مدل کار ترکیبی و تغییر دنیای کسب و کار

برای چند دهه ریتم زندگی کاری برای میلیون ها نفر در سراسر جهان تقریبا یکسان و بدون تغییر بود. صبح زود بیدار شدن، عجله برای رسیدن به مترو یا اتوبوس، گیر کردن در ترافیک های سنگین و سپس نشستن پشت یک میز مشخص از ساعت هشت صبح تا چهار بعدازظهر. 

دفتر کار مرکز ثقل جهان حرفه ای ما بود؛ مکانی که در آن جلسات برگزار می شد، ایده ها شکل می گرفت و روابط کاری ساخته می شد. این یک مدل آشنا، باثبات و برای بسیاری تنها مدل قابل تصور برای کار کردن بود اما یک اتفاق، یک بحران جهانی (همان کرونا) این مدل 100 ساله را مانند یک زمین لرزه قدرتمند، در هم شکست و از میان آوارهای آن، یک مفهوم جدید و انقلابی سر برآورد: کار ترکیبی یا هایبرید.

این مفهوم که زمانی یک ایده تجربی و مخصوص شرکت های پیشرو در حوزه فناوری بود، امروز به یک واقعیت فراگیر تبدیل شده است. کار ترکیبی در ساده ترین تعریف یک مدل انعطاف پذیر است که به کارمندان اجازه می دهد تا زمان کاری خود را بین دفتر کار سنتی و یک مکان دیگر (معمولا خانه) تقسیم کنند. 

این دیگر یک انتخاب دوتایی بین کار در دفتر یا کار از راه دور نیست، بلکه یک طیف وسیع از امکانات است که به دنبال پیدا کردن بهترین ترکیب از هر دو دنیاست، اما آیا این انقلاب خاموش میزهای خالی فقط یک تب زودگذر و واکنشی به یک بحران است یا یک تغییر بنیادین که آینده کاری ما را برای همیشه دگرگون خواهد کرد؟ ما در این مقاله می خواهیم به ابعاد مختلف این دنیای جدید نگاه کنیم و ببینیم این آزادی تازه به دست آمده، چه فرصت ها و چه چالش هایی را پیش روی ما قرار داده است.

پایان یک دوران: چرا الگوی کلاسیک رو به افول است؟

شاید بحران کرونا کاتالیزور اصلی این تغییر بود، اما حقیقت این است که پایه های امپراتوری کار سنت، از مدت ها قبل در حال ترک برداشتن بود. نارضایتی از ساعت های طولانی که در رفت و آمدهای روزانه تلف می شد، هزینه های سرسام آور حمل و نقل و زندگی در شهرهای بزرگ و مهمتر از همه دشواری ایجاد یک تعادل واقعی بین مسئولیت های کاری و زندگی شخصی همگی عواملی بودند که نیاز به یک مدل انعطاف پذیرتر را فریاد می زدند.

فناوری، از ویدئو کنفرانس گرفته تا پلتفرم های همکاری آنلاین، از سال ها قبل زیرساخت لازم برای کار از راه دور را فراهم کرده بود، اما این فرهنگ و ذهنیت سنتی مدیران بود که به عنوان بزرگ ترین مانع عمل می کرد. بسیاری از مدیران به مدیریت از طریق مشاهده عادت کرده بودند؛ آنها فکر می کردند اگر کارمندان شان را پشت میزهای شان نبینند، پس حتما آنها در حال کار کردن نیستند. اما وقتی جهان مجبور شد به بزرگ‎ترین آزمایش کار از راه دور در تاریخ بشر تن دهد، بسیاری از این باورهای قدیمی رنگ باختند و مشخص شد که بهره وری، لزوما به حضور فیزیکی گره نخورده است.

مطلب مرتبط: چالش های مدل کار ترکیبی (Hybrid Work) چیست؟

وعده شیرین کار ترکیبی: بهترین های هر 2 دنیا در یک قاب

مدل کار ترکیبی روی کاغذ مانند یک آرمان شهر به نظر می رسد؛ یک راه حل جادویی که بهترین های هر دو دنیا را به کارمندان و کارفرمایان هدیه می دهد. برای کارمندان، این مدل به معنای داشتن انعطاف پذیری و استقلالی بی سابقه است. آنها می توانند روزهای شان را طوری تنظیم کنند که هم در جلسات مهم تیمی در دفتر کار حضور داشته باشند و هم بتوانند بدون استرس رفت و آمد، روی کارهای عمیق و متمرکز در آرامش خانه شان کار کنند. این انعطاف پذیری، به آنها اجازه می دهد تا تعادل بهتری بین کار و زندگی شخصی شان برقرار کنند، زمان بیشتری را با خانواده بگذرانند و در هزینه های خود صرفه جویی نمایند.

برای کارفرمایان نیز مزایای این مدل بسیار جذاب است. آنها دیگر محدود به استخدام استعدادها از یک شهر یا منطقه خاص نیستند و می توانند به یک «استخر استعداد جهانی» دسترسی پیدا کنند. هزینه های مربوط به اجاره و نگهداری فضاهای بزرگ اداری می تواند به شکل قابل توجهی کاهش یابد و مهمتر از همه، تحقیقات اولیه نشان می دهد که کارمندان راضی تر، شادتر و مستقل تر، معمولا بهره وری بالاتری دارند و به شرکت خود وفادارتر می مانند. این یک بازی برد-برد به نظر می رسد.

الگوهای کار ترکیبی

کار ترکیبی یک نسخه واحد و مشخص ندارد. هر سازمانی باید براساس فرهنگ، نیازها و نوع فعالیتش، مدل مناسب خودش را طراحی کند. برخی از رایج ترین مدل ها عبارتند از:

•    مدل دفتر کار به عنوان باشگاه: در این مدل که به آن «اولويت با دورکاری» نیز می گویند حالت پیشفرض کار از راه دور است. دفتر کار دیگر یک مکان برای انجام کارهای روزمره نیست، بلکه به یک باشگاه یا یک مرکز تعاملات اجتماعی تبدیل شده که کارمندان برای جلسات توفان فکری، رویدادهای تیمی و پروژه های همکاری مشترک که نیاز به حضور فیزیکی دارند، به آنجا می روند.

مطلب مرتبط: الگوی کار ترکیبی (Hybrid Work) و چالش های آن

•    مدل دفتر کار به عنوان پایگاه اصلی: در این مدل، اولويت با حضور در دفتر است، اما کارمندان از انعطاف پذیری بالایی برای کار کردن از خانه در یک یا دو روز از هفته برخوردارند. دفتر کار همچنان مرکز اصلی فعالیت هاست، اما دیوارها کمی منعطف تر شده اند.

•    مدل برنامه زمانی مشخص: در این مدل، یک ساختار کاملا تعریف شده وجود دارد. مثلا تمام اعضای تیم، روزهای دوشنبه و چهارشنبه را در دفتر کار و بقیه روزها را از خانه کار می کنند. این مدل به هماهنگی تیم کمک می کند، اما از انعطاف پذیری کمتری برخوردار است.

•    مدل آزادی کامل: در این مدل، به کارمندان اختیار کامل داده می شود تا هر روز خودشان تصمیم بگیرند که می خواهند از کجا کار کنند؛ خانه، دفتر کار یا حتی یک کافه. این مدل نیازمند سطح بسیار بالایی از اعتماد، انضباط شخصی و زیرساخت های فناوری بی نقص است.

چالش های دنیای جدید

اگرچه مدل کار ترکیبی مزایای زیادی دارد، اما اجرای موفقیت آمیز آن پر از چالش های جدید و پیچیده است. رهبرانی که با ساده انگاری وارد این دنیا می شوند، به سرعت خود را با مشکلاتی روبه رو می بینند که قبلا حتی به آنها فکر هم نکرده بودند.

یکی از بزرگ‎ترین چالش ها، خطر ایجاد یک سیستم طبقاتی در محیط کار است. این پدیده که به آن سوگیری نزدیکی می گویند، به این معناست که کارمندانی که بیشتر در دفتر کار حضور فیزیکی دارند، به طور ناخودآگاه بیشتر دیده می شوند، فرصت های بهتری برای پروژه های جذاب به دست می آورند و شانس بیشتری برای ارتقای شغلی دارند. در حالی که همکاران دورکار آنها هر چقدر هم که بااستعداد باشند به شهروندان درجه دو تبدیل می شوند. این یکی از بزرگ ترین تهدیدها برای عدالت و روحیه یک تیم است.

چالش دیگر، حفظ یک فرهنگ سازمانی قوی و منسجم است. بسیاری از جنبه های فرهنگی یک شرکت، از طریق تعاملات غیررسمی، گفت وگوهای کنار آب سردکن و انرژی جمعی محیط کار شکل می گیرد. وقتی افراد پراکنده هستند، چگونه می توان این حس تعلق و هویت مشترک را زنده نگه داشت؟

همچنین خطوط بین کار و زندگی شخصی، که قبلا هم باریک بودند، حالا می توانند به کلی محو شوند. وقتی دفتر کار شما همان اتاق نشیمن تان است، چگونه می توان «کلید خاموش» را زد و از کار فاصله گرفت؟ خطر یک فرهنگ «همیشه آنلاین» و نوع جدیدی از فرسودگی شغلی، بسیار جدی است.

مطلب مرتبط: الگوی کار ترکیبی (Hybrid Work) و چالش های آن

ساختن پلی به سوی آینده: اصول موفقیت در دنیای ترکیبی

موفقیت در مدل کار ترکیبی، یک شبه و به طور خودکار اتفاق نمی افتد. این نیازمند یک «طراحی آگاهانه» و بازنگری عمیق در تمام جنبه های مدیریت و رهبری است. شرکت هایی که در این مسیر موفق می شوند، معمولا بر چند اصل کلیدی تمرکز می کنند:

•    مدیریت براساس نتایج، نه براساس حضور: مدیران باید یاد بگیرند که به جای کنترل ساعات حضور و غیاب، بر روی خروجی ها و نتایج کار تمرکز کنند. اعتماد، ارزشمندترین ارز رایج در این دنیای جدید است.

•    طراحی برای عدالت، نه فقط برای راحتی: باید فرآیندها و سیستم هایی طراحی شود که اطمینان دهد همه افراد، چه در دفتر و چه در خانه، فرصت های برابر برای دیده شدن، شنیده شدن و رشد کردن دارند.

•    ارتباطات شفاف و بیش از حد لزوم: در یک محیط پراکنده، نمی توان بیش از حد ارتباط برقرار کرد. ارتباطات باید شفاف، مداوم و با استفاده از ابزارهای درست انجام شود تا همه احساس کنند در جریان امور قرار دارند.

•    بازتعریف نقش دفتر کار: دفتر کار باید به یک مقصد جذاب و هدفمند برای همکاری، نوآوری و تعاملات اجتماعی تبدیل شود، نه فقط مکانی برای نشستن پشت کامپیوتر.

منابع:

https://www.webex.com