خانواده آرمانی کسب‌و‌کار

محیط روانی و فیزیکی نقش بسیار پر اهمیتی بر پیشرفت کاری کارکنان و کاهش ترک خدمت آنان دارد.امروزه با پیچیده‌تر شدن ساختار و عملکرد سازمان‌ها، سازماندهی محیط‌کار و ایجاد محیطی آرام و بهره‌ور در سازمان‌ها طوری‌که منجر به فعال شدن بیشتر نیروی انسانی، شادابی آنها، حذف نارضایتی، افزایش کیفیت در کار، کاهش افسردگی‌ها و ترک خدمت، رشد خدمات مثبت و در نهایت دستیابی به بهره‌وری مورد نظر شود، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران اجرایی و سرپرستان سازمان‌ها تبدیل شده است. اما گاهی بعضی مدیران که توانمندی لازم در سطوح ارتباطی و ادراکی خود را ندارند، با رفتار ناخواسته خود موجبات نارضایتی و تبعیض سازمانی را فراهم می‌آورند.

سازمان‌ها برای اینکه به بیشترین بهره‌وری برسند نیاز به محیط‌کار آرمانی و مدیران در صورت وجود نیاز به آموزش دارند. اما اینکه این محیط‌کار آرمانی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، مبحثی است که درباره آن با دکتر محمد بلوریان تهرانی، استاد بازاریابی و فروش در دوره‌های MBA و DBA به گفت‌وگو نشستیم.

ویژگی‌های محیط‌کار آرمانی

دکتر بلوریان تهرانی در مورد محیط‌کار آرمانی به «فرصت امروز» می‌گوید: یکی از مباحثی که در سطح مطالعات منابع انسانی مطرح است، محیط‌کار آرمانی GPTW یا Great place to work است.این موضوع مبحث مهمی در ادبیات منابع انسانی است و بر این امر تأکید دارد که چه محیط‌کاری محیط مناسبی است و در واقع در چه محیطی احساس رضایت داریم. محیط‌کار آرمانی محیطی است که کارکنان در آن احساس رضایت، همکاری و مشارکت فکری کنند.

در چنین محیطی کارفرما از آنها قدردانی کرده، میان آنها تبعیض قائل نشده، قادر به برقراری ارتباط و ‌الهام‌بخش است، ایده داده و می‌گیرد و از نظرات و ایده‌ها استقبالی می‌کند. همه این موارد از ویژگی‌های محیط‌کار آرمانی است. اخیرا مطالعه‌ای در آمریکا انجام شده مبنی بر اینکه چرا پرسنل کارشان را ترک می‌کنند؟ یک دلیل این است که انتظارات آنها برآورده نمی‌شود. دومین دلیل این است که مدیر میان کارمندان چه از نظر پست و مقام یا دیگر موارد مانند دریافت وام تبعیض قائل شده و سبب می‌شوند که محیط‌کار آرمانی خدشه‌دار شود.

مدیر با این تبعیض فرصت‌های شغلی مناسب را از آنها می‌گیرد. اگر دو نفر در یک سطح تحصیلی به میزان متفاوت پاداش دریافت ‌کنند، این سبب نارضایتی آنها شده و تبعیض سازمانی را حس می‌کنند و این کارمندان باهم رشد نمی‌کنند. نتیجه آن هم این است که فشارکار روی فردی که میان او و دیگران تبعیض قائل می‌شوند، بیشتر می‌شود.

نتایج مثبتی که به سازمان برمی‌گردد

این کارشناس ادامه می‌دهد: مطالعه‌ای در سطح جهانی توسط مؤسسه نظرسنجی گالوپ انجام گرفته که طی آن بیان شد اگر محیط‌کار آرمانی و الهام‌بخش داشته باشیم، نتایج و پیامدهای مثبت آن به خود سازمان ما برمی‌گردد. از جمله این نتایج می‌توان به کیفیت بهتر کار، سود بالاتر، وفاداری بیشتر، افزایش بهره‌وری، کاهش ترک کار و استعفا و تقاضای خروج کار، کاهش بازنشستگی و باز خرید و وفاداری بیشتر به سازمان اشاره کرد که در نهایت یک محیط قابل اعتماد در کل سازمان به وجود می‌آید.

ایجاد انگیزه و ترسیم چشم‌اندازی یکسان

دکتر بلوریان تهرانی از اعتماد به‌عنوان یکی از نتایج اجرایی شدن محیط‌کار آرمانی نام برده و بیان می‌کند: اگر محیط‌کار محیط آرمانی باشد، جو اعتماد ایجاد می‌شود. اگر بخواهیم بررسی کنیم که این جو اعتماد کم یا زیاد است از شاخصه‌هایی باید استفاده کنیم که یکی از آنها احترام گذاشتن کارمند به کارفرما و دیگری احترام کارفرما به کارمند است. محیط‌کار محیط انتظارات است و باید نظرات کارکنان را مدنظر قرار داده و به آنها احترام گذاشت. در چنین شرایطی کارمند احساس ارزش می‌کند و این به رضایت و وفاداری او به شغلش منجر می‌شود.

یکی دیگر از شاخصه‌ها این است که کارمند در آن سازمان احساس غرور کند، یعنی در ذهن خود بگوید که هیچ جا مانند اینجا به من احترام نمی‌گذارند یا اینکه حقوق و مزایای این سازمان شبیه هیچ کجا نیست.  این احساس غرور و افتخار سبب می‌شود کارمند محیط‌کار را پسندیده و احساس رضایت کند. دیگر شاخصه احساس تعلق و عضویت در آن سازمان است. انصاف و برابری نیز در جنس و سواد و. . . و مساوی دیده شدن در سطح بالا و پایین و حقوق یکسان می‌تواند یکی دیگر از شاخصه‌های اعتماد باشد.

باید کمک کنیم افرادی را که در سطح پایین دانش و اطلاعات هستند با آموزش و آگاهی دادن بالا بیاوریم نه اینکه آنهایی را که بالا هستند پایین بکشیم. همه انسان‌ها سعی می‌کنند با ایجاد انگیزه به اهداف برسند.چشم‌انداز سازمان برای همه یکی است. باید انگیزش ایجاد شود تا همه آنها برای رسیدن به هدف تلاش کنند.

برای از بین بردن تبعیض سازمانی چه کنیم؟

او در پاسخ به این سوال که مدیر ارشد سازمان برای از بین بردن این تبعیض سازمانی و فراهم کردن محیط آرمانی چه وظایفی دارد تأکید کرد: مدیر ارشد سازمان باید همه را در جریان اهداف و چشم‌اندازهای سازمانی قرار داده و همه سطوح سازمانی از بالا تا پایین را از اهداف شرکت خود مطلع و آنها را در تصمیم‌گیری دخالت دهد.

اگر زیردستان را در تصمیم‌گیری دخالت ندهیم احساس تبعیض می‌کنند. مدیر باید به‌گونه‌ای رفتار کند که همه در سازمان احساس صمیمیت و عضویت در خانواده‌ای بزرگ کنند. آرزوی بهترین شرایط ممکن را برای همه زیردستان کرده و به آنها احترام بگذارد.

مدیرانی که به آموزش نیاز دارند

این کارشناس در انتها دلیل اینکه چرا یک مدیر میان زیردستان خود تفاوت و تبعیض قائل می‌شود را عدم داشتن ویژگی‌های مدیر توانمند دانسته و می‌افزاید: این مدیران ویژگی‌های یک مدیر توانمند را که ویژگی‌های ادراکی و استنباطی است ندارند و ممکن است تنها ویژگی‌های فنی داشته باشند. در مورد اینکه این معضل چگونه باید برطرف شود باید به آموزش اشاره کرد. این مدیران در واقع نیاز به آموزش دارند.

افرادی که از نظر فنی به‌خاطر دانش و تجربه حرفه خود سطح بالایی دارند، علاوه بر مهارت فنی به مهارت‌های ادراکی، ارتباطی و استنباطی نیز نیاز دارند. آموختن این مهارت‌ها سبب رشد مدیر شده و با آموزش می‌توان این مهارت‌ها را ارتقا و در طول زمان با تجربه و آگاهی پرورش داد.

ارتباط با نویسنده: hoda.rezaeii@yahoo.com