بازار عراق را جدی‌تر بگیریم

عراق نخستین شریک تجاری و نخستین هدف صادراتی کشور ماست. آمارها نشان می‌دهد بین 55 تا 60 درصد از صادرات ما به کشورهای همسایه به این کشور است. بنابراین اگر یک بررسی در این کشور انجام دهیم، خواهیم دید که با توجه به نیازی که این کشور به بازسازی دارد و وضعیتی که در آن حاکم است و استنباط می‌شود تا هفت، هشت سال آینده هم تغییر نخواهد یافت، بنابراین یک بازار مصرف‌کننده و بزرگ در کنار ما وجود دارد که می‌توانیم طولانی‌مدت روی این بازار حساب کنیم.

ما با عراق بزرگ‌ترین مرز مشترک، چندین پایانه صادراتی و بازارچه مرزی داریم. همه اینها ما را ملزم می‌کند که با عراق ارتباط گسترده‌تری داشته باشیم. بعد اندک مسافت برای بعضی اقلام صادراتی ما می‌تواند انحصار به وجود آورد و دیگر اینکه عمدتا پراکندگی جمعیتش بیشتر به سمت مرز ایران است تا دیگر همسایگانش و شهرهای پرجمعیتی با کشور ما هم‌مرز هستند. در نتیجه واردات بسیاری از کالاهای ما برای آنها مثل سیمان و مصالح ساختمانی و لبنیات که محدوده زمانی برای مصرف دارد، مقرون‌به‌صرفه است و این باعث می‌شود که ما با این بازار بیشتر کار کنیم.

اما اینکه در رابطه با عراق سیستم کشور ما چیست باید بگویم، اگر عدد مشکلات و مسائل با بازار عراق را 100 بگیریم، 60 تا 70 درصد مشکلات مربوط به داخل کشور ماست. عراق کشور آزادی است و همه کشورها در این کشور کار می‌کنند، تعرفه آنچنانی ندارد و ما برای حل مشکلات با بازار عراق باید مشکلات و مسائل داخلی خودمان را حل کنیم. همیشه این انتقاد می‌شود که ترکیه عراق را از دست ما درآورده و ما باید سهم بیشتری در عراق داشته باشیم. اما من می‌خواهم بگویم اگر غیر‌از این بود عدالت بر قرار نمی‌شد.

ترکیه سال 90 اصلاحات اقتصادی‌اش را انجام داد و تورم 70 درصدی را پشت سر گذاشت، ریاضت کشید، انضباط مالی ایجاد کرد، بخش‌خصوصی را آزاد گذاشت و هم‌اکنون هم مشوق‌های معنی‌دار برای تولید و صادرات می‌دهد و هنوز هم در حال انجام این اصلاحات است، در کشورهای سی‌ای‌اس مانور می‌دهد و صادراتش هم حداقل 180 میلیارد دلار است.
به نظر من تاجر ایرانی باید بازار عراق را بشناسد و بخواهد به آن ورود کند. برخی از این بازار به‌درستی اطلاع ندارند. شرکت‌های معتبر ایرانی که با برنامه و برند در خاک عراق کار می‌کنند شاید به 100 عدد هم نرسند، بنابراین کار از طرف ما مشکل دارد و برنامه‌ریزی درست نیست.

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما این است که شرکت‌هایی که به عراق می‌روند شرکت‌های کوچکی هستند. شرکت‌های بزرگ که در دیگر کشورها هم بازاری دارند ریسک بازار عراق را نمی‌پذیرند و وارد این کشور نمی‌شوند. اگرچه در چندین مورد شرکت‌های کوچک را در قالب یک شرکت بزرگ تجمیع کردیم اما همچنان در این بخش مشکلاتی وجود دارد که به نظر من در اینجا مشکلات به عراق بر می‌گردد و شرکت‌های ما بی‌تقصیرند. با توجه به نبود پوشش‌های مالی، ناامنی‌ها و کاهش درآمد عراق با پایین آمدن قیمت نفت، خدمات فنی و مهندسی جزو نخستین شرکت‌هایی هستند که آسیب می‌بینند.

به‌هرحال ما از این بازار بسیار منتفع بودیم و فقط نباید مشکلات این چند ماهه را ببینیم و باید باز هم برای بازار عراق برنامه‌ریزی کنیم، چراکه می‌توانیم آینده درخشانی در این بازار داشته باشیم. از طرف دیگر برداشته شدن تحریم‌ها نه‌تنها اهمیت این بازار را کمتر نکرده که بیشتر خواهد کرد. نکته آخر اینکه درخصوص مسئله تعرفه‌ها که عراق برای افزایش آنها تا سال 2017 وقت دارد، باید منصف باشیم چراکه اقتصاد این کشور به رشد نیاز دارد و این رشد اقتصادی بر همسایگانش هم اثرات مثبتی خواهد داشت.

* عضو هیات رئیسه اتاق ایران