روزهای آفتابی و پرانرژی در راهند

با توجه به گرمایش کره زمین، آلودگی‌های زیست محیطی، محدود بودن برخی منابع انرژی و بسیاری از محدودیت‌های دیگر، اغلب کشورها به دنبال راهی برای دستیابی به انرژی‌های جایگزین هستند تا به این واسطه وابستگی خود را به انواع انرژی‌های تجدیدناپذیر کاهش دهند. این شرایط به شکل ویژه‌ای به نفع کشورهایی است که از منابع آبی، بادی و خورشیدی مناسبی برخوردارند و می‌توانند با صرف هزینه‌های ساخت و احداث نیروگاه‌های پیشرفته به این انرژی‌های ارزشمند دست یابند.

ایران از جمله کشورهایی است که به لحاظ دسترسی قابل توجه به دو انرژی خورشیدی و بادی در کانون توجه بسیاری از کشورهای همسایه و رقیب قرار گرفته است. این مسئله با در نظر گرفتن وابستگی شدید ایران به ذخایر نفت و گاز از اهمیتی دو چندان برخوردار است.

انرژی‌های تجدید‌پذیر پس از لغو تحریم‌ها

اریک ویلر و مایکل دسای، تحلیلگران نشریه مطالعات خاورمیانه در مقاله‌ای به تحلیل وضعیت فعلی ایران درخصوص منابع تجدید ناپذیر پرداخته‌اند. در بخشی از این مقاله می‌خوانیم: ایران با رتبه چهارم جهانی ذخایر نفت و رتبه دوم گاز می‌تواند با نگرشی مطمئن به وضعیت فعلی خود در خصوص انرژی‌ها نگاه کند اما فعالیت‌های اخیر این کشور نشان می‌دهد ایران دوراندیشی‌های منطقی و مثبتی در خصوص انرژی‌های تجدید‌پذیر دارد.

با وجود آنکه تا همین چندی پیش این کشور در شرایط تحریم قرار داشت و برخی موانع، فرصت فعالیت و همکاری‌های بین‌المللی در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر را سلب کرده بود اما کشورهایی چون آلمان، کره‌جنوبی، هند و دانمارک تمایل خود را برای مشارکت در پروژه‌های تجدید‌پذیر ایران نشان داده بودند.

از سوی دیگر موضوع امیدوار‌کننده در مورد روند پیشرفت جایگزینی انرژی‌های تجدید‌پذیر در ایران، وجود جمعیت غالبا جوان و تحصیلکرده‌ای است که می‌توانند در بخش نیروی انسانی، خدماتی مفید ارائه کنند.

بنا بر آمارهای جهانی حدود 60 درصد جمعیت ایران زیر 30 سال سن دارند و بر این اساس، این کشور پس از ایالات متحده و روسیه بالاترین نرخ فارغ‌التحصیلان مهندسی را به خود اختصاص داده است. اگرچه برداشته شدن تحریم‌ها، کمک بزرگی به جذب سرمایه‌های خارجی در پروژه‌های زیرساختی نیروگاه‌ها می‌کند اما موضوع دوم که مبحث تامین هزینه‌های مالی است کماکان مهم است.

بنا بر گزارش نشریه بلومبرگ، اکنون که تحریم‌ها لغو شده آلمان یکی از مدعیان اصلی برای همکاری با ایران در بخش انرژی است. یکی از اهداف بلندپروازانه فعلی در خصوص انرژی‌های تجدید‌پذیر در ایران افزایش ظرفیت 5 برابری تولید برق به واسطه ارتقای سطح نیروگاه‌های انرژی‌های تجدید‌پذیر تا پایان سال 2020 است.

مارک واربورگ، تحلیلگر اقتصادی خاورمیانه معتقد است در شرایطی که 80 درصد شهرهای ایران واجد شرایط بهره‌گیری از انرژی خورشیدی هستند و به طور میانگین در 300 روز از سال خورشید در آسمان می‌درخشد، سرمایه‌گذاری در خصوص این انرژی حرکتی کاملا الزامی و منطقی به نظر می‌رسد.

افزون بر آلمان، جمهوری آذربایجان و اسپانیا از دیگر کشورهایی هستند که تمایل خود را برای حضور در پروژه‌های انرژی ایران ابراز کرده‌اند. شاید اکنون فرصت مناسبی باشد تا هنگامی که صحبت از سرمایه‌گذاری در خصوص انرژی‌های ایران می‌شود، به جای تفکر کلیشه‌ای در خصوص نفت و گاز ایران به انرژی‌هایی چون باد و خورشید نیز فکر کرد.

چرا ایران به انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز دارد؟

دلایل متعددی در خصوص اهمیت انرژی‌های تجدید‌پذیر برای کشورهای در حال توسعه‌ای چون ایران وجود دارد. به طور کلی ایران با جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر دو سود عمده خواهد کرد:

- کاهش تقاضای داخلی برای سوخت‌های فسیلی و در نتیجه افزایش صادرات و پررنگ‌تر شدن حضور ایران در بازارهای رقابت بین‌الملل

- کاهش یارانه‌های پرهزینه و دستیابی به رشد پایدار‌تر اقتصادی

در خصوص انرژی‌های مختلف، ایران جزو نخستین کشورهای خاورمیانه بود که در دهه 50 میلادی به سرعت در خصوص تامین انرژی به واسطه نیروی آب اقدام کرد اما خشکسالی‌های اخیر و وضعیت کمبود آب در منطقه خاورمیانه باعث شده عمده تمرکز دولتمردان ایرانی روی دو انرژی باد و خورشید تثبیت شود. این در حالی‌است که اگرچه ایران در خصوص انرژی باد پرقدرت‌تر ظاهر می‌شود اما برنامه‌های مرتبط با انرژی خورشیدی بلندپروازانه‌تر به نظر می‌رسد.

وال استریت ژورنال مدتی پیش از لغو تحریم‌ها در گزارشی به عملکرد ایران در شرایط تحریم و آغاز تلاش‌های محسوس این کشور برای خروج از شرایط بحرانی قیمت‌های نفت و گاز اشاره کرد. این گزارش حاوی نگاهی هوشمندانه در مورد اهمیت دسترسی ایران به انرژی‌های جایگزین در غیاب سوخت‌های فسیلی بود.

در واقع این گزارش بازتاب‌دهنده وابستگی شدید ایران به فروش نفت و گاز و تاثیر بالای آن بر وضعیت اقتصادی کشور بود. در بخشی از این مقاله با اشاره به پتانسیل‌های چشمگیر جغرافیایی ایران برای جذب انرژی خورشیدی، برلزوم ارتقا دادن سطح کیفی نیروگاه‌های خورشیدی تاکید شده است.