سپر محافظ عرضه جهانی نفت در معرض تهدید است

پایگاه خبری پلاتس انگلستان در تحلیلی با عنوان «لطف بزرگ اوپک به جهان نفت» نوشت: ظرفیت مازاد تولید اوپک توسط مدیریت اطلاعات انرژی آمریکا (ایی.‌آی.‌ای) 1.54میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود. به گزارش گروه اقتصادی ایرنا به نقل از پایگاه خبری یاد شده، ظرفیت فعلی مازاد تولید اوپک 180 هزار بشکه در روز است که این رقم بیش از سطح آن در سال 2008 زمانی که قیمت نفت رکورد زد، محسوب می‌شود.

ذخایر انباری نفت در سطح بسیار بالایی قرار دارد و آژانس بین‌المللی انرژی، ذخایر انباری نفت در جهان را 147میلیون بشکه تخمین زده و معتقد است چنانچه عرضه نفت قطع شود، چنین ذخیره‌ای می‌تواند به مدت 90روز، روزانه 1.6میلیون بشکه نفت برای جهان تأمین کند.
در این میان، وزارت منابع معدنی ایالت‌داکوتای شمالی گزارش می‌دهد که تعداد چاه‌های حفر شده نیمه تمام در این ایالت در ماه اوت (مرداد) به 993 چاه رسیده است.

بنا بر اعلام واحد بنتک انرژی پلاتس، چنانچه این چاه‌ها به جریان تولید ملحق شوند، 591 هزار بشکه در روز به تولید نفت خام منطقه بکن این ایالت اضافه می‌شود که این یک تغییر مهم در بازار نفت ایجاد می‌کند. ظرفیت مازاد تولید نفت دیگر در انحصار اوپک نیست، بلکه بین کشورهای خاورمیانه، به‌ویژه عربستان سعودی و چاه‌های حفر‌شده نیمه تمام شرکت‌های نفت شیل آمریکا تقسیم شده است.

چنانچه در عرضه نفت به هر دلیلی اختلال ایجاد شود، افزایش ذخایر انباری جهان نیز به کمک ظرفیت مازاد تولید نفت می‌آید تا نفت مورد نیاز جهان تأمین شود. ذخایر انباری فقط تابع مازاد عرضه کنونی بازار نفت نیست، بلکه به طور ساختاری تابع ساخت و تکمیل ذخایر انباری چین نیز هست که بنا به اعلام آژانس بین‌المللی انرژی، 60 میلیون از مجموع 147 میلیون بشکه ذخایر انباری جهان، متعلق به چین است.

براساس این گزارش، در واقع این یک تغییر مهم محسوب می‌شود و ظرفیت مازاد تولید برای اوپک کارکردهایی دارد و این ظرفیت مازاد نشان می‌دهد که این سازمان ابزارهایی برای تغییر سطح تولید در یک مدت کوتاه دارد و مفهوم آن اینکه مداخلات اوپک در بازار مؤثر است. ظرفیت مازاد تولید اوپک همچنین به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر سرمایه‌گذاری غیراوپک عمل می‌کند و تا حدودی به حمایت از سهم بازار اوپک کمک می‌کند.

به عبارت دیگر، اوپک با صرف هزینه‌های گزاف در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری کرده که ضمن تأمین منافع این سازمان در بازار نفت، می‌تواند هنگام پیش آمدن هر نوع اختلالی در عرضه، نفت مورد نیاز جهان را نیز تأمین کند. این کار اوپک به نفع جهان بود، حتی چنانچه ظرفیت مازاد تولید، یکی از ابزارهای موجود در جعبه ابزار این کارتل برای تأمین منافع خود باشد.

اوپک اکنون در مسیری حرکت می‌کند که برای گرفتن سهم بازار از غیراوپک، ظرفیت مازاد خود را به صفر می‌رساند. چاه‌های نیمه تمام آمریکا یک سپر موقت است، زیرا زمان بهره‌گیری از این ظرفیت مازاد موجب می‌شود که دیگر این یک تصمیم استراتژیک یا یک کارتل نخواهد بود، بلکه تابع مستقیم قیمت است. طی یک دوره طولانی‌تر شرکت‌های خصوصی انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های غیر تولیدی ندارند و ظرفیت مازاد تولید نفت در جهان در معرض تهدید جدی است.

با فرض اینکه بازار بالاخره دوباره به تعادل خواهد رسید و کاهش سرمایه‌گذاری و سپس کاهش عرضه موجب افزایش قیمت می‌شوند، این چاه‌های نیمه تمام هستند که اول در خط تولید قرار می‌گیرند. بـازگـشت شـتـاب سرمایه‌گذاری در حفاری‌های آب‌های عمیق یا ماسه‌های نفتی کانادا، به نقطه‌ای که در آن عرضه دوباره شروع به افزایش کند، سال‌ها به‌طول می‌انجامد و دقیقا همان‌گونه در شرایط کاهش قیمت‌ها نیز مدت‌ها طول می‌کشد تا تولید نفت در این شیوه‌ها کاهش پیدا کند.

سپری که از عرضه جهانی نفت هنگام حوادثی مانند جنگ ایران و عراق، ظهور داعش یا انفجار در لیبی حمایت کند کجاست، ذخیره‌سازی بهتر برای وقتی که اوپک ممکن است به دنبال منافع خود باشد، واقعا به نفع جهان بود و سرمایه‌گذاری بهتر در تولید نفت شیل نیز به نفع جهان است، در غیر این صورت تولید نفت قربانی رونق و رکود یک چرخه بلند و کند سرمایه‌گذاری خواهد شد.