نگاهی به سیستم توزیع سریال شهرزاد / ضعف در توزیع آنلاین

این روزها بسیاری از ایرانی‌ها با ماجرای یک زوج عاشق به نام‌ «شهرزاد» و «فرهاد» در دوران خفقان پس از کودتای 28 مرداد 1332 آشنا هستند؛ ماجرایی که در سریالی با عنوان «شهرزاد» به تصویر کشیده شد. این سریال در بسیاری از سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌ها و... به مخاطبان ایرانی عرضه می‌شد.

برخی کارشناسان بازاریابی بر این باور هستند توزیع فیزیکی این مجموعه نمایش خانگی بر خلاف توزیع آنلاین آن به خوبی انجام شد و در اکثر فروشگاه‌ها، قسمت‌های مختلف این سریال به مشتریان عرضه می‌شد، اما توزیع نامناسب آنلاین این سریال باعث شد حجم دانلود‌های غیر‌قانونی مخاطبان ایرانی به‌شدت افزایش یابد و این موضوع ضربه هنگفتی به گردش مالی این مجموعه وارد کرد.

این موضوع تا اندازه‌ای جدی بود که حسن فتحی، کارگردان سریال شهرزاد از حجم بالای دانلود غیر‌قانونی و تکثیر غیر‌مجاز این سریال توسط مخاطبان ایرانی ابراز گلایه کرد. با این حال، کارشناسان بازاریابی بر این باورند سرمایه‌گذاران سریال شهرزاد می‌توانند برای توزیع فیزیکی فصل دوم این مجموعه نمایش خانگی برنامه‌ریزی‌های مناسبی را اتخاذ کنند تا از این طریق دانلود‌های غیر‌مجاز این سریال را به حداقل برسانند و مجموعه را با سودآوری مناسبی همراه سازند.

اینکه توزیع آنلاین سریال شهرزاد با چه مشکلاتی همراه بود و چگونه می‌توان برای فصل دوم این مجموعه استراتژی‌های مناسبی را اتخاذ کرد، بهانه‌ای شد تا «فرصت امروز» سراغ محمد بیاتی، کارشناس ارشد بازاریابی و تبلیغات برود.

محمد بیاتی در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز» می‌گوید: به‌طور کلی توزیع سریال شهرزاد به‌صورت فیزیکی و آنلاین انجام می‌شد و نقطه قوت سیستم توزیع سریال شهرزاد در توزیع فیزیکی آن بود. به جرأت می‌توان گفت که این سریال به‌صورت هماهنگ در تمامی نقاط توزیع که علاقه‌مندان آن حضور داشتند، توزیع شد و به راحتی در دسترس مخاطبان قرار گرفت.

توزیع فیزیکی این سریال به شرکت‌های پخش واگذار شده بود و روش کار این شرکت‌ها به این صورت بود که کل کشور را به چهار قسمت شمال، جنوب، غرب و شرق تقسیم می‌کردند و شهرهای این چهار قسمت هم با توجه به جمعیت و بزرگی تقسیم‌بندی می‌شدند و هر یک از این قسمت‌ها (توزیع‌کننده‌ها) محصولات را به سوپرمارکت‌ها، کتاب‌فروشی‌ها، دکه‌های روزنامه‌فروشی و... ارسال می‌کردند.

در این میان برآوردی از تعداد مورد نیاز سریال شهرزاد در فروشگاه‌ها انجام نشده بود، اما توزیع‌کننده یا توزیع‌کنندگان سریال شهرزاد تجربه کافی در این حوزه داشتند و به خوبی سیستم توزیع مناسبی را پیاده‌سازی کردند. به‌عنوان مثال هنگامی که فروشگاهی، این سریال‌ را درخواست می‌کرد، حداکثر به مدت یک روز برای آن فروشگاه ارسال می‌شد.

آسیب به چرخه فروش

او ادامه می‌دهد: با اینکه سریال شهرزاد توزیع مناسب فیزیکی داشت، اما این سیستم دارای ضعف‌هایی جدی نیز بود. به‌عنوان مثال هنگامی که پنج قسمت این سریال وارد بازار می‌شد، کل این پنج قسمت در قالب فلش کارت به مخاطبان ارائه می‌شد و این موضوع به فروش سریال شهرزاد آسیب‌هایی را وارد می‌کرد.

هنگامی که پنج قسمت این سریال در قالب فلش‌کارت در اختیار مخاطبان ایرانی قرار می‌گرفت، کپی از این سریال به راحتی صورت می‌پذیرفت. این موضوع یک پله به افرادی که حق کپی رایت را رعایت نمی‌کردند، کمک می‌کرد چون هنگامی که قسمت‌های مختلف سریال در قالب فلش کارت به مخاطبان ارائه می‌شد، مخاطبان راحت‌تر می‌توانستند آن را کپی کنند و دیگر نیاز نبود قفل CD‌ها شکسته شود.

تقدم پخش فیزیکی بر آنلاین

این کارشناس ارشد بازاریابی درباره توزیع آنلاین سریال شهرزاد اظهار می‌کند: مخاطبان ایرانی از طریق دریافت رمزی در وب‌سایت شهرزاد، قسمت‌های مختلف آن را دانلود می‌کردند که این موضوع نیز به دانلود غیر‌مجاز کاربران ایرانی کمک می‌کرد. چون پخش فیزیکی و آنلاین سریال شهرزاد در یک زمان انجام می‌شد و همین موضوع در بخش توزیع آسیب‌هایی را وارد می‌کند. خیلی بهتر بود که پخش آنلاین و فیزیکی در یک زمان انجام نمی‌شد و پخش آنلاین با فاصله زمانی بعد از پخش فیزیکی انجام می‌شد.

به‌عنوان مثال هنگامی که نسخه فیزیکی سریال در بازار موجود بود، برخی از کاربران سوءاستفاده کرده و با خریداری یک نسخه آنلاین سریال شهرزاد، آن را به‌صورت غیر‌قانونی کپی می‌کردند. از طرفی هنگامی که لینک دانلود غیر‌مجاز سریال شهرزاد در یکی از گروه‌های تلگرامی گذاشته می‌شد، ممکن بود 500هزار نفر به این لینک دسترسی پیدا کنند و این موضوع آسیب‌هایی جدی به فروش شهرزاد وارد می‌کرد.

به‌عنوان مثال اگر تقریبا 25درصد این گروه‌های تلگرامی، سریال شهرزاد را دانلود می‌کردند، قطعا این موضوع آسیب‌هایی جدی را به سیستم فروش این سریال وارد کرد.

بیاتی خاطر نشان می‌کند: مجموعه شهرزاد برای جلوگیری از دانلود غیر‌مجاز و بهبود فرآیند فروش، کمپینی را با عنوان «دانلود‌های خود را حلال کنید» راه‌اندازی کرد که این کمپین به کاربرانی که به‌صورت غیر‌قانونی سریال را دانلود می‌کردند، این پیام را می‌رساند که اگر هم این سریال را دانلود می‌کنید، هزینه آن را برای موسسات خیریه‌ صرف کنید، اما در حقیقت این کمپین از لحاظ کارکردی نتوانست به فروش سریال شهرزاد و عدم دانلود غیر‌مجاز کاربران ایرانی کمک کند چون کاربرانی که به‌صورت غیر‌مجاز سریال شهرزاد را دانلود می‌کردند، از حق کپی رایت باخبر و نسبت به این کمپین بی‌اعتنا بودند.

در واقع باید این فرهنگ‌سازی در جای دیگری انجام می‌شد چون مخاطبانی که دانلود غیر‌مجاز انجام می‌دهند، اگر قرار بود برای دیدن این سریال هزینه‌ای را پرداخت کنند، قطعا آن را دانلود نمی‌کردند.

برای کاربرانی که به‌صورت غیر‌قانونی سریال شهرزاد را دانلود می‌کردند، پرداخت 4هزار یا هزار تومان تفاوتی نداشت چون اگر قرار بود هزار تومان بابت دیدن این سریال پرداخت کنند، همان 4هزار تومان را پرداخت می‌کردند.

استفاده از بستر VOD در فصل دوم شهرزاد

این کارشناس ارشد بازاریابی می‌گوید: برای سیستم توزیع فصل دوم سریال شهرزاد پیشنهاد می‌کنم که به جای اجازه دانلود به مخاطبان ایرانی در وب‌سایت شهرزاد، از بستر VOD استفاده شود.

به‌عنوان مثال از وب سایت فیلیمو و فیلم نت استفاده شود و مخاطبانی که تمایل به دیدن آنلاین این سریال دارند، از طریق این وب‌سایت آن را مشاهده کنند. این درحالی است که سرمایه‌گذاران شهرزاد، سرمایه‌گذاران فیلم نت نیز هستند، اما در فیلم نت به کاربران ایرانی اجازه دانلود داده شد و این موضوع در بستر VOD انجام نشد.

از طرفی کاربران از طریق فیلم‌نت با هزینه 2هزار تومان، سریال شهرزاد را مشاهده می‌کردند و این موضوع نیز آسیب‌هایی جدی را به سیستم توزیع شهرزاد وارد کرد. پیشنهاد می‌شود برای فصل دوم سریال شهرزاد از طریق وب‌سایت فیلیمو، مخاطبان به سریال شهرزاد دسترسی پیدا کنند.

او ادامه می‌دهد: آپارات به‌صورت روزانه 6میلیون بار بازدید ویدئو دارد و در صورت استفاده سریال شهرزاد از فیلیمو، این مجموعه می‌تواند از پتانسیل خود استفاده کرده و کمپین‌هایی را برای استقبال بیشتر مخاطبان ایرانی از سریال شهرزاد راه‌اندازی کند.

به‌طور کلی آپارات روزانه هزینه‌ای را بابت  VOD یا ترافیک از کاربران دریافت می‌کند که می‌تواند بخشی از این هزینه‌های دریافتی را در اختیار سرمایه‌گذاران شهرزاد قرار دهد. این در حالی است که 60 درصد از فروش سریال شهرزاد نیز به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.

مجموع این دو نوع سود می‌تواند برای سرمایه‌گذاران شهرزاد بسیار جذاب باشد. در پایان برای جمع‌بندی صحبت‌های انجام شده می‌توان گفت که توزیع فیزیکی سریال شهرزاد به‌صورت احسن انجام گرفت و تنها ضعف آن ارائه قسمت‌های مختلف به‌صورت فلش به فروشندگان مجاز بوده است و در مورد فروش آنلاین می‌توان گفت مشکل در همزمان بودن پخش آنلاین و فیزیکی و عدم قرار دادن این مجموعه زیبا به‌صورت VOD است.

ارتباط با نویسنده: [email protected]