علت افزایش چند صد برابری قیمت خودرو در دوران ۷ وزیر چیست؟

صنعت خودروسازی در ایران با راه اندازی خط تولید پیکان آغاز به کار کرد اما بعد از گذشت سال های زیاد پیشرفت کیفیتی در خودروهای ایرانی مشاهده نمی شود و خودروسازان بیشتر به دنبال مونتاژ هستند تا تولید.

به گزارش فرصت امروز به نقل از سلام نو، درست هفت سال پیش، پویشی به نام نخریدن خودروی صفر تشکیل شد؛ پویشی که باعث شد ۱۱۰هزار خودروی آماده در پارکینگ خودروسازان خاک بخورد. در آن زمان هرچه خودروسازان شرایط فروش را آسان اعلام کردند باز هم تقاضایی برای آن ثبت نشد.

این پویش به دلیل پایین بودن کیفیت خودرو تشکیل شد، اما دولت اقدامی انجام داد که خالی شدن پارکینگ خودروسازان را به دنبال داشت. از آن زمان تاکنون صنعت خودرو هفت وزیر به خود دیده، اما هنوز کیفیت خودروها تعریفی ندارد.

بررسی ها نشان می دهد ساختار خودروسازی ایراداتی دارد که تمایل به پوست اندازی و بهبود شرایط نیست و وزرای صنعت هم نقشی تاثیرگذار در این زمینه نمی توانند داشته  باشند. از نیروی انسانی مازاد خودروسازان گرفته تا واحد تحقیق و توسعه، که خیلی فعال نیست.

زمانی که صحبت از خودروسازی ایران به میان می آید خودروسازی کره جنوبی نیز کنار آن قرار می گیرد و مقایسه ها آغاز می شود که چرا چشم بادامی ها با این که همزمان با ایران وارد صنعت خودروسازی شدند، اکنون یکی از صادرکنندگان این بخش هستند و ایران همچنان مشغول مونتاژ خودروها به خصوص خودروهای فرانسوی است.

بهمن سال گذشته هم رهبر انقلاب از کیفیت محصولات خودروسازان به رغم حمایت های صورت گرفته انتقاد کردند و گفتند: «با وجود حمایت زیاد از صنعت خودرو در کشور، کیفیت خودرو خوب نیست. مردم ناراضی اند و درست می گویند و حق با مردم است.»

سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور هم در این باره اظهارنظرهای زیادی دارد که اخیرا نیز اعلام کرده «سال ۸۴ و ۸۵ قول دادند کیفیت و ایمنی را درست کنند، اما انجام نشد، ما رها کردیم. الان بنا نداریم رها کنیم؛ چون مطالبه مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری است. در جلسه شورای عالی گزارشی درباره تصادفات با حضور رئیس جمهور، شاخص ۴۹ درصد برای کاهش کشته داشتیم که گفتند باید ۵۰ درصد شود و تاکید دارند اگر کیفیت خودرو بالا نرود و ایمنی ایجاد نشود، حتما شماره گذاری نکنید.»

میراث قرعه کشی خودرو از دولت دوازدهم به سیزدهم رسید

در گذشته وقتی خط تولید پیکان در ایران راه اندازی شد، سیستم قرعه کشی اجرا می شد. به این صورت که افراد برای خرید این خودرو باید ثبت نام می کردند و پس از برنده شدن و تسویه مبلغ، خودروی خود را تحویل می گرفتند، اما با افزایش تیراژ تولید، این خودروسازان بودند که شرایط خرید را برای متقاضیان آسان می کردند. این رویه از اوایل دهه ۸۰ تا سال ۹۷ ادامه داشت. خودروسازان با هر مناسبتی شرایط ویژه فروش در نظر می گرفتند و طرح های مختلفی را پیشنهاد می دادند. به این صورت که جشنواره عید تا عید (غدیر تا قربان) و یا طرح های نوروزی که در بهمن ماه خودرو تحویل داده می شد، اما مدل آن فروردین سال بعد بود.

همه این موارد برای عرضه خودروهایی بود که کیفیت چندانی نداشتند و خودروسازان سعی می کردند محصولات خود را در بازار به مصرف کنندگان بفروشند. اردیبهشت ۹۹ زمانی که تولید خودروسازان به شدت کاهش یافت، سیستم قرعه کشی بازگشت. این رویه در دولت دوازدهم همچنان ادامه داشت و میراث آن به دولت سیزدهم رسید. اکنون در خودروسازی سایپا سیستم قرعه کشی حذف شده و شرایط در حال بازگشت است، اما هنوز محصولات پرتقاضای ایران خودرو از طریق میراث دولت دوازدهم به دست مصرف کنندگان می رسد.

پاک کردن صورت مسئله

تیر ماه ۹۳ خودرو در بازار کمی افزایش قیمت داشت که محمدباقر نوبخت، سخنگوی وقت دولت در آن زمان اعلام کرد رئیس جمهور از افزایش قیمت خودرو مکدر است. این در حالی است که در پایان دولت دوازدهم در تیرماه ۱۴۰۰ قیمت خودرو به طور متوسط بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ درصد افزایش قیمت پیدا کرده بود.

تابستان سال ۹۴ پویشی به نام نخریدن خودروی صفر تشکیل شد و بسیاری از مردم به آن پیوستند. این پویش به حدی تاثیر گذار بود که ۱۱۰ هزار خودرو روی دست خودروسازان باقی ماند و امکان دپوی بیشتر برای آن ها وجود نداشت. این پویش که چند ماهی به طول انجامید، صدای خودروسازان و وزارت صمت را درآورد و باعث شد در این زمینه چاره ای بیندیشند. در آن زمان خرید و فروش خودروهای دست دوم رونق گرفته بود تا این که در پاییز همان سال تصمیم گرفته شد به خریداران خودرو تسهیلاتی با بازپرداخت هفت ساله داده شود.

در آن زمان، ولی ا... سیف، رئیس کل وقت بانک مرکزی، علی طیب نیا وزیر وقت امور اقتصادی و دارایی، محمدباقر نوبخت رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه و مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور حضور داشتند.

بازپرداخت ۷ساله

وقتی دولت دید باید تغییرات گسترده در صنعت خودروسازی ایجاد کند یا با روش های جذاب، خودروهای دپویی را به فروش برساند، گزینه دوم را برگزید. استقبال هم آن قدر زیاد بود که حدود ۲۰هزار خودرو بیش از خودروهای دپویی ثبت نام شد، اما مشکل اینجا بود که تامین مالی مازاد ۱۱۰ هزار خودرو انجام نشده بود، اما بانک مرکزی چند ماه بعد اعلام کرد تامین مالی آن هم انجام می شود.

افرادی که هفت سال پیش خودروی ۲۰۶ را با قیمت ۳۰ تا ۳۲ میلیون تومان که ۲۵ میلیون تومان آن را از طریق تسهیلات با نرخ ۱۶ درصد خریداری کرده بود، امسال آخرین قسط خود را پرداختند و اکنون خودرویی بیش از ۱۵۰ میلیون تومان در اختیار دارند. البته این ماهیت کشورهای تورمی است که تسهیلات در هر شرایطی به صرفه است.

دیوار بلند تعرفه

تعرفه بالای واردات خودرو در طول سال های گذشته باعث شده خودروسازان آن طور که انتظار می رفت پوست اندازی نکنند و کیفیت خود را ارتقا ندهند. تسهیلات ۲۵میلیون تومانی در شرایطی به خودروهای دپو شده داده شد که ۸۰درصد قیمت خرید یک خودرو را شامل می شد. در این طرح خودروهای تیبا، سمند، تندر۹۰ پژو ۲۰۶ پژو پارس و آریو عرضه شد.

در آن زمان کارشناسان بر این باور بودند که تسهیلات ۲۵میلیون تومانی برای خرید خودرو تورم زاست، اما توجهی به این موضوع نشد. ۲۵۰۰ میلیارد تومان برای فروش خودرو در حالی داده شد که قرار بود خودروسازان گامی در جهت کیفی سازی محصولات خود بردارند، اما ظاهرا تنها مسأله تامین مالی مطرح بود. البته محمدرضا نعمت بخش در گفت وگویی به موضوع قیمت گذاری دستوری اشاره کرد و توضیح داد: قیمت گذاری دستوری طی چند سال گذشته باعث شده خودروسازان در زمینه کیفی سازی نتوانند گامی مثبت بردارند. به گفته وی، همچنین باید توجه داشت بدهی خودروسازان به قطعه سازان است، اما این حلقه مفقوده فراموش می شود.

عرضه کم است

در دولت سیزدهم به منظور مدیریت بازار خودرو وعده برچیده شدن طرح قرعه کشی خودرو برای واگذاری داده شد که هنوز به طور کامل محقق نشده و تنها خودروهای کم فروش خودروسازان با زمان واگذاری بیش از ۶ ماه به خریداران تحویل داده می شود، اما در خصوص خودروهای پرتقاضا هنوز گام موثری برای افزایش عرضه برداشته نشده است.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی