یونان و روزگار ناخوش میراث فرهنگی

آشفتگی‌های سیاسی و اقتصادی در یونانِ این روزها تنها آینده اقتصادی این کشور را به خطر نینداخته، بلکه اثرات ویران‌کننده‌ای بر گذشته غنی فرهنگی این کشور باستانی گذاشته است‌؛ موضوعی که کارشناسان باستان‌شناسی در آتن آن را تایید می‌کنند. در سال 2012 میلادی، انجمن باستان شناسان یونان هشدار داد که سیاست‌های اقتصادی دیکته شده به یونان از سوی اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول هم باعث نابودی یونان شده و هم میراث فرهنگی این کشور را به‌شدت تهدید کرده است.

براساس پژوهش‌های انجام شده در یونان، موزه‌هایی که دیگر توان هزینه کردن در راستای حفظ امنیت خود نداشتند، با حمله دزدان مسلح روبه‌رو شدند و جرم‌های سازمان یافته‌ای نیز برای تخریب آثار باستانی و میراث فرهنگی این کشور انجام شده است. سیاست‌های اقتصادی یونان به کاهش بودجه فرهنگی این کشور منجر شده است‌. به این ترتیب بسیاری از فعالیت‌های باستان‌شناسی قانونی در این کشور با مشکل بودجه مواجه شده و و در نتیجه بیکار شدن فعالان این حوزه و توقف در باستان‌شناسی‌های قانونی را به بار آورده است.

اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود‌. غارت میراث فرهنگی یکی دیگر از آثار مخرب این بودجه ندادن است‌. این امر سبب شده تا فرصت‌طلب‌ها به آثار باستانی یونان رحم نکنند و آنها را به غارت ببرند‌. از طرفی بی‌توجهی دولت به این امر مردم را هم نسبت به این موضوع به مرور بی‌توجه کرده و باعث ایجاد پدیده خطرناکی با عنوان «بی‌ریشه شدن» شده است‌؛ معضلی بزرگ که یونان را درسال‌های اخیر با مشکل مواجه کرده است‌.

به گفته کریستس تسیروجیانیس، استاد باستان‌شناسی دانشگاه کمبریج انگلستان، شکی نیست که کاهش بودجه راه برای سودجوها و بی‌توجهی مردمی به میراث فرهنگی باز کرده است‌. این اتفاق برای کشورهایی چون مصر، عراق و افغانستان که آنها هم دارای میراث فرهنگی غنی هستند، رخ داده است. او می‌گوید: «اصلا غافلگیر نمی‌شوم اگر در سال‌های پیش رو فروش عتیقه‌ها و آثار باستانی که به یونان نسبت داده می‌شوند با افزایشی قابل توجه روبه‌رو شود.» البته اتحادیه اروپا این سختگیری‌ها را قبول ندارد و معتقد است که با اقدامات این اتحادیه بسیاری از موسسات فعال در حوزه میراث فرهنگی در این کشور باستانی از نابودی نجات پیدا کرده‌اند و مسئولیت اصلی مشکلات پیش آمده برای میراث فرهنگی یونان را دولت این کشور می‌داند.

اما آنچه مسلم است اینکه چه اتحادیه اروپا مسئول باشد و چه دولت، مردم کم‌کم با این بی‌توجهی‌ها در سطح مسئولان حساسیت خود را نسبت به این دارایی‌های ارزشمند از دست می‌دهند و آنها هم رفتار خوبی با تن رنجور میراث پرارزش کشورشان نخواهند داشت.