یونان؛ غرق در تلاطم یک بحران تراژیک

یونان باستانی و افسانه‌ای، این روزها درگیر معضلات اقتصادی شدیدی شده که بی‌شباهت به داستان‌های کهن تراژیک نیست. بحران بیکاری، فسادمالی، ریاضت اقتصادی، استقراض‌های مکرر و درنهایت تهدید به اخراج از اتحادیه اروپا، مشکلاتی هستند که این روزها نه فقط خبرگزاری‌های یونان، بلکه خبرگزاری‌های سراسر جهان را متوجه خود کرده‌اند. طی هفته‌های اخیر، تعداد زیادی گزارش، برداشت و تحلیل معتبر از سوی خبرگزاری‌ها در این زمینه منتشر شد که گاهی منطقی، گاهی احساسی و حتی گاهی جنجال‌برانگیز بودند.

سیاستمداران چه می‌گویند؟

برخی خبرگزاری‌ها، در کنار گزارش‌های تحلیلی کارشناسان اقتصادی خود، روی نظرات سیاستمداران در مورد بحران یونان مانور خبری داشتند. نشریه تلگراف با نقل قولی از آنگلا مرکل گفته است: «یونان، خود مسیر انزوا را انتخاب کرده است» یونان را چهره‌ای ترسیم کرده که گویا مسیر سقوط را بی‌هیچ راه نجاتی طی می‌کند. این مسئله با نقل قول دومی که از وزیر امور خارجه ایتالیا، پائولو جنتیلونی ذکر می‌شود بارز‌تر است؛ «گرچه یونان حق دارد برای خروج از بحران تلاش کند، اما اکنون در نقطه اوج مشکلات ایستاده و به نظر می‌رسد تلاش‌ها چندان مؤثر نخواهند بود».

یکی از مقامات بازنشسته اقتصاد یونان، یوهانس میچالاتوس نیز در گفت‌وگو با تلگراف اذعان کرده در هراس است که یونان تبدیل به ونزوئلای اروپا شود. نشریه گاردین اما از سوی دیگر میدان به مشکل نگاه کرده، این نشریه با اشاره به وضعیت اسفناک اقتصادی یونان، برای مقامات ارشد اقتصاد یونان ابراز نگرانی کرده و مسیرشان را پر از مانع توصیف کرده است. طی چند روز گذشته تعداد زیادی کمپین مردمی و حتی وابسته به بدنه دولت در داخل کشور به راه افتاده که با نشر اطلاعات و آمارهایی که گاه صحت و اعتباری ندارند، هراس عمومی و سیل خشم اقشار مختلف را به سمت مقامات این کشور روانه می‌کنند.

خروج یونان از اتحادیه اروپا؛ آری یا نه؟

بسیاری از خبرگزاری‌ها به تحلیل‌های یک‌طرفه و گاه جهت‌دار در مورد وضعیت یونان پرداخته‌اند. در این بین، نشریه «یو اس» در اقدامی بسیار جالب، آمار بازدید از سایتش را چندبرابر کرده است. این نشریه با دعوت از 9 کارشناس برجسته اقتصادی، از آنان پرسیده آیا با خروج یونان از اتحادیه اروپا موافقند یا مخالف، سپس نظرات و دلایل آنها را در یک لیست قرار داده و از کاربران دعوت کرده به این نظرات رأی و امتیاز دهند. نظرات هر 9 کارشناس قابل تأمل و خواندنی است، برای مثال:

*جان کالیانتیوتیس، دکترای اقتصاد و استاد دانشگاه اسکرانتون به خروج یونان از اتحادیه اروپا رأی موافق داده است، وی با اشاره به اینکه اتحادیه اروپا از 27کشور ناهمگن با اوضاع اقتصادی، فرهنگی، زبان و اهداف متفاوت تشکیل شده است، می‌گوید: اتحادیه اروپا دردسرهای متعددی را برای یکدست کردن کشورها و حفظ تعادل ارزش یورو در منطقه تحمل می‌کند، افزون بر این یونان مدت‌هاست با بحران بیکاری و بدهی‌های سنگین روبه‌روست و اگر قرار بود تغییر کند، پیش از اینها دست به کار شده بود. به نظر می‌رسد یونان فرصت کافی برای خروج از بحران را داشته و لزومی ندارد کل اتحادیه اروپا درگیر مشکلات یونان باشد.

*شهرزاد رحمان، استاد اقتصاد دانشگاه جورج واشنگتن، اما نظری متفاوت دارد. وی در تحلیل خود گفته است: رأی مخالف می‌دهم. زیرا این حرکت اتحادیه اروپا که عملاً با فشارهای فرانسه و آلمان در شرف وقوع است، حرکتی غیرقابل بخشش است. یونان سال‌هاست با مشکلات مالی مواجه است و حتی در هنگام پذیرش در اتحادیه اروپا، وضعیت صددرصد مطلوبی نداشت. خروج یونان از اتحادیه تبعات متعددی چون ضرب پول جدید، فشار مضاعف بر شهروندان، تحمیل ریاضت‌های مجدد به مردم و حتی احتمال آشوب‌ها و اعتراضات خیابانی را در پی خواهد داشت. اخراج یونان از اتحادیه شاید به نفع برخی کشورها باشد اما لکه ننگی خواهد بود بر تاریخ فعالیت این اتحادیه.

نظرات بی‌رحمانه و جنجالی در برابر نظرات منصفانه

نشریه تلگراف طی هفته گذشته گزارشی را منتشر کرد که باعث شد بسیاری از کاربران آنلاین یونانی با کاربران سایر کشورهای اروپایی درگیر شوند و کامنت‌های جنجالی متعددی زیر این تحلیل ثبت شود و البته این گزارش به یکی از پربیننده‌ترین گزارش‌های هفته گذشته تبدیل شود. این گزارش به نکات متعددی اشاره کرده، برای مثال در این گزارش، خروج یونان از اتحادیه اروپا، در حکم نقطه‌عطفی برای توازن مجدد یورو و آرامش در اتحادیه اروپا تلقی شده است. همچنین اشاره دولتمردان یونان به تلاش‌شان برای تمرکز بر صادرات در جهت خروج از مشکل را کاملاً بی‌اعتبار خوانده و آن را رویکردی ضعیف ارزیابی کرده بود.

اما یوآخیم استرابیت، کارشناس اقتصادی نشریه پولیتیک با تیتر «همه می‌گویند یونان باید برود، اما چگونه؟» با نگاهی منصفانه و حتی دلسوزانه به وضعیت یونان پرداخته است. وی معتقد است، آنچه از سوی برخی به‌عنوان: «خروج یونان از اتحادیه مساوی است با شکوفایی اتحادیه» مطرح می‌شود، مخالف کرده و می‌گوید: گرچه بحران یونان تا حدی وضعیت یورو را تحت تأثیر قرار داده، اما عدم حضور یونان هم معجزه‌ای برای کشورهای دیگر نیست. وی وضعیت جوانان و نرخ بیکاری آنها را دلخراش توصیف کرده و اظهار نگرانی کرده با خروج یونان از اتحادیه وضعیت بحرانی‌تر خواهد بود.