مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا تشریح کرد / توسعه طرح پایش حوضه های آبریز کشور با تصاویر ماهواره ای

«محمد ابراهیم نیا»، مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا از طرح پایش حوضه های آبریز کشور با استفاده از تصاویر ماهواره ای خبرداد. 

او در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون)، با بیان این مطلب که طرحی به عنوان طرح پایش حوضه های آبریز کشور تهیه شده تا از طریق تصاویر ماهواره ای و تدقیق آن با داده های زمینی بتوان مدیریت دقیق تری را بر منابع آبی کشور حاکم کرد، گفت: در سال های گذشته نیز استفاده از این تصاویر و اطلاعات به صورت پراکنده و موردی در وزارت نیرو صورت می گرفت، ولی از تیرماه سال 93 این کار به طور رسمی در این وزارتخانه کلید خورد.

وی با اشاره به اینکه علوم فضایی از علوم بین رشته ای است که دارای کاربردهای متعددی از جمله کاربرد در مدیریت منابع آب است، گفت: این سنجش از راه دور در حوضه های محیط زیست، علوم دریایی، کارتوگرافی و جنگل و مراتع و شهرسازی استفاده کاربردی دارد.

ابراهیم نیا تصریح کرد: وزارت نیرو به همین منظور به صورت رسمی وارد کار شد تا در مدیریت منابع آب از تصاویر ماهواره ای نیز به عنوان ابزاری در کنار روش های سنتی خود، استفاده کند.

وی با بیان این مطلب که متولی طرح تصاویر ماهواره ای در کشور (RS) سازمان فضایی است که در ابتدای کار، جلسات زیادی را در این خصوص برگزار کردیم، گفت: کارفرمای این طرح دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو و موسسه تحقیقات آب هستند و این موسسه در قالب قراردادی که منعقد کرده، می تواند حول شش تا هفت محور، اطلاعات را رصد، جمع آوری، ذخیره و پردازش کند.

مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب وآبفا با بیان اینکه یکی از مباحثی که در دولت یازدهم در بخش آب مطرح بوده است، ورود اطلاعات نوین برای تصمیم گیری های دقیق تر در زمینه مدیریت آب کشور بوده است، گفت: از دهه 60 میلادی که پرتاب ماهواره ها آغاز شد، کشورهای پیشرو به دنبال گرفتن اطلاعات در زمینه های مختلف از جمله جاسوسی از ماهواره ها بودند تا اینکه با گسترش این علم، استفاده از تصاویر ماهواره ای، تقریبا در تمامی بخش ها و کشورها گسترش یافت که در این زمینه کشور ما نیز مبادرت به استفاده از این تصاویر در زمینه سنجش از راه دور، در کسب اطلاعات از پدیده ها و اجسام، بدون تماس فیزیکی با اشیا و عارضه های زمینی کرد.

وی ادامه داد: این داده ها به ما کمک کرد تا با هزینه بسیار کمی بتوانیم به اطلاعاتی به روزتر، در زمینه منابع آبی کشور دست یابیم که می تواند در مدیریت آب کشور به ما کمک شایانی کند.

ابراهیم نیا همچنین با بیان اینکه امروزه تخصص های بین رشته ای خیلی مهم شده و بحث هایی که در حوضه آبریز در بعد ملی اتفاق می افتد یا در مبحث حقوق آب به طرح مباحث اجتماعی نیاز دارد بسیار زیاد است، اظهار داشت: اینها تخصص های مستقیم آبی نیستند و وقتی به دسته بندی رشته های آب نگاه می کنید عمدتا در فیلدهای تخصصی شکست پیدا کرده است.

وی ادامه داد: یکی از این محورها، پایش روند کاربری اراضی (تغییرات دوره ای پدیده های سطحِی زمین) با استفاده از تغییراتی است که در دهه های قبل رخ داده است و می تواند اطلاعات از سال 1970 میلادی تا به امروز را به طور دقیق با هم مقایسه کند.

ابراهیم نیا در ادامه به طرح پایش تبخیر و تعریق واقعی در حوضه های آبریز کشور اشاره کرد و گفت: برای این طرح برای نخستین بار دستگاه سنتیلومتر در شرایط تحریم خریداری شد و در اختیار موسسه تحقیقات آب قرار گرفت.

وی با بیان اینکه از کل بارش کشور بین 270 تا 300 میلیارد مترمکعب آن تبخیر می شود، گفت: این دستگاه یک تبخیرسنج واقعی است که با توجه به متفاوت بودن درصد تبخیر در نقاط مختلف وزارت نیرو باید صدها نوع از این دستگاه را در حوضه های مختلف داشته باشد تا منابع واقعی آب در دسترس در هر منطقه را برای برنامه ریزی بهتر در اختیار داشته باشد.

ابــراهیــم نیــا بــه پایــش خشکسالی در سطح حوضه های آبریز، پایش اندازه گیری پهنه های برفی و معادل آن اشاره کرد و گفت: تغییراتی که طی سال های گذشته در رژیم بارش جامد به مایع حاصل شده و در چند سال گذشته به علت تغییرات اقلیم در خیلی مناطق تا 200 متر باند بارش برف را از دست داده ایم، باعث شده دوران ذوب شدن برف دو ماه تغییر پیدا کند، یعنی قبلا ذوب برف ها در اواسط یا اواخر خردادماه بوده و اکنون به اواسط اسفند و اوایل فروردین رسیده و این موضوع سبب شده تا دو ماه زودتر برف به آب تبدیل شود و میزان تبخیر را افزایش دهد.