ابرهای تیره کودتا در آسمان اقتصاد ترکیه

به نظر می رسد هرج و مرج های اخیر ترکیه بی پایان است و هر چند روز یک بار شهرهای مختلف ترکیه تبدیل به صحنه هایی ناامن و پر اضطراب می شوند. بحران هایی چون حملات تروریستی، بمب گذاری در اماکن عمومی همچون فرودگاه ها و کودتای نافرجام ترکیه طی هفته های اخیر به صورت متوالی در این کشور رخ داده اند. حوادثی که به عقیده برخی تحلیلگران سیاسی منطقه، همچنان ادامه خواهند داشت و نمی توان اطمینان چندانی در خصوص آرامش زودهنگام این کشور پس از این سلسله اتفاقات حاصل کرد.

در چنین شرایطی وضعیت اقتصاد ترکیه نیز تحت تأثیر قرار گرفته و سقوط قابل توجهی را تجربه کرده است. تبعات کودتا بر روابط بین الملل ترکیه نیز موضوع مهم دیگری است که به محور دیگری برای نگرانی های کارشناسان اقتصادی بدل شده است. روابط ترانزیتی ایران و ترکیه، ایجاد صمیمیت و همکاری بین روسیه و ترکیه در خصوص اتفافات سوریه و مواردی مشابه، می توانند به عنوان برخی نگرانی های پس از ناآرامی های اخیر در نظر گرفته شوند.

نظرات متنوع در خصوص پیامدهای اقتصادی کودتا

پایگاه خبری بلومبرگ، در گزارشی با محوریت کودتای ترکیه به بازتاب نظرات اریک میرسون، مدرس و پژوهشگر مؤسسه اقتصاد استکهلم پرداخته است. وی معتقد است در خصوص اثرات کوتاه مدت کودتای نافرجام در ترکیه می توان اظهارنظرهایی همچون وقوع مشکلات در حیطه گردشگری یا کاهش رونق اقتصادی این کشور داشت، اما در خصوص اثرات بلند مدت این کودتا نمی توان به صراحت اظهارنظر کرد.

اقدامات آتی دولت در خصوص کنترل پیامدهای این واقعه می تواند در چگونگی آینده اقتصادی ترکیه نقشی مهم ایفا کند. اما یکی از اثرات کلیدی کودتا که نه فقط اقتصاد کوتاه مدت، بلکه اقتصاد بلند مدت ترکیه را تحت نفوذ خود خواهد داشت، مسائل مربوط به روابط بین الملل ترکیه است. روابط بین الملل ترکیه در بخش های تجارت، سرمایه گذاری و. . . تا حد زیادی از این کودتا متضرر خواهند شد و برای جبران این ضررها، فشار مضاعفی به اقتصاد ترکیه تحمیل می شود.

نشریه وال استریت ژورنال نیز با اشاره به سقوط ارزش لیر پس از کودتا، به احتمال تضعیف بیشتر اقتصاد این کشور در روزهای آینده توجه می کند. تحلیلگران وال استریت رفتارهای دولت ترکیه مبنی بر بازداشت هزاران نفر از مظنونان کودتا از فضاهای مختلف آموزشی، نظامی، ادرای و... و شکل گیری فضای ملتهب سیاسی این کشور را دلیلی محکم برای تضعیف اقتصاد ترکیه، لااقل طی چند ماه آینده می دانند.

اما ریچارد سگال، تحلیلگر اقتصادی و کارشناس اقتصاد خاورمیانه معتقد است، با توجه به همه پرسی اخیر بریتانیا و تصمیم این کشور برای عملی کردن برگزیت مسائل مربوط به ترکیه چندان تأثیر مستقیمی بر اقتصاد بین المللی و منطقه ای نخواهد داشت و موجی زودگذر و نه چندان مهم خواهد بود. همچنین بازگشایی زودهنگام تنگه بسفر نشان می دهد ترکیه اهمیت زیادی برای حفظ جایگاه ترانزیتی خود قائل است و حاضر نیست این جایگاه را به سادگی از دست دهد.

این اظهار نظر در شرایطی مطرح می شود که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند بازار بورس استانبول به عنوان دومین بازار بزرگ شرق اروپا از کودتا ضربه سنگینی خورده و خواهد خورد. افزون بر این، سرمایه گذاری مستقیم خارجی که طی چند سال گذشته نقطه اتکای سرعت رشد اقتصادی ترکیه بوده، تحت الشعاع ناآرامی های ترکیه قرار خواهد گرفت و این کودتا اثرات بین المللی مستقیم و غیر مستقیم متعددی خواهد داشت.

پیامدهای کودتای ترکیه برای ایران و کشورهای منطقه

نشریه آسیا تایمز در مقاله ای تحت عنوان  «برندگان و بازندگان کودتای ترکیه» به تبعات این کودتا، به ویژه برای همسایگان و کشورهایی که با ترکیه روابط تجاری و اقتصادی دارند، پرداخته است. در بخش ابتدایی این مقاله به بیانات مقامات دولتی ترکیه در مورد متهم سازی فتح الله گولن در دست داشتن در کودتای اخیر اشاره شده است.

این نحوه متهم سازی با توجه به حضور گولن در خاک ایالات متحده و با توجه به اظهاراتی در خصوص سوء ظن ها در خصوص همکاری گولن با سرویس های اطلاعاتی آمریکا و نیز مخالفت های مکرر گولن با برخی از سیاست های اردوغان در مورد کاهش سطح روابط با اسرائیل وضعیت را پیچیده تر می کند.

ابرهای تیره کودتا در آسمان اقتصاد ترکیه

به نظر می رسد هرج و مرج های اخیر ترکیه بی پایان است و هر چند روز یک بار شهرهای مختلف ترکیه تبدیل به صحنه هایی ناامن و پر اضطراب می شوند. بحران هایی چون حملات تروریستی، بمب گذاری در اماکن عمومی همچون فرودگاه ها و کودتای نافرجام ترکیه طی هفته های اخیر به صورت متوالی در این کشور رخ داده اند. حوادثی که به عقیده برخی تحلیلگران سیاسی منطقه، همچنان ادامه خواهند داشت و نمی توان اطمینان چندانی در خصوص آرامش زودهنگام این کشور پس از این سلسله اتفاقات حاصل کرد.

در چنین شرایطی وضعیت اقتصاد ترکیه نیز تحت تأثیر قرار گرفته و سقوط قابل توجهی را تجربه کرده است. تبعات کودتا بر روابط بین الملل ترکیه نیز موضوع مهم دیگری است که به محور دیگری برای نگرانی های کارشناسان اقتصادی بدل شده است. روابط ترانزیتی ایران و ترکیه، ایجاد صمیمیت و همکاری بین روسیه و ترکیه در خصوص اتفافات سوریه و مواردی مشابه، می توانند به عنوان برخی نگرانی های پس از ناآرامی های اخیر در نظر گرفته شوند.

نظرات متنوع در خصوص پیامدهای اقتصادی کودتا

پایگاه خبری بلومبرگ، در گزارشی با محوریت کودتای ترکیه به بازتاب نظرات اریک میرسون، مدرس و پژوهشگر مؤسسه اقتصاد استکهلم پرداخته است. وی معتقد است در خصوص اثرات کوتاه مدت کودتای نافرجام در ترکیه می توان اظهارنظرهایی همچون وقوع مشکلات در حیطه گردشگری یا کاهش رونق اقتصادی این کشور داشت، اما در خصوص اثرات بلند مدت این کودتا نمی توان به صراحت اظهارنظر کرد.

اقدامات آتی دولت در خصوص کنترل پیامدهای این واقعه می تواند در چگونگی آینده اقتصادی ترکیه نقشی مهم ایفا کند. اما یکی از اثرات کلیدی کودتا که نه فقط اقتصاد کوتاه مدت، بلکه اقتصاد بلند مدت ترکیه را تحت نفوذ خود خواهد داشت، مسائل مربوط به روابط بین الملل ترکیه است. روابط بین الملل ترکیه در بخش های تجارت، سرمایه گذاری و. . . تا حد زیادی از این کودتا متضرر خواهند شد و برای جبران این ضررها، فشار مضاعفی به اقتصاد ترکیه تحمیل می شود.

نشریه وال استریت ژورنال نیز با اشاره به سقوط ارزش لیر پس از کودتا، به احتمال تضعیف بیشتر اقتصاد این کشور در روزهای آینده توجه می کند. تحلیلگران وال استریت رفتارهای دولت ترکیه مبنی بر بازداشت هزاران نفر از مظنونان کودتا از فضاهای مختلف آموزشی، نظامی، ادرای و... و شکل گیری فضای ملتهب سیاسی این کشور را دلیلی محکم برای تضعیف اقتصاد ترکیه، لااقل طی چند ماه آینده می دانند.

اما ریچارد سگال، تحلیلگر اقتصادی و کارشناس اقتصاد خاورمیانه معتقد است، با توجه به همه پرسی اخیر بریتانیا و تصمیم این کشور برای عملی کردن برگزیت مسائل مربوط به ترکیه چندان تأثیر مستقیمی بر اقتصاد بین المللی و منطقه ای نخواهد داشت و موجی زودگذر و نه چندان مهم خواهد بود. همچنین بازگشایی زودهنگام تنگه بسفر نشان می دهد ترکیه اهمیت زیادی برای حفظ جایگاه ترانزیتی خود قائل است و حاضر نیست این جایگاه را به سادگی از دست دهد.

این اظهار نظر در شرایطی مطرح می شود که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند بازار بورس استانبول به عنوان دومین بازار بزرگ شرق اروپا از کودتا ضربه سنگینی خورده و خواهد خورد. افزون بر این، سرمایه گذاری مستقیم خارجی که طی چند سال گذشته نقطه اتکای سرعت رشد اقتصادی ترکیه بوده، تحت الشعاع ناآرامی های ترکیه قرار خواهد گرفت و این کودتا اثرات بین المللی مستقیم و غیر مستقیم متعددی خواهد داشت.

پیامدهای کودتای ترکیه برای ایران و کشورهای منطقه
نشریه آسیا تایمز در مقاله ای تحت عنوان  «برندگان و بازندگان کودتای ترکیه» به تبعات این کودتا، به ویژه برای همسایگان و کشورهایی که با ترکیه روابط تجاری و اقتصادی دارند، پرداخته است. در بخش ابتدایی این مقاله به بیانات مقامات دولتی ترکیه در مورد متهم سازی فتح الله گولن در دست داشتن در کودتای اخیر اشاره شده است. این نحوه متهم سازی با توجه به حضور گولن در خاک ایالات متحده و با توجه به اظهاراتی در خصوص سوء ظن ها در خصوص همکاری گولن با سرویس های اطلاعاتی آمریکا و نیز مخالفت های مکرر گولن با برخی از سیاست های اردوغان در مورد کاهش سطح روابط با اسرائیل وضعیت را پیچیده تر می کند.
از سوی دیگر، همزمانی کودتا با روند بهبود روابط ترکیه و روسیه موضوع دیگری است که وضعیت را چالشی تر می کند. به ویژه آنکه روسیه و ایران در موضع گیری های همسو نسبت به اتفاقات سوریه قرار دارند و ادامه جلسات دوستانه بین اردوغان و پوتین می تواند به طور غیر مستقیم نظر مثبت ایران را نیز جلب کند. بهادر اکومار، سفیر اسبق هند در ترکیه و ازبکستان در مقاله ای تحلیلی پیرامون کودتا می نویسد: ترکیه از دو جهت اساسی در کانون توجهات قرار دارد. نخست در خصوص اهمیت نقش این کشور در حل مناقشات سوریه و برقراری روند صلح در منطقه و از سوی دیگر به عنوان محل مهمی برای ترانزیت کالا. برقراری روابط آشتی جویانه بین روسیه و ترکیه فعلاً به سبب جنجال های کودتا، از محور توجه خارج شده اند، این در حالی  است که روابط بین دو کشور برای تحولات منطقه ای اهمیت بسزایی دارد. گمانه زنی ها در خصوص آینده ترانزیتی دو کشور ایران و ترکیه نیز پرشمارند و نمی توان با قطعیت آینده رابطه حمل و نقل دو کشور را مطمئن و ایمن حدس زد.