گذار هستند، سنگاپور یکی از کشورهای موفق در عرصه دانش و نوآوری است. این کشور در طول دهه های اخیر، تجاربی موفق کسب کرده و نام خود را در بین کشورهای برتر آسیایی جای داده است.

طی پنج سال گذشته دولت سنگاپور، بالغ بر 12 میلیارد دلار هزینه صرف افزایش سطح زیرساخت های اقتصاد دانش بنیان کرده است. تشکیل شوراهای آموزشی و پژوهشی، تمرکز بر اشتغال زایی، برگزاری کنفرانس های بین المللی و توسعه فضاهای تولید و کسب و کار، از مهم ترین فعالیت های دولت سنگاپور طی یک دهه اخیر است.

یکی از مهم ترین موارد تمرکز سنگاپور در این سال ها افزایش سطح بهره وری نیروی کار و توجه به قابلیت های منابع انسانی است. اهمیت دادن به مواردی مانند ارتقای سطح فرهنگ سازمانی، آموزش های ضمن خدمت به کارکنان، تاکید بر حضور تکنولوژی در محیط کار، افزایش ارتباط و تعامل انسان و رایانه در فضاهای شغلی و تسریع روند ارائه خدمات و تولید کالاها در سایه دانش مداری از جمله فعالیت های تحسین برانگیز دولت سنگاپور است.

مالزی؛ رشد تدریجی و مستمر

مالزی روند رو به رشد مستمر، تدریجی و قابل اطمینانی دارد. قسمت بزرگی از این رشد به آموزش و پرورش و ترویج رشد بر پایه دانش متکی است. درواقع، سیاست کلی مالزی برای تدوین برنامه های رشد و توسعه اغلب بر پایه آموزش و ترویج زیرساخت های این حوزه متمرکز است. شواهد تجربی در مالزی نشان می دهند این کشور طی یک دهه گذشته در حوزه تجارت الکترونیک و تبدیل شدن به پایگاهی برای مبادلات تجاری در منطقه بسیار موفق عمل کرده و از این حیث سودی قابل توجه برده است.