تناقض در پرتقال

هرچند وزارت جهادکشاورزی به هیچ عنوان مجوزی برای واردات پرتقال در سال گذشته و برای شب عید به بازرگانان ارائه نداد اما هنوز سروصدای واردات این محصول در بازار طنین‌انداز است و مردم را هنگام خرید، سردرگم می‌کند. کمی پیش از عید نوروز، مدیرکل دفتر تجارت وزارت جهادکشاورزی در گفت‌وگوی کوتاهی که با «فرصت امروز» داشت، با دفاعی تمام قد از تولید داخلی، اعلام کرد که برای تامین نیاز مردم، هیچ نیازی به واردات پرتقال نیست و حتی وزیر جهادکشاورزی طی نامه‌ای از وزارت کشور درخواست کرده که مراقب ورود میوه از مرزها باشند. با وجود تمام این تفاسیر باز هم در بازار به پرتقال‌هایی بر می‌خوریم که رنگ ایرانی ندارند اما می‌خواهند در سبد مصرف ایرانی‌ها قرار بگیرند. به همین خاطر چندی پیش مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی از نامه دوباره وزیر جهاد کشاورزی به وزیر کشور برای جلوگیری از واردات پرتقال مصری و ترکیه‌ای خبر داد و گفت: «اگر به‌صورت پیله‌وری هم محصولی وارد می‌شود، توزیع آن در خارج از مناطق مرزی غیرقانونی است و دستگاه‌های نظارتی باید برخورد کنند.‌»‌ابوالقاسم حسن‌پور به ایسنا گفت: «تولید پرتقال در سال گذشته به بیش از 2میلیون تن رسید و آنقدر محصول تولید‌ شده در بازار وجود دارد که پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان تا نیمه تابستان است.‌»‌

پیله‌وری نظارت ندارد

وی معتقد است: «به دلیل خلأ قانونی برای واردات پیله‌وری محصولات کشاورزی هیچ نظارت بهداشتی وجود ندارد، چرا که سازمان حفظ نباتات بر محموله‌هایی نظارت می‌کند که پیش از ورود، تاییدیه و مجوز آن را صادر کرده باشد و واردات آن محصول از طریق گمرکات رسمی کشور صورت گیرد اما از طریق مرزهای وسیع کشور و واردات پیله‌وری مرزنشینان چنین کاری ممکن نیست.‌»‌

مبادلات مرزی به مرزنشینان و پیله‌وران نقاط مرزی استان‌های کشور اختصاص دارد که تحت شرایطی با کارت پیله‌وری که توسط ادارات بازرگانی با احراز شرایط مخصوص به خود صادر می‌شود‌، طبق آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات از محل فهرستی که توسط وزارت صنعت اعلام می‌شود اقدام به ورود و صدور کالا می‌کنند و ابتدا به کشور مقابل استان خود کالا صادر و برابر ارزش آن اقدام به ثبت سفارش کالا می‌کنند.

به گفته حسن‌پور، به دلیل نقص قانونی و نظارت نشدن پرتقال‌های وارداتی، همیشه نگرانی از ناسالم‌ بودن و آفت در این محصولات وجود دارد که البته در پرتقال‌های مصری مشاهده شده است. وی گفت: «وزارت جهاد کشاورزی همواره نگران واردات پرتقال از طریق پیله‌وران و توزیع آن در کشور است که در این راستا وزیر جهاد کشاورزی به وزیر کشور نامه‌ای ارسال کرده تا فرمانداران مناطق مرز‌نشین از واردات پرتقال به شهرهای دیگر جلوگیری کنند.‌»‌ مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: «از سوی دیگر با سازمان تعزیرات حکومتی مکاتباتی صورت گرفته تا با توزیع غیرقانونی پرتقال‌های وارداتی پیله‌وری در کشور برخورد کنند، چرا که آنها هیچ مجوزی از وزارت جهاد کشاورزی اخذ نکرده‌اند.‌»‌ حسن‌پور تاکید کرد: «گرچه وزارت جهاد کشاورزی مسئول تولید و تامین محصولات کشاورزی در بازار است اما برخورد با متخلفان در بازار در حیطه اختیارات این وزارتخانه نیست و دستگاه‌های نظارتی باید این کار را انجام دهند که البته وزارت جهاد کشاورزی در حال هماهنگی و رایزنی با این دستگاه‌ها برای برخورد با متخلفان است.‌»‌

چنین چیزی ثبت نشده

اما اظهارات رییس کل گمرک ایران، چند روز پس از اظهارنظر مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی موضوع را کمی پیچیده کرد. مسعود کرباسیان با تکذیب واردات پرتقال مسموم از طریق پیله‌وری، درباره علت کاهش 20 درصدی صادرات طی فروردین ماه توضیح داد. وی در حاشیه‌ نشستی در اتاق بازرگانی با اشاره به اینکه هیچ پرتقالی از طریق گمرک وارد کشور نشده است، اظهار کرد: پیله‌ور باید به گمرک اظهارنامه بدهد و این امر فقط برای اخذ عوارض نیست‌ بلکه برای نظارت بر استاندارد و بهداشت واردات است. وی افزود: از طرف گمرک هیچ آماری مبنی بر واردات پرتقال وجود ندارد. بنابراین درحالی‌که مسئولان وزارت جهادکشاورزی از واردات پرتقال‌های ناسالم توسط پیله‌وران اظهار نگرانی می‌کنند، رییس گمرک آب پاکی را روی دست همه می‌ریزد و این واردات را به‌طورکلی تکذیب می‌کند.

قاچاق چطور؟

اما شاید بهتر باشد از زاویه دیگری به این موضوع نگاه کنیم. قاچاق کالا از مرزها تقریبا در ارتباط با همه کالاها اتفاق می‌افتد اما این قضیه درباره محصولات خوراکی مانند پرتقال که مستقیما با سلامت جامعه در ارتباط است، کمی حساس‌تر و قابل تامل‌تر است. دبیر کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» می‌گوید: «واردات پرتقال یا هر میوه دیگری که باشد، به دو حالت انجام می‌گیرد.‌»‌محمد زائری می‌افزاید: «این واردات یا با مجوز وزارت جهادکشاورزی اتفاق می‌افتد یا به‌صورت قاچاق.‌»‌ وی معتقد است در سال گذشته و سال‌جاری هیچ مجوزی برای واردات این میوه از طرف وزارت جهادکشاورزی صادر نشده و از طرف دیگر وقتی رییس گمرک هم واردات به‌صورت پیله‌وری را تکذیب می‌کند، تنها یک راه برای ورود این محصول به داخل مرزها باقی می‌ماند که آن هم قاچاق است. متاسفانه شاید بیش از 80درصد پرتقال‌های وارداتی، قاچاق هستند که تاکنون هیچ نیرویی نتوانسته جلوی آنها را بگیرد. زائری ادامه می‌دهد: «سیاست واردات محصول، به‌صورت ماهانه از طرف وزارت جهادکشاورزی به بخش بازرگانی ابلاغ می‌شود که در ماه‌های اخیر بیشتر مجوزها در زمینه واردات محصولات گرمسیری و خشک بوده نه میوه‌هایی مانند پرتقال.‌»‌

این در حالی است که رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران به «فرصت امروز» می‌گوید: «بدون شک واردات پیله‌وری در مرزها اتفاق می‌افتد اما مسئولان مربوطه آن را انکار می‌کنند.‌»‌ علی معلم با اشاره به عدم هماهنگی بین وزارتخانه و مسئولان گمرکی، می‌افزاید: «اما واردات به‌صورت پیله‌وری به اندازه‌ای نیست که بتواند از ویترین مغازه‌های شهرهای بزرگی مانند تهران سر در بیاورد.» درحالی‌که وزارتخانه با نگاه پیله‌وری سعی در توجیه این موضوع دارد و گمرک هم به‌طور کامل آن را رد می‌کند. در این میان اما مهم‌ترین مسئله‌ای که کشاورزی کشور را رو به نابودی می‌کشاند، قاچاق است.  رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران معتقد است که پرتقال‌های خارجی موجود در بازار قابل ردیابی نیست و در حال حاضر نمی‌توان گفت که از چه راهی به درون مغازه‌ها وارد شده‌اند. شاید هم در خفا مجوزهایی برای ورود صادر می‌شود و ما از آنها بی‌خبریم! به هرحال باز هم متضرر اصلی کسی نیست جز کشاورز.