تحلیل برندهای ایرانی براساس توان‌ شان جهت تبدیل شدن به برند جهانی / آیا همای سعادت بیدار شده است؟

40سال تحریم خطوط هوایی کشور به‌خصوص ایران ایر (هما) باعث شد ناوگان پروازی کشور فرسوده شود و برند این خط هوایی پرافتخار به یکی از ناامن‌ترین خطوط هوایی دنیا تغییر کند. از طرف دیگر متاسفانه شعار شرکت هما «با بال‌های بسته پریدن هنر ماست» شعاری است استرس‌زا برای مسافرین و به این ناامنی تاکید می‌کند. بررسی آمار نیز به ظاهر این تصور را تایید می‌کند. آمارها نشان می‌دهد ایران ایر (هما) طی دوره تاسیس خود تاکنون چهار سقوط مرگبار داشته است و 13 حادثه که خوشبختانه تلفات جانی نداشته است.

نقطه قوت در نقطه ضعف

یافتن نقطه قوت در نقطه ضعف هما می‌تواند مسیر موفقیت را برای هما باز کند. برای این کار به بررسی‌های دقیق‌تر آمار می‌پردازیم. بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که از چهار سانحه سقوط، دو تا از آنها مربوط به قبل و اوایل انقلاب بوده (زمانی که هواپیماها هنوز نو بودند)، یک سانحه مربوط به حمله موشکی آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران روی خلیج فارس بوده است (عامل سقوط به شرایط هواپیما ارتباط نداشته) و فقط سقوط 19 دی 1389 که در نزدیکی ارومیه اتفاق افتاده است را می‌توان به شرایط جوی و فرسودگی هواپیما نسبت داد.

از طرف دیگر این بررسی‌ها نشان می‌دهد که هفت سانحه هوایی هما (بدون تلفات جانی) بین سال‌های 1391 تا 1394 بوده و شش سانحه دیگر بین سال‌های 1380 تا 1391 اتفاق افتاده است. به زبان ساده‌تر قطعا ناوگان هوایی کشور فرسوده شده است ولی خلبانان کشور زبده‌تر و توانمند‌تر شده‌اند.

خطای استراتژیک ایران ایر

تمرکز روی خلبانان می‌توانست طی این سال‌ها حتی اگر پروازهای خارجی محدود شده بودند، برند ایران ایر را همیشه بر سر زبان‌ها نگه‌دارد، ولی متاسفانه این غفلت و خطای استراتژیک «تاکید بر فرسودگی» در آینده نه‌چندان دور آثارش را نشان می‌دهد. شاید پرسیده شود چگونه؟ تحریم‌ها برداشته شد ایران ایر برای خرید 118 فروند هواپیمای نو با ایرباس قرارداد بست، پروازهای خارجی یکی بعد از دیگری وارد ایران می‌شوند و فرودگاه‌های دنیا روی پروازهای ایرانی باز می‌شود ولی ایران ایر با پشتوانه و جایگاه ناامن می‌خواهد به مقابله با هواپیماهایی مانند قطر ایویز، امارات ایرلاین، الاتحاد و ده‌ها برند غربی و شرقی دیگر بپردازد، امری که تقریبا غیر‌ممکن است.

دومین موردی که می‌توانست به ایران ایر کمک شایانی کند تاکید بر برند «هما» به‌جای «ایران ایر» بود.هواپیمایی ملی کشور توانست نامی بسیار مناسب را که با وظیفه شرکت نیز همخوانی کامل داشت برای برندش انتخاب کند، هما؛ پرنده اساطیری ایران و نشانه سعادت و کامیابی. از طرف دیگر چکش بصری مناسبی برای این برند طراحی شد که طی این سالیان دو بار توانسته جایزه زیباترین لوگوی خطوط هوایی را به‌خود اختصاص دهد ولی تاکید سالیان دراز این شرکت روی کلمه ایران ایر باعث شد تا این سازمان از نامی بسیار قدرتمند و ماندگار محروم بماند.

سخن آخر

در انتها باید اشاره کنم اگرچه خواباندن همای ایران یک خطای استراتژیک بود ولی اگر برند ایران ایر می‌خواهد این همای سعادت را بالاتر از دیگر رقبای قدرتمندش به پرواز درآورد (که البته با وجود این رقبای بسیار قوی، دشوار است) باید در جهت تغییر جایگاهش (تعیین استراتژی) حرکت کند و میخ گفتار مناسبی را براساس آن جایگاه بسازد و بعد از آن از طریق روابط عمومی به سمت پیاده‌سازی و معروفیت برندش قدم بردارد و بعد از تثبیت جایگاهش با تبلیغات از این جایگاه محافظت کند.

کارشناس ارشد بازاریابی