اشتغال‌زایی قوانینی ساده ولی مسیری پیچیده دارد

ایجاد اشتغال برای شهروندان ازجمله دغدغه‌های مهم بسیاری از کشورها، اعم از توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته است. بنا بر باوری غلط، تصور می‌شود اشتغال‌زایی تنها در کشورهای درحال‌توسعه مهم است، این در حالی است که بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته نیز با بحران بیکاری روبه‌رو شده یا خواهند شد. بحران اقتصادی و رکودی که در سه ماهه دوم سال 2012 میلادی بخش‌هایی از اروپا و آمریکا را تحت تاثیر قرار داد، مقدمه‌ای شد بر رشد نرخ بیکاری در کشورهای منطقه. بر این اساس توجه به نرخ اشتغال و اشتغالزایی برای افراد و به‌ویژه جوانان در اغلب دولت‌ها موردی مهم و زیرساختی است.

جوانان و اشتغال

اشتعال جوانان در سراسر دنیا اهمیت بسزایی دارد، این اهمیت از آن جهت است که نیروهای جوان توانایی بیشتری برای مشارکت در طرح‌های توسعه دارند. از سوی دیگر گسترش بیکاری و عدم اشتغال جوانان، ضررهای مالی و اجتماعی متعددی را به دولت‌ها تحمیل می‌کند.

بسیاری از نهادهای اشتغال‌زایی و سازمان‌های بین‌المللی، برای گسترش اشتغال جوانان تلاش می‌کنند. یکی از جدیدترین این نهادها که در سال 2012 تحت حمایت سازمان ملل تشکیل شده و درحال فعالیت است، در آمارهای خود به نکته‌ای مهم اشاره کرده، با توجه به اینکه از سال 1950 میلادی، جمعیت جوان کشورها در سراسر جهان دو برابر شده، حدود 90درصد از کشورهای در حال توسعه آفریقایی و آسیایی با مشکل اشتغال جوانان رو‌به‌رو هستند.

برنامه‌های کشورهای مختلف برای اشتغال‌زایی

هائیتی: پس از زلزله و بحران مالی که هائیتی را درگیر خود کرد، مسئولان هائیتی تلاش کردند، از طریق یک رشته ابتکارات، وضعیت اشتغال را کنترل کنند. راهکارهای استراتژیک برای حفظ صنایع و تقویت و سرمایه‌گذاری روی این بخش، همکاری با نهادهای بین‌المللی آموزشی برای بالا بردن سطح دانش کارگران، گسترش اعتبارات مالی در همکاری با موسسات مالی بین‌المللی و اعطای وام‌های اشتغال برای جوانانی که نیاز به حمایت‌های مالی دارند، نمونه‌ای از همین تلاش‌هاست.

لیبریا: طرح اشتغال موقت، طرحی است که مسئولان دولت این کشور آفریقایی برای کنترل نرخ اشتغال در پیش گرفته‌اند، براساس این طرح، جوانان، می‌توانند با مراجعه به بنگاه‌های کاریابی دولتی، مشاغلی هرچند موقت داشته باشند. اقتصاددانان این کشور معتقدند، با این طرح، نرخ بیکاری، تا حدود زیادی کنترل شده و افزون بر این جوانان برای داشتن یک شغل دائم انگیزه بیشتری پیدا خواهند کرد.

گینه‌نو: طرح اقتصاددانان گینه‌ای برای اشتغال جوانان، شامل تامین تسهیلات و شرایط استخدام برای جوانان محروم است. به عبارت دیگر، اقتصاددانان گینه نو، روی استعدادهایی که توان شکوفایی و پیشرفت نداشتند، تاکید کردند. بر این اساس، دولت گینه، شروع به برگزاری کلاس‌های آموزشی برای جوانان مناطق محروم، ارائه تسهیلات مالی با سودهای اندک به جوانان کم‌درآمد و حمایت از کارآفرینی در مناطق محروم کرد.

ارمنستان، آذربایجان و صربستان: روند اشتغال‌زایی در هر سه کشور مذکور، یک متد مشابه را دنبال می‌کند؛ متدی که گرچه چندان ایجاد شغل نمی‌کند، اما مشاغل موجود را حفظ می‌کند و شامل حمایت از شاغلان می‌شود، براساس این قوانین، هرگونه بیکار کردن بی‌دلیل کارگران و کارمندان، مثل اخراج‌های بی‌مورد و غرض‌ورزانه، از سوی دولت شدیدا پیگیری شده و کارفرما جریمه می‌شود. تاکید بر حفظ مشاغل در این دولت‌ها باعث شده نرخ بیکاری وضعیت نسبتا متعادلی پیدا کند.

بلغارستان: سال‌هاست که دولت بلغارستان بر سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌های اجتماعی تاکید دارد. بنا بر آمار وزارت کار بلغارستان در سال گذشته 700هزار نفر از طریق بهبود زیرساخت‌های اجتماعی، موفق به کاریابی شده‌اند. بهبود زیرساخت‌ها، شامل تاکید بر حمایت از مشاغل کوچک و کسب‌و‌کارهای محلی است.

ترکیه: دولت ترکیه برای حمایت از اشتغال چندین راهکار اصلی دارد حمایت‌های بانکی از افرادی که طرح‌های اشتغال‌زایی را دنبال می‌کنند. ارائه کمک‌های فنی و صنعتی به کارآفرینان، ارائه آموزش‌های فنی و صنعتی به شکل دولتی و نیمه‌رایگان به افراد جویای کاری که فاقد مهارت‌های لازم هستند. ایجاد شغل برای زنان بی‌سرپرست در کارخانجات وابسته به دولت و ایجاد شعب متعدد کاریابی دولتی برای حمایت از افراد بیکار.

اردن، لائوس، نپال، سودان: هر چهار کشور مذکور، سال‌هاست با مشکل بزرگی به نام عدم موفقیت زنان در عرصه اشتغال رو‌به‌رو هستند. به عبارت دیگر، زنان در این کشورها، توفیق چندانی برای احراز شغل ندارند و به‌رغم تحصیلات و مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند، از سوی مدیران و صاحبان مشاغل استخدام نمی‌شوند. همین مسئله تاثیری منفی بر نرخ اشتغال در این کشورها داشته و نارضایتی‌های عمومی را در پی داشته است. بر این اساس، دولت‌های این کشورها در تلاشند تا نرخ اشتغال زنان را بهبود بخشند. برای مثال دولت اردن از سال 2008 میلادی تاکنون، چندین طرح حمایت از زنان شاغل در بخش کشاورزی را به اجرا در آورده است، لائوس، نپال و سودان نیز طرح‌های زیرساختی را برای کارآفرینی زنان به اجرا در آورده‌اند.