درهای WTO به روی بزرگ ترین غایب گشوده خواهد شد؟

در شرایطی که تقریبا تمامی کشورها به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمده اند، ایران یکی از مهم ترین غایبان این سازمان است. اگرچه ایران در سال 1996 تلاش هایی رسمی و جدی برای پیوستن به این سازمان را آغاز کرد، اما برخی کارشکنی ها، به ویژه از سوی دولت ایالات متحده، مانع از این عضویت شد.

در خصوص علل اهمیت پیوستن ایران به این سازمان می توان به موارد متعددی اشاره کرد که از آن میان کاهش تعرفه ها در بسیاری از محصولات، بازسازی اقتصادی، توسعه فعالیت های بین المللی و سرمایه گذاری در عرصه های مهمی چون انرژی را می توان از مهم ترین دستاوردهای این پیوست تلقی کرد.

از تلاش های گذشته، تا آمادگی کنونی ایران

بنا بر اطلاعات مندرج در گزارش پایگاه خبری رویترز، فعالیت های سازمان تجارت جهانی، رقمی بالغ بر 95درصد از تجارت جهان را شامل می شود و کشورهای مهم اقتصادی خاورمیانه ، مثل بحرین، قطر و عربستان سعودی سال هاست به این سازمان پیوسته اند.

با این حال ایران به عنوان کشوری با ظرفیت های بالای رشد اقتصادی، همچنان در این سازمان عضویت رسمی ندارد. ایران که از اواخر دهه نود میلادی تلاش برای پیوستن به این سازمان را آغاز کرد، در نهایت در سال 2005 موفق به دریافت عنوان ناظر در این سازمان شد.

 با توجه به توافق ایران و گروه 1+5، بار دیگر موضوع پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی، به موضوعی داغ و مهم تبدیل شده است. اما بنا بر اطلاعات منتشر شده توسط نشریه دیلی استار، پیوستن به سازمان تجارت جهانی چندان ساده نیست. روند الحاق، به طور میانگین نه سال و نیم به طول می انجامد و مسیری نسبتا طولانی را خواهد پیمود، این در حالی است که برخی کارشناسان، در صورت عدم وجود برخی مشکلات، رقم پیوستن ایران را نصف این زمان تخمین می زنند.

با این وجود، کاهش مدت زمان الحاق تا حد زیادی به اعمال برخی اصلاحات در قوانین تجارت آزاد، تعرفه ها، برخی بازبینی ها در یارانه ها و البته قوانین وابسته است. بسیاری از مدافعان طرح پیوستن به سازمان تجارت جهانی معتقدند با پیوستن ایران به این سازمان، توسعه صادرات غیر نفتی نیز میسر می شود و صادرات کالاهایی چون فرش، پسته، زعفران و. . . افزایش خواهد یافت.

عمده پیامدهای پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی

نشریه واشنگتن پست، در گفت و گویی با دکتر آلیسون کارنگی، استاد دانشگاه کلمبیا و پژوهشگر اقتصاد خاورمیانه، به موضوع پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی پرداخته است. براساس نظر دکتر کارنگی، پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی برخی پیامدها و مزایای ویژه را شامل می شود:

*عضویت در سازمان تجارت جهانی اثراتی بسیار مثبت در بخش تعرفه ها خواهد داشت و بسیاری از محصولات مثل منسوجات را وارد چرخه رقابتی و صادرات بین الملل خواهد کرد، همین مسئله تاثیری مشخص بر کیفیت محصولات ایرانی خواهد گذاشت.

از سوی دیگر با توجه به اهمیت بالای بخش انرژی برای اقتصاد ایران، این کشور فرصت های سرمایه گذاری بیشتری در حوزه های صنعتی و مهندسی در اختیار خواهد داشت. با این وجود ذکر این نکته ضروری است که برخی از کشورها تا مدت ها پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی روند انطباقی دشواری را متحمل شده اند و بلافاصله پس از پیوستن به این سازمان از مزایای الحاق سود نبرده اند.

*موضوع مهم دوم، روابط ایران با ایالات متحده است. به نظر می رسد یکی از تحریم کنندگان اصلی ایران و البته مخالفان جدی برای پیوستن این کشور به عرصه اقتصاد بین الملل، دولت آمریکا بوده است. با این حال، با توجه به اتفاقات اخیر در عرصه دیپلماسی ایران، نمی توان تقویت شدن احتمال حضور ایران در سازمان تجارت جهانی را نادیده گرفت. پیش بینی می شود با پیوستن ایران به این سازمان، ایالات متحده نیز تلاش کند تا با کمک برخی تلاش های قهری این روند را مختل یا آسیب پذیر کند.

موضع گیری اروپا در قبال الحاق ایران

نشریه ژاپن تایمز ضمن اشاره به تحولات اخیر ایران و ترمیم روابط این کشور با برخی قدرت های اروپایی همچون فرانسه، ایتالیا و آلمان، چنین استنباط کرده است که مقامات اروپایی، مخالفتی با پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی نخواهند داشت و حتی حامی نیز خواهند بود. درواقع تحلیلگران این نشریه با اشاره به اظهارات خانم موگرینی در خصوص موضع گیری مشوقانه اتحادیه اروپا در خصوص توسعه فعالیت های اقتصادی ایران، معتقدند مواضع اروپا با مواضع ایالات متحده متفاوت است.

اگرچه در بین چهره های ارشد سیاسی برخی کشورهای اروپایی نیز اظهار نظر های متفاوتی مشاهده می شود، اما اکثریت این مقام ها در خصوص مهم و مثبت بودن پیوستن ایران به تجارت و اقتصاد بین الملل اتفاق نظر دارند.

این اهمیت زمانی آشکار تر می شود که تمایل به همکاری اروپایی ها برای حضور در بخش انرژی ایران و سرمایه گذاری های زیرساختی در این حوزه را مدنظر قرار دهیم. به عبارت دیگر، هر اندازه، فعالیت های اقتصادی در ایران ماهیت بین المللی تری داشته باشد، روند همکاری کشورهای اروپایی با ایران نیز تسهیل شده و قدرت بیشتری می گیرد.